O pecado, detractor do home, presenta tres matices específicos: un de vaidade, xa que el que polo seu narcisismo conxénito considerábase sen mancha nin engurra, ao advertir algunha imperfección na súa conduta, avergóñase ante a súa propia conciencia e ante a súa veciñanza, por perder a valoración estimativa de que gozará até entón.
Outro matiz é de preocupación e medo porque, ao recoñecerse quebrantador dalgún deber, recoñece que o incumprimento de toda lei é merecedor dalgunha sanción punitiva e isto inquiétao en maior ou menor grao.
E un terceiro matiz é o sentimento de pena por desgustar ao Señor, inmensamente bondadoso e benfeitor de todos.
O primeiro aspecto do pecado é consecuencia da nosa vaidade narcisista. O segundo é consecuencia do noso medo ao castigo, e o terceiro é a nosa sensibilidade de incorrespondencia ao amor de Deus e da nosa ingratitude aos seus beneficios. Este último aspecto é froito da consideración dialogal do pecado. O pecado visto desde a propia conciencia, cáusanos vergoña. Visto en referencia á lei, prodúcenos medo, e considerado en referencia ao Señor, prodúcenos pena por non corresponder á súa xenerosidade. Isto non minora o sentido do pecado, senón que o acrecenta. O pecador percibe a gravidade da súa vida pecaminosa, a partir de dous puntos de referencia. Primeiro desde a referencia cuantitativa que media entre Deus e o home. Desde a distancia ontolóxica que existe entre o creador e a criatura, o pecador cae na conta de a quen ofendeu; que amor desprezou e contra a quen se revelou. O que “non é”, despreza a grandeza e o amor do que “é todo”. O mal fillo golpea o rostro do pai bo.
O segundo lugar, o pecador percibe o incorrecto do seu comportamento e o comportamento perfectísimo do mesmo Deus. Desde a contemplación do crucificado, que con xenerosidade infinita, redime ao que, con odio satánico, levouno ao calvario para crucificalo. A cruz do Sinaí é a plasticidade do obrar do home e do obrar de Deus; pero a diferenza é abismal. Todos nel puxemos as nosas mans deicidas. Pero é unha bendición nacer xunto a un crucifixo. Grazas á cruz do Calvario, o home sente vergoña e pena pola súa incorrespondencia ao amor do redentor. A este sentimento do pecador chámaselle compunción, pola cal Deus faise presente no corazón do home, como amor e perdón. E esta acción gratuíta de Deus conmove as entrañas do pecador, para que volva ao amor misericordioso do Señor. Estes son os primeiros pasos do arrepentimento e da conversión do fillo pródigo. O arrepentimento é a conciencia dolorosa que o pecador experimenta polo seu incorrecto comportamento; e a conversión é a decisión de retornar á casa do pai, onde abunda o pan.
Este camiño xa lle é coñecido ao fillo famento, pero agora percórreo noutra dirección. A primeira vez, percorrérao para pór distancia entre El e o seu pai. Agora faino, porque quere apuntarse como asalariado no fogar que lle vise nacer. Equivocouse na partida, que lle levou á carencia de pan e de amor. No regreso teme a rifa do seu pai xustamente ofendido, pero gratamente sorprendido atopa un abrazo amoroso e unha acollida de festa.
Esta parábola é un autorretrato de Deus Pai que non entende de reproches senón que prodiga sentimentos de misericordia con todos os que volvemos cabizbaixos, temendo atoparnos coas portas pechadas, pero con grata sorpresa, achamos uns brazos abertos e un corazón que nos acolle para facernos felices. Está claro: o Señor non vende caro o perdón, senón que o ofrece gratuitamente e agradece que llo aceptemos.
Alegrémonos tamén nós, porque, aínda que en ocasións non fomos bos fillos, El non deixa de ser bo pai e segue amándonos.
Indalecio Gómez Varela
Cóengo da Catedral
