Comunicado da Hermandad Obrera de Acción Católica (HOAC)


A HOAC rexeita que o dereito á saúde das persoas traballadoras sexa subordinado á primacía da rendibilidade

Para este movemento de traballadores da Acción Católica especializada, o fallo do Alto Tribunal é inxusto e está na lóxica de considerar ao ser humano «como un ben de consumo, que se pode usar e logo tirar», como denuncia o papa Francisco.

A Hermandad Obrera de Acción Católica (HOAC) considera que a sentenza do Pleno do Tribunal Constitucional, que permite o despedimento por causas obxectivas se hai faltas de asistencia xustificadas pero intermitentes, sitúa ás persoas traballadoras ante un maior sometemento nas condicións de traballo, e así outorga aínda unha maior prioridade ao criterio económico.

Para a HOAC, esta sentenza é claramente un retroceso ao traballo “libre, creativo, participativo e solidario” (Evangelii gaudium, 192) onde o ser humano expresa e acrecenta a dignidade da súa vida. Desta forma o traballo convértese nun lugar de opresión, determinado polas leis e normas establecidas para que as condicións laborais dos traballadores e as traballadoras se sometan ao criterio de rendibilidade, onde o que importa é a ganancia. Na orixe da sentenza está o redactado da reforma laboral do ano 2012 ao artigo 52. d do Estatuto dos Traballadores, que endureceu as condicións laborais ao suprimir a referencia ao volume de inasistencias total do persoal no centro de traballo. Desta forma, ademais da indefensión que provoca, culpabiliza á persoa por enfermar e ter «faltas de asistencia ao traballo, aínda xustificadas pero intermitentes, que alcancen o 20% das xornadas hábiles en dous meses consecutivos…» motivando así o seu despedimento obxectivo.

A HOAC considera, desde unha visión antropolóxica cristiá, inxusto este fallo, cando ademais sabemos que polas actuais condicións laborais que teñen principalmente os mozos e as mulleres, maioritariamente precarias, se converte nun motivo máis para relativizar a esixencia dun traballo decente.

Ao mesmo tempo, a HOAC realiza un chamamento ao próximo Goberno de España para que abra procesos que promovan transformar e alcanzar unhas relacións laborais que permitan un traballo digno e, con iso, un modelo de desenvolvemento máis inclusivo, sustentable e solidario.

Francisco Porcar fala da dignidade do traballo e do traballo digno

O luns 7 de outubro ás 19 h o salón de actos do Vello Cárcere, Lugo, acolle unha charla coloquio na que Francisco Porcar Rebollar (da Irmandade Obreira de Acción Católica – HOAC) falará do traballo decente desde a Doutrina Social da Igrexa. Transcríbese a continuación a entrevista a Francisco Porcar emitida no programa radiofónico “”El Espejo de la Iglesia en Lugo”.

– A expresión “traballo digno” soa ben pero a realidade non vai por aí

– Desgraciadamente, a realidade que construímos é moi distinta. Hoxe non se recoñece a dignidade do traballo e cada vez son máis persoas cunhas condicións de emprego son máis indignos. E hai persoas que traballan en ámbitos que non son considerados como emprego e que teñen moi pouca valoración, moi pouco recoñecemento social. Por iso a importancia de expoñer a cuestión da dignidade do traballo e crear condicións de traballo dignas para todas as persoas. É unha prioridade humana e cristiá, como insiste tanto o Papa Francisco.

– Por que a Igrexa se preocupa destes temas?

– Para a Igrexa, se hai algo fundamental é a dignidade das persoas, e que todos deben poder vivir segundo esa dignidade. E o traballo, na reflexión da DSI e de calquera persoa humanista, é un elemento decisivo para que se realice esa dignidade da persoa. Nós temos un concepto de traballo como actividade que se paga, pero o traballo é moito máis que iso: traballo é toda actividade que desenvolven as persoas para responder ás nosas necesidades, para construír a vida social. Traballando desenvolvemos as capacidades que temos, podemos servir aos demais e contribuír a crear un mundo máis humano. O traballo é decisivo para poder crecer a nivel persoal e poder construírse a sociedade. Como iso está moi relacionado coa dignidade do ser humano, a Igrexa dálle bastante importancia. Porque traballar en condicións indignas é un dos mecanismos fundamentais que provoca que haxa fraudes na nosa sociedade.

– De quen depende cambiar o modelo de sociedade? Do goberno, dos traballadores, dos empresarios?

