Eucaristía

Xornada de formación sobre a Eucaristía

O 23 de maio tivo lugar a última das sesións que durante este curso adicáronse a profundar na Eucaristía da man do licenciado en Teoloxía Litúrxica José Sánchez Piso.

Sánchez Piso fixo notar que a fracción do pan é un intre do rito de comuñón que pode pasar desapercibido: “Cando Xesús di “facede isto en conmemoración miña”, a Igrexa sempre entendeu que non era repetir as palabras, que era facer catro verbos: tomou, bendiciu, partiu e deu. A fracción do pan é un deses catro verbos que configuran o que é unha Misa”. É por iso polo que debe dárselle importancia: “Fracción do pan quere dicir utilidade, pois como inicialmente se empregaba un pan grande facía falta partilo para poder repartilo entre todos. Tamén significa que comungamos todos do mesmo pan, únenos, por iso é tradición. E é un Cristo entregado na cruz, roto, partido por nós na cruz”.

Sánchez Piso sinalou outro aspecto fundamental da celebración que temos moi esquecido: os silencios. “Ao principio, cando vai empezar a Misa, un pouquiño de silencio para ver que imos celebrar. No acto penitencial, un pouquiño de silencio para que nos dea tempo, non digo facer exame de conciencia, pero polo menos para recoñecernos pecadores no noso interior ante Deus. Despois da Palabra de Deus, un pouquiño de silencio para pensar o que se nos acaba de proclamar. E tras a antífona de comuñón, un pouquiño de silencio para rezar”.

Escola de formación sobre a Eucaristía

O 7 de marzo no salón de actos do Seminario tivo lugar a terceira sesión da Escola de formación sobre a Eucaristía. O licenciado en Teoloxía Litúrxica José Sánchez Piso deu unha explicación sobre o ofertorio e a pregaria eucarística.

Hai catro expresións que constitúen o fundamento da Eucaristía: coller o pan, bendicilo, partilo e dalo. Estas 4 accións seguidas aparecen tamén na multiplicación dos pans e dos peixes (Mt 14, 19) e cando Xesús se manifesta a dous discípulos (Lc 24, 30).

Igual que no comezo da Misa, sobre todo na solemne, hai unha procesión, un canto e unha oración, tamén no ofertorio hai unha entrada, un canto (chamado precisamente ofertorio) e a oración.

Ademais da pregaria eucarística por excelencia -canon romano- hai varias opcións: pregarias eucarísticas II, III, IV. Por sinalar algunha diferencia, dicir que no canon romano insístese máis en que se está ofrecendo un sacrificio a Deus e nas pregarias II, III, IV está menos ausente a mención ao Espíritu Santo que no canon romano.

A seguinte sesión da Escola sobre liturxia será o 23 de maio, que tratará sobre o rito da comuñón.

Primeira sesión da Escola de Formación sobre a Eucaristía

O 22 de novembro comezou a Escola de Formación sobre a Eucaristía que a Delegación de Laicos, Familia e Vida organiza este curso, con sesións bimestrais. Na primeira, o licenciado en Teoloxía Litúrxica, José Sánchez Piso, explicou os ritos introdutorios.

Cando se fala das partes da Misa debe facerse desde a espiritualidade, a tradición, a teoloxía, o dereito, a estética, as rúbricas,…

Nun momento da súa intervención referiuse Sánchez Piso a un cambio: “o Misal actual substitúe a fórmula “Preparado o sacerdote…” por “Congregado o pobo…”. Non significa que o sacerdote non deba estar preparado, pero está poñendo o acento no pobo. Xa non é a Misa do cura á que asisten algúns, senón que é a Misa da Asemblea presidida polo ministro ordenado. Como facer que realmente unha morea de individualidades que viñeron da súa casa fagan unha asemblea de verdade? Para iso importa o canto de entrada, que acompaña a unha procesión, ás veces reducida simplemente ao camiño desde a porta da sancristía ata o altar pero outras veces celebrada con solemnidade. E temos os 3 elementos cos que empeza a Eucaristía: a procesión, cantando, para rematar cunha oración. Este esquema é clásico no culto católico, xa fala diso San Agostiño”.

Sobre a oración colecta, Sánchez Piso explicou o motivo de ter ese nome: “chámase así porque recolle o sentido da celebración e as oracións dos fieis. Porque o sacerdote di “Oremos” e para iso hai que facer un intre de silencio e orar”.

Nunha colecta hai distintas partes: “unha invocación (O Deus, Pai eterno…) mencionando a Deus a algún atributo seu. A continuación vén o memorial, que é lembrar un feito salvífico realizado por Deus (Encarnación….). Despois vén a petición e finalmente a conclusión. Nesta dise “Por Xesucristo o Noso Señor” porque as peticións non as facemos a Xesús senón ao Pai eterno, pero nós non somos dignos de dirixirnos ao Pai eterno, polo que ao final de calquera oración dicimos que se facemos a petición é porque poñemos a Xesús como intercesor”.

Lugo, cidade eucarística

Aínda que a historia e a fe son realidades distintas, sempre camiñaron dándose a man na vida dos lucenses.

A fe é un agasallo de Deus. A historia é obra dos homes. As vías romanas e as torres medievais de Galicia dan testemuño da laboriosidade dos nosos avós.

O empedrado dos nosos vellos camiños e a arquitectura dos ancestrais castelos señoriais dan fe do interese que se impuxeron os nosos antepasados para deixar ás futuras xeracións un mundo mellor e unha sociedade máis culta.

