Ofrenda do Antigo Reino de Galicia

A cidade de Lugo foi testemuña onte dunha das celebracións históricamente máis importantes que subsiste na nosa comunidade: a Ofrenda do Antigo Reino de Galicia ao Santísimo Sacramento. En 1669 facíase oficial na Coruña a axuda de 1500 ducados das sete capitais do Antigo Reino de Galicia (Lugo, A Coruña, Santiago, Ourense, Mondoñedo, Betanzos e Tui) para o alumado con candeas do Santísimo Sacramento exposto día e noite na catedral, unha ofrenda que co tempo pasou a ser simbólica pero permanecendo durante séculos a esencia deste acto: a devoción eucarística de Galicia.

Sería difícil imaxinar un acto que “vendese” mellor a nosa cidade que ese: o desfile dos alcaldes e autoridades desde esa xoia do barroco civil que é o edificio do concello, a recepción na S.I.C.B. de Lugo (xa con todos os honores un dos tesouros culturais da humanidade), a posterior procesión ao terminar a misa de pontifical, a cidade que lucía a súa mellor aparencia, sen que faltasen a música, as flores e os balcóns engalanados para honrar unha tradición que cos seus máis de tres séculos de historia forma xa parte da súa propia identidade.

É costume que numerosos fieis veñan de fóra o día da Ofrenda para render homenaxe ao Augusto Sacramento; aínda que na actualidade visitan a cidade un número considerable deles, non é comparable aos datos que sucedían fai un século cando, con motivo da Terceira Peregrinación Eucarística, chegaron a Lugo trinta mil peregrinos, mostra da importancia secular deste acto e máis concretamente da adoración ao protagonista deste día tan especial, que non é outro que o Santísimo Sacramento.

O acto central da ofrenda tivo lugar na S.I.C.B. de Lugo ás doce do mediodía, onde as autoridades renderon pleitesía a Xesús Sacramentado, nesta ocasión coa Ilma. Sra. Elena Candia López (alcaldesa de Mondoñedo) como oferente; todo iso celebrado no monumental marco da zona do cruceiro da catedral, co retablo de Cornielles de Holanda (século XVI), o coro de Francisco de Moure (século XVII) ou a propia custodia regalada en 1772 polo Arcebispo de Zaragoza Juan Sáenz de Buruaga como testemuñas de excepción da simbólica ofrenda. A misa de pontifical contou coa presenza dos cinco prelados da comunidade galega: Mons. Julián Barrio Barrio (Arquidiocese de Santiago de Compostela), Mons. Alfonso Carrasco Rouco (Diocese de Lugo), Mons. Luís Quinteiro Fiuza (Diocese de Tui-Vigo), Mons. José Leonardo Lemos Montanet (Diocese de Ourense) e Mons. Luis Angel de las Heras Berzal (Diocese Mondoñedo-Ferrol), ao que por quenda lle toca responder á oferente ao ser Mondoñedo a cidade que encabeza o acto.

A Ofrenda do Antigo Reino de Galicia ao Santísimo Sacramento pon o broche de ouro ás solemnes celebracións do Corpus Christi na Diocese de Lugo e que, desde O Cebreiro ás alfombras florais da Fonsagrada ou desde a procesión de Lalín aos actos da propia capital lucense confirman de novo que Lugo é unha referencia eucarística. Ademais, demóstrase que o orgulloso nome de “cidade do Sacramento” non é só polo privilexio da exposición permanente senón tamén pola devoción coa que esta comunidade católica vive a Eucaristía, símbolo da súa propia identidade cristiá.

Marcos Calles,

Historiador de Arte

Ás 12 da mañá do 25 de xuño comezaba na Catedral de Lugo a cerimonia da Ofrenda do Antigo Reino de Galicia ao Santísimo Sacramento, que se vén celebrando desde 1669. Este acto pon fin ás celebracións do Corpus na nosa cidade.

O Bispo de Mondoñedo- Ferrol. Mons. Luis Angel de las Heras, presidiu a Eucaristía na que concelebraron:

O Arcebispo de Santiago de Compostela, Mons. Julián Barrio;

O Bispo de Ourense, Mons. Leonardo Lemos Montanet;

O Bispo de Lugo, Mons. Alfonso Carrasco Rouco;

O Bispo de Tui-Vigo, Mons. Luis Quinteiro Fiuza

O Bispo auxiliar de Santiago, Mons. Jesús Fernández González;

así como membros do cabido de Lugo.

Acompañaron á delegada rexia, alcaldesa de Mondoñedo, Elena Candia, os representantes dalgunha das cidades do antigo Reino de Galicia; así como outras autoridades civís e militares.

Na presentación da Ofrenda, a alcaldesa de Mondoñedo, Elena Candia, comezou afirmando que, aínda que pasaron xa 348 anos, desde a primeira vez que se celebrou a Ofrenda, non a podemos ver como un de tantos costumes que perduran só por arraigo, senón porque somos un pobo de tradición cristiá “firme e asentado nas súas raíces, orgulloso e forte”. E, facendo súas as palabras do poeta mindoniense Álvaro Cunqueiro, expresou: “Loado sexa Deus porque me permitiu nacer, crecer e facerme home neste gran Reino que chamamos Galicia”.

Finalizou a súa Ofrenda lembrando que o “papel de políticos e representantes destacados da sociedade esíxenos servir aos demais e máis nada que aos demais, deixando de lado calquera interese persoal ou de partido”. E concretou a súa petición solicitando a axuda do Santísimo para terminar co paro; potenciar a familia; erradicar a lacra da violencia machista; os problemas de natalidade, despoboación, envellecemento e desenvolvemento da Galicia máis rural”

Na contestación á Ofrenda, o bispo de Mondoñedo-Ferrol, Mons. de las Heras comezou a súa homilía manifestando que hoxe, en Lugo, ante o Santísimo Sacramento “recoñecemos o camiño da fe que o pobo de Deus que peregrina en Galicia percorreu ao longo da historia ata os nosos días; hoxe Galicia mira ao Santísimo”.

Recollendo as palabras da Alcaldesa de Mondoñedo, Mons. de las Heras continuou a súa intervención dicindo que “estes séculos de Ofrenda son signo dun pobo de persoas boas que, mirando a Cristo, dan froitos de caridade cos seus semellantes, especialmente cos máis necesitados, creando así froitos de unidade”.

“Valoro- continuou o bispo de Mondoñedo-Ferrol- que vostede recoñeza, señora alcaldesa, que os representantes elixidos polos cidadáns para gobernar han de pensar no mellor para todos, sen excluír a ninguén. (…) Temos que esforzarnos por superar os intereses particulares, de mirada curta. Xesucristo coñece os nosos temores, acolle e alenta os nosos acertos e esforzos para mellorar e defender a vida”.

Facendo un repaso polas necesidades do pobo galego, e non esquecendo que Galicia é un pobo de emigrantes, pediu que sexamos capaces de acoller aos que veñen á nosa terra buscando un futuro: “Que sexamos mensaxeiros da paz. Cristiáns que se alegran de recibir a paz de Xesús que transforma os corazóns e anuncian o evanxeo da paz nun mundo ferido pola violencia”

Finalizada a celebración eucarística, todas as autoridades eclesiásticas e civís saíron en procesión acompañando ao Santísimo Sacramento polas rúas de Lugo. Durante o percorrido o Grupo Tradicional “Os Xílgaros de Lugo” dirixido por Óscar Pérez e o grupo de baile tradicional de “Espazo Artístico 10”, dirixido por Xabier Iglesias, interpretaron danzas en Ofrenda ao Santísimo Sacramento ao longo do percorrido da procesión.

[Textos das intervencións da Alcaldesa de Mondoñedo e do Bispo de Mondoñedo-Ferrol]

A Catedral lucense acolle o día 25 de xuño a partir das doce a OFRENDA DE GALICIA  AO SANTÍSIMO SACRAMENTO. Este ano correspóndelle presentar a Ofrenda á Alcaldesa de Mondoñedo, Dna. Elena Candia López. O Bispo de Mondoñedo-Ferrol, Mons. D. Luis Ángel de las Heras Berzal, responderá e será o prelado que presida a celebración. En declaracións a COPE Mons. D. Luis Ángel, dixo que “a Ofrenda significa que o Santísimo está onde ten que estar, no máis alto das nosas vidas. Cando xurdiu a Ofrenda pretendíase manter o culto ao Santísimo Sacramento e hoxe continuamos con esa tradición. Mantela co esforzo económico que tivo no comezo, pero hoxe evidentemente imos máis alá, entendendo que manter este culto é algo que nos beneficia a todos. E a Igrexa de Galicia é un referente de por onde temos que camiñar e sobre todo é un referente porque o pobo galego, en calquera dos seus recantos, é relixioso, que considera ao Señor por riba de todo: é o seu mediador, o seu avogado, o seu guía”.