– Depende de todos. En primeiro lugar, as persoas debemos recoñecer a dignidade que ten o noso traballo, e o importante que é para realizar a nosa humanidade e para construír unha sociedade máis xusta. Pero loxicamente, non só depende das persoas a nivel individual; depende de que nos organicemos para xerar condicións dignas de emprego, para que se recoñezan socialmente  os traballos que non son emprego. En fin, para construír unha sociedade.na que todo o mundo teña a oportunidade de achegar as súas capacidades aos demais. Tamén depende de todo tipo de organización sociais, das institucións políticas. Hoxe a vida política dá importancia a outros temas e non ao traballo digno. As institucións políticas deben cambiar os seus comportamentos para que sexa posible ese recoñecemento da dignidade do traballo e que todos os traballos se realicen en condicións dignas. 

– Temos unha estrutura que aguantaría unha posible nova crise?

– Creo que non, porque o problema non está tanto na crise como no feito que teñamos construído un modelo social que permanentemente pon en crise as posibilidades de vida de moitísimas familias. Cada vez é máis frecuente que persoas con emprego non teñan ingresos abondo para acceder a bens básicos para unha vida digna, E iso converteuse en algo estrutural. O modelo necesita grandes cambios. Cando volva haber dificultades económicas, volverá a pasar o que sucedido hai moi poucos anos:  quen viva precariamente, sufrirá moitísimo máis as consecuencias dos problemas  económicos. O actual modelo económico fai moi difícil a vida digna das persoas. Coa lóxica económica que temos hoxe non é posible responder ás necesidades das persoas, das familias e da sociedade

– Que podemos facer nós na medida en que poidamos?

– A xente normal e corrente pode facer moitas cousas. Vou mencionar tres: 1) cambiar a mentalidade sobre a forma de entender o traballo, que é algo moito máis que un medio para obter uns ingresos. 2) impliquémonos en reivindicacións que son fundamentais ante as institucións públicas para mellorar as condicións de emprego. Por exemplo, reivindicar unha lexislación laboral que estea construída desde os dereitos e necesidades das persoas que traballan e non desde a lóxica de incrementar sempre o beneficio. 3) Promover e apoiar iniciativas doutras formas de traballar e vivir: ir construíndo na vida cotiá experiencias de solidariedade, de fraternidade, empresas que valoren as persoas que traballan nelas. Son moi importantes as prácticas de consumo e aforro, que se orienten no apoio a esas iniciativas de solidariedade. Non debemos agardar todo das institucións públicas, na sociedade temos que ir construíndo formas distintas de vivir, de traballar xuntos. Para cambiar a realidade, situémonos a carón das familias que sofren máis o desemprego e a precariedade laboral. É decisivo camiñar xuntos coa xente, combater a soidade na que están moitas familias. Isto que pode parecer unha tontería, é algo fundamental, pois teremos unha sociedade máis humana, na medida en que compartamos a vida con quen peor o pasa. Sen isto, todo o demais non vai servir de moito.

Xornada polo traballo decente

Con motivo da Xornada polo Traballo Decente, Cáritas, Confer, Fundación Juan Soñador e a Irmandade Obreira de Acción Católica (HOAC) organizan os seguintes actos:

O venres 4 de outubro ás 20 h celebrarase unha Vixilia de Oración na igrexa da Milagrosa, Lugo.

E o luns 7 de outubro ás 19 h o salón de actos do Vello Cárcere, Lugo, acolle unha charla coloquio na que Francisco Porcar Rebollar falará do traballo decente desde a Doutrina Social da Igrexa. Francisco Porcar é militante da HOAC. Licenciado en Historia Contemporánea e Diplomado en Ciencias Relixiosas. Foi responsable da revista “Noticias Obreras”. Colabora coa Conferencia Episcopal Española e é membro do Grupo de Traballo de Formación da HOAC. É autor dos libros La dignidad de la persona y el bien común y Una historia de liberación: Mirada cultural a la historia del movimiento obrero.

Carta pastoral polo traballo decente 2019

Benqueridos irmáns,

O TRABALLO é unha realidade constitutiva da vida do home, e por iso necesariamente importa moito tamén á Igrexa Católica. Xa no 1891 o Papa León XIII na Rerum Novarum (nº 1) referíase así a situación dos traballadores: ” O tempo foi insensiblemente entregando aos obreiros, illados e indefensos, á inhumanidade dos empresarios e á desenfreada cobiza dos competidores. Fixo aumentar o mal a voraz usura, que, reiteradamente condenada pola autoridade da Igrexa, é practicada, con todo, por homes codiciosos e avaros baixo unha aparencia distinta. Engádase a isto que non só a contratación do traballo, senón tamén as relacións comerciais de toda índole, áchanse sometidas ao poder duns poucos, ata o punto de que un número sumamente reducido de opulentos e adiñeirados impuxo pouco menos que o xugo da escravitude a un xentío infinito de proletarios”.

