Os sentimentos condicionan os xuízos sobre as persoas. Os sentimentos afectivos propenden a xuízos de comprensión; os sentimentos de aversión propenden a sentenzas condenatorias.
Isto é aplicable á actitude social dos homes. Sobre o home fixéronse moitas preguntas, e as respostas son contraditorias. “O home é un lobo para o home” repítese aquí e alí, de tal xeito que esta maneira de falar converteuse no aforismo da historia da humanidade. É o sentimento de que o outro é un rival do que teño que defenderme. “O home é un ser inútil”, en expresión de Sartre, ou “un ser para a morte”, ao dicir de Heidegger. En opinión popular, o home é o depredador do veciño. Así pensa o mundo, concluíndo que o home é un inimigo do que teño que defenderme. Este sentimento negativo lévanos a unha valoración tamén negativa dos nosos semellantes. Así como á noite oponse o día, e o sol oponse á escuridade, así, co amencer da madrugada, todo ilumínase de luz e esperanza. Co sol da mañá, o sentimento derrotista troca no sentimento optimista, e o home contémplase a si mesmo como o rei da creación, e ao mundo en que vive, contémplao como a súa morada terreal. E ao contemplar as marabillas que el mesmo realizou no chan que agora pisa, comeza a valorarse a si mesmo, e anímase a continuar a súa obra. E cae na conta de que o mundo ten dúas dimensións: a terreal, cuxa finalidade é producir pan e cebolas para o noso sustento; e a social, que busca ser morada acolledora para a familia humana.
Sabedores das nosas posibilidades, e conscientes da nosa responsabilidade, debemos preocuparnos do mundo que está nas nosas mans. O primeiro que se nos pide, é que melloremos o concepto de nós mesmos e dos nosos semellantes: nin eles nin nós somos depredadores dos demais. No home hai máis cousas positivas que negativas, di Camus. O home debe ser un don para os demais. O home, en parte nace e en parte faise. O maior milagre feito polo home, é o home mesmo, en frase de San Agostiño. Cada home é un “ti de Deus” e así temos que miralo todos os demais. Un só pensamento do home vale máis que todo o mundo, afirma San Juan de la Cruz.
Deus quixo facer do home unha imaxe semellante a si mesmo, e para iso puxo nas nosas mans o bosquexo, e pediu a súa execución. Pero o mandato do Señor non está totalmente cumprido. O home é un ser en continua construción. Deus achegou o deseño e a materia prima, e para levar a feliz termo o proxecto, solicita a nosa colaboración, reservándose El a dirección da obra. Isto non podemos esquecelo os humanos, e como fieis colaboradores, debemos manternos atentos ás indicacións do Mestre, para que o noso quefacer resulte unha copia perfecta do seu quefacer. “Aprendede de min” dinos o divino artífice do ser humano. Se así o facemos, o mundo será unha fotocopia perfecta do bosquexo entregado por Deus ao home o primeiro día da creación.
E este é o noso labor e a nosa responsabilidade. Oxalá sexa tamén a nosa satisfacción.
Indalecio Gómez
Cóengo da Catedral