Coa vosa licencia, Soberano Señor Sacramentado,

Irmás e irmáns meus no Señor. Permitídeme, en primeiro lugar, saudar con afecto agradecido a D. Alfonso, Bispo desta Igrexa, que hoxe nos acolle para vivir este memorial do Señor e que me convidou a presidir esta solemne Eucaristía. Ao Sr. Arcebispo metropolitano e aos demais Irmáns no episcopado, ao Cabido Catedralicio desta Igrexa Catedral-Basílica, ás Autoridades civís e militares, membros da Adoración Nocturna e das demais Asociacións Eucarísticas desta querida Diocese. E con especial deferencia saúdo ao Sr. Alcalde da moi querida, nobre e acolledora cidade de Ourense que hoxe presenta a Ofrenda do Antigo Reino de Galicia ao Santísimo Sacramento.

Irmáns e amigos:

Cando san Paulo escribe dende Éfeso a súa primeira carta á comunidade cristiá de Corinto, só desexa lembrar a aqueles fieis un acontecemento que el mesmo garda celosamente na súa memoria, tal como lle foi transmitido: Xesucristo, que como un pai de familia presidía a mesa dos discípulos e lles partía o pan, fíxoo dunha maneira nova e singular na súa última Cea, naquela primeira Eucaristía. O pan que agora daba, xa non era pan, senón o seu propio Corpo entregado e o viño que ofrecía era o seu propio Sangue derramado para a vida do mundo. E dende entón a “fracción do pan” centraliza a vida dos cristiáns, como memoria viva e anuncio perenne do mesmo Xesús crucificado e resucitado.

San Paulo lembra o feito da institución da Eucaristía para poñer de relevo as esixencias que derivan da súa celebración, porque aqueles cristiáns – igual ca nós- precisaban revitalizar a súa identidade como discípulos e testemuñas, no medio daquela cidade buliciosa e paganizada. Os fieis cristiáns, alimentados na mesa da Eucaristía, debían redescubrir que hai unha soa e auténtica sabedoría, a manifestada na cruz de Xesucristo.

Tamén hoxe, no medio das cidades e dos pobos, e entre as súas prazas e as súas xentes, os cristiáns estamos chamados a ser testemuñas que propoñen e comparten, con lexitimidade e mansedume, con ledicia e con verdade, os valores que nacen do Evanxeo, que non son rémoras que obstaculizan a vida social, senón todo o contrario. O xesto que fai da Eucaristía unha memoria, é a entrega de Xesús na cruz, a presenza viva do amor máis grande, o que dá a vida polos amigos. Por iso o papa Francisco dixo que Xesucristo “mentres instituía a Eucaristía, como memorial perenne de El e da súa Pascua, puxo simbolicamente este acto supremo da Revelación á luz da misericordia” (Misericordiae vultus, 7).

Esa misericordia fai que en cada Eucaristía naza o servizo da caridade: “A Eucaristía impulsa a todo o que cre nel a facerse «pan partido» para os demais e, polo tanto, a traballar por un mundo máis xusto e fraterno” (BIEITO XVI, Sacramentum caritatis, 88). De aí que a Eucaristía sexa un acontecemento e un proxecto de fraternidade (XOÁN PAULO II, Dies Domini, 72), que xera, se hai unha participación auténtica na súa celebración comunitaria, un “pulo para un compromiso activo na edificación dunha sociedade máis equitativa e fraterna” (XOÁN PAULO II, Mane nobiscum Domine, 28).

Por iso, a Eucaristía revélanos o seu auténtico sentido cando se converte en escola de amor activo ao próximo (XOÁN PAULO II, Dominicae cenae 6) e nunha gran escola de paz, “onde se forman homes e mulleres que, nos diversos ámbitos de responsabilidade da vida social, cultural e política, sexan artesáns de diálogo e comuñón” (XOÁN PAULO II, Mane nobiscum Domine, 27).

Ler máis