Dende León XIII o maxisterio da Igrexa sobre esta cuestión é crecente e ininterrompido, acompañando o compromiso constante de innumerables católicos na defensa dos traballadores e da súa dignidade ata os nosos días. Nos tempos actuais a Igrexa celebra ademais cada 7 de outubro unha Xornada Mundial polo Traballo Decente. Preocúpanse desta problemática especialmente as nosas Cáritas, CONFER, HOAC, Xustiza e Paz, JEC, JOC… como se pode ver na súa páxina www.iglesiaporeltrabajodecente.org . A Xornada pretende manter e impulsar o esforzo por mellorar a dignidade dos traballadores e das súas condicións de traballo.

A última Enquisa da Poboación Activa do 25 de xullo de 2019 dábanos o dato de que o número de parados en España é 3.230.600, é dicir, que non traballaron nin sequera unha hora con remuneración en diñeiro ou en especie na semana anterior a ser entrevistados. Ademais non debemos esquecer os ocupados con contrato temporal (parados temporais) que son 4.399.800 e os contratados a tempo parcial (parados a tempo parcial) que son 2.951.500, o que pon de manifesto o gran número de persoas que están afectadas dalgunha maneira polo paro, xa que as tres cifras suman 10.581.900 persoas. É importante ter conciencia destes datos que a EPA nos pon de manifesto, que non nos permiten a pasividade e menos aínda a indiferenza ante a gravidade da situación.

Recordemos que o traballo digno coa súa remuneración xusta sería, en palabras de Bieito XVI: “Un traballo que, en calquera sociedade, sexa expresión da dignidade esencial de todo home ou muller: un traballo libremente elixido, que asocie efectivamente ós traballadores, homes e mulleres, ó desenvolvemento da súa comunidade; un traballo que, deste modo, faga que os traballadores sexan respectados, evitando toda discriminación; un traballo que permita satisfacer as necesidades das familias e escolarizar ós fillos sen que se vexan obrigados a traballar; un traballo que consinta ós traballadores organizarse libremente e facer oír a súa voz; un traballo que deixe espazo para reencontrarse adecuadamente coas propias raíces no ámbito persoal, familiar e espiritual; un traballo que asegure unha condición digna ós traballadores que chegan á xubilación” (Caritas in Veritate, 63).

O manifesto desta Xornada comprométenos a traballar, en particular, para que:

“-Todos os poderes públicos se comprometan de forma activa na construción dun sistema económico, social e laboral xusto, fraterno e sustentable que sitúe á persoa no centro.
– O traballo sexa garante de dignidade e xustiza, así como do desenvolvemento integral da persoa, das súas capacidades, dons e vocación, empezando polas persoas máis descartadas e excluídas.
-O traballo sexa fonte de recoñecemento social e persoal, a través da dignificación dos coidados, con novas formulacións de políticas sociais, de xénero e educativas en igualdade entre mulleres e homes, sen esquecer o dereito a unha conciliación real da vida familiar e laboral.
– O traballo é para a vida, polo que é imprescindible que se realice nunha contorna de seguridade e saúde, con condicións que garantan a integridade física e psíquica da persoa”.

Para levar adiante esta tarefa imploro a forza do Espírito, que sosteña o noso camiñar fraterno na verdade e na caridade.

Que Deus bendiga o traballo de todos nós.

+Alfonso Carrasco Rouco
Bispo de Lugo

O Movemento Obreiro e a Igrexa

Repítese mecanicamente que o Movemento Obreiro (MO) naceu á marxe da Igrexa e mesmo contra ela. Esa opinión é sostida en xeral nos diversos medios, pero a realidade é máis plural e complicada, como espero poñer de manifesto.

É certo que se un pensa que o primeiro sindicato que se funda en España é a UXT, entón só pode concluír que o MO en España empeza en 1888, cando se celebra en Barcelona o seu congreso constituínte (12-14 agosto), aínda que os seus prolegómenos estarían na folga da Asociación da Arte de Imprimir de febreiro de 1882, pola que encadean a Paulo Iglesias e toda a xunta directiva.

