morte

Que pensarían de alguén que lles dixese que cre na morte eterna? Pode parecer unha pregunta absurda que ninguén se faga pois, quen vai querer desaparecer para sempre e que toda unha vida acabe da forma máis absoluta, como se nunca existise?

Reformulemos a pregunta, a cantas persoas coñecen que digan que non cren na vida eterna? Agora seguramente véñenselle á cabeza moitos nomes. Sei de persoas que din crer en Deus e non na vida eterna. Ata, piden misas e oracións polos seus defuntos, malia que dubidan de que haxa algo máis alá da morte.

Condiciónanos a imaxe, quizais infantil, do inferno: os caldeiros con auga fervendo, cheiro a xofre, o diaño con cornos, cola e co tridente na man. Certamente, é unha representación que nos mostra un pequeno anticipo do que sería a estancia no inferno co demo de anfitrión. Pero non deixa de ser unha imaxe que, moitas veces, sérvenos para facer bromas, cantos nenos e adultos  disfrazáronse de diaño algunha vez!

Pásanos algo parecido coas imaxes do ceo: anxos saltando de nube en nube e San Pedro coas chaves comprobando a lista cos nomes dos que teñen que entrar cada día.

Deixemos ao carón as imaxes e traduzámolas en definicións. É doado concluír que o ceo é a vida eterna. E, pola mesma razón, temos que dicir que o inferno é a morte eterna. Polo tanto, se nego a existencia de Deus, e con iso a vida eterna, a única esperanza que teño é a morte eterna.

Seguimos traducindo. A vida eterna é a plenitude de todas as capacidades do ser humano ata o infinito, é dicir, todo o bo que agora temos de forma limitada despois será ilimitado ou absoluto. A morte eterna será a plenitude de todas as limitacións e imperfeccións do ser humano. Así adquirirá un sentido pleno a expresión “isto é un inferno”, que dicimos agora cando unha dor ou situación fáisenos insoportable.

Chegados a este punto, creo que non fai falta falar das bondades da vida eterna, pero se cadra é necesario falar do que pode significar a morte eterna, pois non é unha situación neutral. Pois o que non é absolutamente bo é, necesariamente, absolutamente malo.

Falar de morte eterna ou de inferno é pensar na negación de todo, tamén do vivido na temporalidade. É saber que todos os esforzos e logros conseguidos para a promoción do ser humano non serviron para nada, porque todo vai terminar na nada máis absoluta. Falar de morte eterna é saber que todo terminará nun fracaso porque non haberá continuidade posible nin unha segunda oportunidade. Sería coma se un inmigrante ou un refuxiado nunca chegase a un país no que puidese levar unha vida digna e en paz.

Tampouco podemos pensar nestas dúas situacións como impersoais, pois o impersoal nin é bo nin é malo. Por iso existen dous nomes propios que se corresponden a dous seres persoais que fai que unha destas realidades sexa eternamente boa e a outra eternamente mala. Refírome a Deus e a Satanás.

Unha última pregunta. Entón, cando actúa Satanás? Só cando nos soltamos da man de Deus.

Miguel Ángel Álvarez Pérez

Párroco de San Froilán

A principios do ano 2007 unha señora sufriu un grave atropelo. Tivérona que levar a Lugo, onde lle dixeron á familia que non había nada que facer pois xa estaba clinicamente morta… pero a señora curou e volve participar activamente na liturxia dominical e na súa casa segue sendo unha moi boa anfitrioa para os que a visitan.

Cando en febreiro de 1985 se operou meu pai, xunto con el operouse unha persoa á que lle deron como máximo 6 meses de vida debido a un cancro intestinal que padecía. O prognóstico non se cumpriu e o señor xa leva máis de 30 anos rodando por aí e agora como xubilado xubiloso. Non son os únicos casos que coñezo persoalmente.

Tamén é moi significativo o que lle pasou a Stephen Hawking no verán de 1985, cando unha virulenta pneumonía o deixou en coma mentres participaba na escola de verán do CERN en Xenebra. Os médicos suízos déronlle a entender á súa esposa que non había nada que facer e que, se ela lles daba a súa autorización, desconectarían o respirador, que o mantiña vivo, para deixalo morrer coa mínima dor posible. Jane, non obstante, negouse en redondo dicindo: “Desconectar o respirador era impensable. Que final máis ignominioso para unha loita tan heroica pola vida! Que negación de todo polo que tamén loitara! A miña resposta foi rápida: Stephen debe vivir” (Jane Hawking, Hacia el infinito, ed. Lumen).

Se Jane Hawking lle fixera caso ó ditame daqueles médicos, quedaría coma unha persoa que lle procurou unha morte digna a S. Hawking e case todos contentos loando a súa decisión humanitaria (?). Pero porque non se moveu nese esquema, hoxe sabemos certamente que lle tería privado de máis de 30 anos de vida e, tamén, da súa continua contribución á ciencia en favor da humanidade, xunto con outros valores humanos que nos aporta.

Volvendo á pregunta do título o concepto de “enfermidade irreversible”, levado ó extremo fainos concluír que NACER É UNHA ENFERMIDADE IRREVERSIBLE QUE TERMINA COA MORTE, NA NADA. Pero, se cambiamos a perspectiva, podemos afirmar que NACER É UNHA AVENTURA ENTUSIASMANTE QUE CULMINA NA CASA DE DEUS PAI. Entendemos “entusiasmo” no seu sentido etimolóxico de “vivir en Deus”, posuído por Deus.

Entre estas dúas actitudes que se acaban de sinalar, con tódolos matices intermedios que hai ou se poidan elaborar, todos temos inevitablemente que elixir. A elección pode ser consciente, inconsciente, mediocre… loxicamente mellor é que sexa reflexionada, consciente e liberadora. A responsabilidade desta elección é persoal, aínda que vén moi ben a colaboración dos amigos.

Aceptar a vida coma un regalo, camiñar sandados por Xesucristo e sostidos polo Espírito Santo, para logo entrar na vida futura na presenza da Trinidade (Deus Solidariedade) é unha ledicia que para todos quero.

Por outra parte estase a falar moito de MORTE DIGNA, pero a morte non é digna nin indigna, senón que é unha realidade inexorable que a toda persoa lle vai afectar. A dignidade ou indignidade cos matices necesarios está na actitude con que un enfronte a morte, e igualmente na actitude dos que acompañen ou acompañemos ós que teñen e temos que afrontar ese momento.

Antón Negro

O pasado 22 de xuño o Parlamento galego aprobou, por unanimidade, unha lei de dereitos e garantías dos enfermos terminais. Unha lei que, por afectar o valor da vida humana é de singular importancia. E que precisamente por tratarse dunha esixencia ética respecto da forma de morrer, é un signo privilexiado dos valores e do dereitos socio-políticos da persoa. A metodoloxía coherente para expor os problemas éticos do morrer é a que se fundamenta no valor da vida humana, valor que ás veces se atopa en conflito con outro valor, en concreto o valor de morrer dignamente. Cando esas situacións conflitivas non existen, ningunha ética razoable atopará dificultades en manter e defender o valor da vida humana no paciente (próximo ou non ao desenlace final). As preocupacións xorden cando existe un conflito entre o valor da vida e outras realidades que tamén se xulgan como valores.

Os tratamentos paliativos cando xa se achega o final, poñen en xogo moitos valores éticos que convidan á reflexión e á procura da verdade, máis aló do simplismo e do relativismo dominante. Fronte ao valor da vida humana do paciente próximo ao desenlace final (ben sexa por vellez ou por enfermidade) soamente pode constituírse en auténtico conflito ético o valor do morrer con dignidade.

Ler máis