Os viñedos da nosa Ribeira Sacra, e as pradarías dos nosos vales, e os trigais dos nosos agros… son falas históricas do labor das xeracións pasadas. Camiñando en paralelo co quefacer histórico dos moradores destas terras, discorre a relixiosidade dos galegos, cuxas pegadas de peregrinos perpetúanse en cruceiros, mosteiros, santuarios que abertos ao culto ou en ruínas devastadoras, son vestixios da relixiosidade popular dos nosos antepasados. Estes son algúns dos fitos da relixiosidade do pobo galego.

Pero a fe non se conquista, senón que se recibe. A fe é unha dádiva de Deus, pero nós debemos predispoñernos para aceptala. Á fe non se chega por mero raciocinio. Con todo, a razón e a experiencia predispóñennos para ser crentes. No campo da relixiosidade, pesa máis o interese que a conciencia. É máis eficaz a forza do corazón, que a luz da razón. Énos máis doado fiarnos do amigo, que facer caso ao adversario.

A fe é unha virtude teologal que Deus outórganos gratuitamente. A fe é un abrirse Deus ao home, como amor e benfeitor. Agora ben, esta apertura de Deus pide unha resposta e unha correspondencia. Pola nosa banda, a fe é ofrenda do noso ser e da nosa existencia ao Señor. Ofrenda do noso entendemento: o crente presta sentimento ao que lle revela Deus, renunciando a preguntarlle o “porqué” dos seus divinos ensinos. Do amigo fiámonos, sen esixirlle explicacións.

A fe é tamén ofrenda da nosa vontade. Ao amigo resúltanos fácil compracelo, non así ao adversario. A fe é un acto de amor, con que Deus conquístanos enteiramente: o noso entendemento e a nosa vontade pasan a ser posesión de Deus. Na fe, Deus, que xa é Señor do home por creación, agora éo tamén por conquista súa e por ofrenda nosa. Crer é acoller ao Señor, e xogarse a vida por El.

Todo isto é a eucaristía, sacrificio e entrega.

Pois, peregrinos que vos dirixides a Compostela, as “vieiras” que colgan do voso peito, van lembrando que “non hai camiño: faise camiño ao andar”. Lugo é fortaleza amurallada e cidade eucarística por excelencia. Facede un alto no camiño e visitade a Xesús Eucaristía, presente na nosa catedral, e pedídelle que El sexa o voso guía no voso cotián peregrinar.

Indalecio Gómez Varela

Cóengo da Catedral

[Ver artículo en castellano]

A celebración da Eucaristía dominical

Hai xa algúns meses que retomamos a celebración pública da Eucaristía e a actividade das parroquias; e, con data do 25 de xullo, foi levantada xa na nosa Provincia eclesiástica a dispensa da asistencia á Misa dominical, outorgada ao comezo do confinamento. Estamos lonxe, con todo, dunha situación normal. En todo caso, a partir do que vivimos, parece evidente que a urxencia pastoral de relanzar a vida de fe cristiá nas nosas comunidades e parroquias concrétase nunha primeira e decisiva tarefa: potenciar a participación activa na celebración da Eucaristía, tal e como viñemos facendo desde hai varios anos coa reordenación pastoral.

Os desafíos pastorais aos que nos enfrontabamos nas últimas décadas, cunha descomposición notable da estrutura parroquial tradicional, conducírannos xa á certeza de que é urxente reunir de novo aos nosos fieis cristiáns, procurando dar forma a comunidades que poidan ser unha referencia no lugar, nas que os fieis poidan vivir as dimensións fundamentais da experiencia cristiá: a celebración dos sacramentos, a educación na fe e a caridade.

As actuais circunstancias volveron a subliñar, en particular, o valor central da Eucaristía dominical. Privados da celebración pública da Santa Misa durante o confinamento, fixémonos quizais máis sensibles e conscientes do valor que esta ten para a nosa vida. E a constante celebración privada da Misa por parte dos nosos sacerdotes, xunto ás axudas telemáticas para permitir a proximidade a estas celebracións, testemúñano. A nosa aposta, conscientes de que a nosa situación pastoral non é a doutras rexións da Igrexa, segue sendo a de lembrar o valor, a posibilidade, a necesidade e a urxencia de favorecer a participación na Eucaristía. Na natureza da Igrexa non existe, ao final, alternativa posible á Misa dominical. Só a participación na Eucaristía, só a celebración do Misterio Pascual no Domingo fai a Igrexa.

A celebración do misterio eucarístico é “fonte e cume de toda a vida cristiá” e, polo tanto, o momento substancial da constitución da comunidade parroquial. Nela, a Igrexa faise consciente do significado do seu propio nome: convocación do Pobo de Deus que loa, suplica, intercede e agradece. Ao celebrar a Eucaristía, a comunidade cristiá acolle a presenza viva do Señor Crucificado e Resucitado, recibindo o anuncio de todo o seu misterio de salvación. (Congregación para o Clero, Instrución A conversión pastoral da comunidade parroquial ao servizo da misión evanxelizadora da Igrexa, 22)

Lembremos, ademais, que Lugo tivo sempre unha misión eucarística singular en Galicia, desde que moi ao principio do noso camiño cristián, os nosos antepasados colocaron no centro da Igrexa principal de Galicia naquel momento -a nosa Catedral- o signo por antonomasia da presenza de Cristo na realidade da nosa carne. Galicia recoñeceu a centralidade da Eucaristía para definir a fe cristiá desde moi antigo, e xerou unha tradición eucarística nas parroquias que pervive ata o presente. Este dato -que recibimos da tradición e celebramos cada ano de modo eminente nas festas do Corpus Christi e da Ofrenda de Galicia ao Santísimo- determina e orienta o noso camiño no presente e no futuro: a vida cristiá na nosa Diocese crecerá unicamente sobre esta identidade eucarística.

Mons. Alfonso Carrasco

A %d blogueros les gusta esto: