santos

Nos inicios do mes de novembro, a cristiandade celebra con gozo e esperanza dúas festas litúrxicas de gran significado. O día primeiro, a Solemnidade de Todos os Santos e, o día segundo, a Conmemoración de todos os fieis defuntos. Popularmente, tamén é coñecido, este mes, cos cualificativos de “mes de santos” ou “de defuntos”.

A Solemnidade de Todos os Santos evoca a memoria daqueles que están con Cristo na gloria e cuxa compañía, como di unha antiga tradición, “alegra os ceos”. A Igrexa, peregrina na terra, recibe así o estímulo e testemuño do seu exemplo, a graza do seu patrocinio e a esperanza do triunfo e da gloria na contemplación eterna da Xerusalén celeste.

O día de defuntos, a Igrexa despois de celebrar con gozo a felicidade de todos os seus fillos benaventurados no ceo, preocúpase polo destino eterno de cantos nos precederon co signo da fe e dormen na esperanza da resurrección. Pero, aquí cabemos todos. A Igrexa ora tamén por aqueles de quen ninguén se acorda, que morreron en soidade e abandono, e nas actuais circunstancias desta ou outras pandemias, sen unha pregaria dos seus amigos e familiares e sen un aloumiño ou unha man amiga que puidese expresarlles o seu agarimo nos últimos momentos da súa existencia na terra. Por iso, rezamos por todos os defuntos cuxa fe só Deus coñece, que desde as orixes da humanidade deixaron este mundo, para que sexan purificados de todo mal e poidan gozar da felicidade eterna.

O interese pola haxiografía parece que está a espertar, de novo, como demostran recentes congresos, investigacións e canonizacións. O día de santos pode ser unha boa ocasión para recuperar modelos exemplares de onte e de hoxe, nunha sociedade tan diversa e pluricultural, onde os modelos a imitar non son, con frecuencia, aqueles que entregan a súa vida polos demais despois de descubrir o amor incondicional de Deus na súa existencia. Por iso, a vida dos santos é norma de vida para todos; eles son imitadores perfectos de Cristo, mestres, heroes, líderes, mártires, ascetas, “auxiliadores”, intercesores, doutores, contemplativos, literatos, escritores, fundadores. A tradición testemuña que, desde o comezo da Igrexa, o culto aos mártires celébrase xa no século II ante a tumba do día do seu aniversario; con este motivo reuníase a comunidade local, celebrábase o dies natalis (o aniversario do martirio) ou o da súa sepultura (depositio), coa celebración conclusiva da Eucaristía.

O feito dogmático desta fermosa tradición exprésase na proposición: “creo na comuñón dos santos”. Dos santos de aquí e de alá. Porque quen non ten nada que dicir sobre a morte tampouco ten nada que dicir sobre a existencia humana e a vida cotiá. E quen, como cristián e mesmo como cidadán, non ten unha palabra verdadeira e fermosa sobre a realidade ineludible da morte, non ten unha palabra verdadeira sobre a inmanencia, a transcendencia e sobre Deus. Da realidade de Deus non podemos renunciar. A súa existencia unida á creación e á transcendencia do ser humano, foi ensuciada e desgarrada, pero é o momento de levantala do chan e enarborala nesta hora de tanta incerteza. Sen Deus non habería santos. E porque hai santos, non é precisamente a realidade de Deus, a palabra da invocación, a palabra convertida en nome consagrado para sempre en todos os idiomas da humanidade?

Mario Vázquez

Vicario Xeral da Diocese de Lugo

[Artículo en castellano]

O papa Francisco acaba de publicar o seu último documento. Trátase da exhortación apostólica Gaudete et exsultate (Alegrádevos e reloucade), que trata, como di o subtítulo, sobre a chamada á santidade no mundo actual.

É sabido que os documentos pontificios titúlanse coas dúas ou tres primeiras palabras do texto. Neste caso, trátase dunha cita do Evanxeo de Mateo (5, 12).

Nestas palabras iniciais, xunto co subtítulo xa mencionado, temos a clave de todo o documento: unha vez máis o papa Francisco fainos unha proposta de vivir a fe con alegría, invítanos a buscar a santidade, sen medo e como algo normal e lóxico por parte dos que seguimos a Xesucristo, o absolutamente santo.

Gaudete et exsultate está na liña das anteriores exhortacións do papa Francisco. Vemos como, outra vez, aparece no título a palabra “alegría”, do mesmo xeito que en Evangelii gaudium (A alegría do Evanxeo) e Amoris laetitia (A alegría do amor).

Aínda que, neste caso, a exhortación non é postsinodal, senón simplemente “para facer resoar unha vez máis o chamado á santidade, procurando encarnalo no contexto actual, cos seus riscos, desafíos e oportunidades. Porque a cada un de nós o Señor elixiunos «para que fósemos santos e irreprochables ante el polo amor» (Ef 1,4)” (Nº 2).

No texto poderemos atopar algunhas das expresións propias da linguaxe bergogliana. A unha delas xa nos ten moi habituado, pois con frecuencia recórdanos que Deus sempre nos “primerea2, isto é, que Deus sae ao noso encontro moito antes de nós busquémolo a el. Deus sempre toma a iniciativa.

Pero nesta ocasión quería fixarme noutra expresión que tamén é clave neste documento, “santos da porta do lado”, que foi a que escollín para o título deste artigo.

Cando pensamos na santidade, sempre consideramos que é algo reservado para persoas con capacidades especiais e non para o común dos mortais. Hai xente que pensa que isto da santidade é só para os curas e as monxas. E outros cren que para ser santos hai que ser pouco menos que ermitáns e estar todo o día dentro dunha capela rezando painosos e avemarías.

Pois non, non é así: a Gaudete et exsultate vainos aclarar que as cousas non son así e que o santo pode estar moi preto de nós.

A chamada á santidade é para todos, non é necesario facer nada especial nin tampouco nos fai ser uns bichos estraños. Aínda que pareza un trabalinguas, o único que se nos pide é facer ben o que temos que facer en cada momento. O Papa dio coas seguintes palabras:

“Gústame ver a santidade no pobo de Deus paciente: aos pais que crían con tanto amor aos seus fillos, neses homes e mulleres que traballan para levar o pan á súa casa, nos enfermos, nas relixiosas anciás que seguen sorrindo. […]. Esa é moitas veces a santidade «da porta do lado», daqueles que viven preto de nós e son un reflexo da presenza de Deus”. (Nº 7)

Miguel Ángel Álvarez

Párroco da Fonsagrada

Texto orixinal

Chamoume a atención este titular nunha revista especializada en pedagoxía. Asúmoo e divulgo. O poder dos medios de comunicación, a influencia comercial norteamericana, a forte industria televisiva, a atractiva arte cinematográfica de Hollywood, axudados polas nosas sumisas vontades e conciencias pouco críticas e adormentadas, conseguiron a globalización de “Halloween”; e fixérono de tal modo que invadiron os nosos centros comerciais, educativos, rúas e fogares.

Aínda que é un fenómeno relativamente recente na nosa cultura, triunfou con gran celeridade porque regresa a espazos onde tivo as súas orixes. Ademais, é certo, afunde as súas raíces no noso imaxinario colectivo (a Santa Compaña) e en formas e concepcións con estruturas antropolóxicas de gran semellanza coas das nosas sociedades e tempos. Na actualidade, estas celebracións aparecen contaxiadas con novos rituais e formas de culto pagás, inxenuamente aceptadas, especialmente por escépticos, agnósticos e laicistas anticristiáns e arrelixiosos.

Ler máis