Anteriormente organízase en España a AIT (Asociación Internacional de Traballadores fundada en Londres en 1864) a partir da visita de G. Faneli a Barcelona e Madrid en novembro de 1868. Nela xoga un papel destacado Anselmo Lorenzo (Ver o seu libro El Proletariado Militante). Anselmo xunto con Mora e Morago esténdena a Portugal (1871).

Non obstante as primeiras asociacións obreiras de España son a Sociedade de Teceláns do Algodón, que era un sindicato con máis de 8000 afiliados en Barcelona, e a Asociación Mutua de Teceláns de Barcelona que era a paralela asociación benéfica para afrontar problemas de previsión social. Este sindicato busca defender a dignidade do traballador, non usar tecidos estranxeiros e impedir o traballo obreiro por un salario inferior ó fixado. Faríase folga en caso de non acadar ese salario.

Estas sociedades celebran os seus aniversarios na igrexa parroquial de Santa María do Mar, un templo de grande beleza. Celébrano cun solemne Te Deum con predicador (1841, 42, 43). Para mostra citamos este texto da convocatoria:

Consocios e compañeiros: antes do dez de maio do ano pasado xacíamos en completa abxección, arrastrando unha ominosa cadea cuxos elos labraron a cobiza dos fabricantes, auxiliados polo despotismo: xemíamos de miseria, e xemían as nosas familias invocando o auxilio do ceo contra tanta humillación, xa que non nos era dado dirixirnos aos homes cando castigaban ata os lamentos do desvalido. Escoitou os nosos clamores o Deus das misericordias e permitiu que, -na pragada sociedade española, unha revolución, a sombra da cal nos levantamos ousados-, secundara cos nosos febles esforzos a grande obra da rexeneración social…

Compañeiros: achégase o primeiro aniversario de aquel memorable día. Os representantes da Asociación invitámosvos a todos, con fervor e entusiasmo, para que concorrades a celebralo. Imos todos prostrarnos ante as aras dese Deus, protector dos pobres…”

Xa dende o primeiro ano tiveron problemas coa legalidade e sobre todo a partir de 1844 tiveron que vivir basicamente na clandestinidade.

É un feito incuestionable que os sindicatos e o MO apareceron na humanidade nos países de tradición cristiá, porque este contexto cultural-relixioso o fixo posible, non así outros contextos. (Miguel Ángel Pizarro, Lo Cristiano y los Cristianos en los Orígenes del Movimiento Obrero).

Como dato anecdótico posterior temos que na folga revolucionaria de 1934 en San Miguel de Bembibre os obreiros e sindicalistas fixeron unha barricada para enfrontarse a tiros coas forzas da orde, dirixidas polo capitán Rodríguez Lozano, entre outros. Trouxeron da igrexa a imaxe do Sagrado Corazón co seu manto vermello para a barricada e puxéronlle o letreiro: “A Ti defendémoste porque es dos nosos”.

Por outra parte, se ollamos á época Franquista, teríamos que recoñecer un papel fundamental na recuperación do MO e sindical ao Apostolado Obreiro como pode verse nestes feitos:

– Militantes da HOAC crean o primeiro bufete de avogados laboralistas de España en Santander.

– A primeira Comisión Obreira que deu orixe ao sindicato CCOO púxose en marcha na mina “A Camocha” de Asturias e está formada por un grupo de militantes da HOAC. Na primeira Comisión Obreira de Bizcaia de 8 membros, 7 eran militantes da HOAC. Daquela o Partido Comunista lanzara como organización sindical a OSO, e ante o seu fracaso buscaron facerse có control de CCOO.

– No final do franquismo, a UXT estaba falta de militantes. Para reactivar a organización buscáronos mediante a fusión-ruptura doutro sindicato promovido pola militancia apostólica obreira, a USO.

– Ademais de participar noutros sindicatos esta militancia apostólica creou a editorial ZYX.

Esta escolma de feitos coido que é suficiente para revisar o estereotipo de que o MO xurdiu contra a Igrexa ou que no Franquismo se reorganizou á marxe da Igrexa. Hai espazo para teses doutorais que repensen estas realidades, se hai atrevemento, valentía e rigor científico. Tamén nos queda á xente de Igrexa o reto de continuar na loita contra as explotacións e opresións de hoxe.

Antón Negro

Delegado Episcopal de Cáritas

Imaxe: Cathopic

A %d blogueros les gusta esto: