Deus e a ciencia: novas perspectivas

Ten algo que ver coa ciencia a cuestión de Deus? É posible ser crente e científico? Poden coexistir harmonicamente a relixión e a ciencia? Cal é a relación esencial da teoloxía coas outras ciencias? As cuestións son semellantes, pero as respostas son moi complexas e diversas. Aquí non pretendemos máis que convidar a unha reflexión previa ao redor desta cuestión na que nos precederon tantos científicos, teólogos, filósofos, poetas, literatos e pensadores en xeral. Algunhas respostas fundamentadas si son posibles e certeiras.

En primeiro lugar, se profundamos no tema, observamos que hai unha relación fascinante entre Deus e a ciencia. A ciencia logrou grandes avances na comprensión do mundo natural e desentrañou os misterios do universo dunha maneira asombrosa. É necesario destacar que moitos científicos prominentes foron crentes ferventes como xa publicou o meu amigo o teólogo e sociólogo Antón Negro. Entre outros: Isaac Newton, quen establece os fundamentos da mecánica clásica e enuncia a lei da gravitación universal; Gregor Mendel, monxe católico que funda a xenética coas famosas “leis de Mendel”; Albert Einstein, a teoría da relatividade; Francis Colins, director do Proxecto do Xenoma Humano; Lavoisier co seu famoso principio: “Nada se perde, nada se crea, todo transfórmase”; Laplace quen contesta a Napoleón coa pregunta: Como explica todo o sistema do mundo sen mencionar a Deus?

Precisamente esta é a cuestión que presentan con gran traballo e dedicación os enxeñeiros Michel-Yves Bolloré e Olivier Bonnassies, no seu libro: Dios. La ciencia. Las pruebas. El albor de una revolución, Madrid, 2023 (576 pp), obra que recomendo encarecidamente para as lecturas deste verán e que se colocou enseguida na lista dos libros máis vendidos en Francia. Nela móstrase a fecunda relación entre teoloxía e ciencia. É estimulante e nova, elaborada traballosamente ao longo de tres anos e coa axuda dunha vintena de científicos para rastrexar as probas da existencia de Deus que ofrecen as diferentes disciplinas nos últimos catro séculos. Lectura probablemente descoñecida, especialmente para tantos que se atreven a falar de Deus, da relixión, de teoloxía e da Igrexa sen informarse convenientemente xa que de todo hai na “viña do Señor”.

Os autores anuncian as súas propostas como unha revolución fronte ao materialismo que dexenerou no positivismo coa idea de que un Deus creador era incompatible con calquera razoamento empírico. É curioso que o prólogo á edición española corre a cargo da ensaísta Elvira Roca Barea, pouco próxima ás teses do divino, pero quen afirma que: “é posible que a idea de Deus, en calquera das súas manifestacións, móstrese máis lonxeva que o Big Bag e sobreviva ao final da nosa civilización, porque quizais Séneca tiña razón nas Cartas a Lucilio (XIX, 117, 6)  cando pensaba que -nec ulla gens usquam est adeo extra leges moresque proiecta ut non aliquos deos credat-, é dicir: non hai pobo en ningures, tan afastado dos costumes e de toda lei ou moral, que non crea nalgúns deuses”.

Mario Vázquez Carballo

Vicario Xeral da Diocese

Xornadas “Experiencia de Deus a través da arte”

Ignacio Yepes

O venres 24 de marzo no salón de actos do Seminario comezaron as xornadas Experiencia de Deus a través da arte: música e cinema.

O director de orquestra e compositor de música sacra Ignacio Yepes tratou a cuestión da escoita de Deus e comezou procurando afastar a idea de que a música é para unha elite, ou que se necesita ser un entendido para apreciala. En realidade  “a música é para todos e ninguén ten a franquicia de decidir o que hai que sentir, entender, oír, senón que cada un é dono do seu propio sentimento, da súa propia sensación ao escoitar algo”.

Tamén tratou sobre como establecer o diálogo con Deus a través da escoita: que mensaxe podes recibir ou como un pode expresarse, “nos dous sentidos, porque é como o estéreo da relación do home con Deus”.

Na súa intervención Ignacio Yepes foi poñendo exemplos musicais para mostrar o que se pode ver neles: o perdón, a alegría, o amor de Deus, a morte, a resurrección, o ecumenismo.

Ás 20 h a Capela do Seminario acolle o concerto didáctico “Stabat mater de Joseph Haydn” a cargo da orquestra Terra Nova.

Estas xornadas conclúen o sábado 25 de marzo pola mañá con José Mª González Ochoa, da Fundación SM, que desenvolve o tema da presenza de Deus no cine actual.

 

 

Programación da relixiosidade do home

Desde sempre na mente do home existiu o concepto dun ser plenamente perfecto en si mesmo.

Transcorrido o tempo, o desexo deste ser perfectísimo pasou á vontade humana, para que se fixese realidade, e cando se cumpriu isto, o home compraceuse niso, vendo as vantaxes que lle reportaba, e amouno entrañablemente; e comprendeu que Deus amábao, ata tal punto que converteu a lei do decálogo en paternidade amorosa, e a relixiosidade do home fíxose auténtica filiación de fillo. Desde entón as relacións Deus – home son outras: as leis impoñen obrigacións e causan afastamento, co consecuente medo a ser sancionados se delinquimos en algo.

Ante este comportamento de Deus, o home pasou do medo á xenerosidade; pasou do cumprimento de mínimos, ao que obriga a lei, a unha actitude de xenerosidade impulsado polo amor de pai con que Deus estaba a tratalo.

En efecto, o Señor cambiara o dereito lexislativo pola promesa de perdón e a abundancia de dons. Agora Deus xa non é sancionador de culpas, senón perdoador de pecados. Espera ao fillo que volve a casa na que atopa ao pai bo, acolledor como sempre e que fai festa, cando o fillo chega, posto que un pai, posto a amar, ama para sempre e xamais reprocha o mal recibido, senón que celebra festivamente o regreso do fillo díscolo, sen o cal o fogar estaba empobrecido, e o corazón do pai seguía chorando a ausencia do fillo perdido. Este comportamento é impensable no corazón humano, pero para Deus nada hai imposible, e a antiga casa paterna continúa sendo o fogar do fillo pródigo, e no peito do pai bo segue palpitando un corazón que estrea a súa paternidade amorosa que xamais se envelleceu.

Os cristiáns, se miramos ao pasado, non vemos infidelidades, senón perdóns do Señor, e se miramos ao futuro, os nosos ollos só contemplan promesas de eterna felicidade. Consecuentemente nos nosos corazóns non caben pesimismos nin desolacións, senón gratitude e esperanza de recompensa de gloria eterna, porque ao Señor custámoslle moito, e o seu sangue derramado é o prezo da nosa salvación. Deixemos, pois, de falar dun Deus sancionador, e presentemos a un Deus salvador, que nos redimiu do pecado e da morte eterna. Mirémolo como fonte de vida e como forno ardente de perdón e misericordia, e miremos o noso futuro como o Ceo de gloria no cal nos espera o Señor.

Indalecio Gómez

Cóengo da Catedral

[Artículo en castellano]

Construamos o noso futuro

Escribimos moitas páxinas da nosa vida: unhas escuras e tristes; outras claras e fermosas. Pero a máis importante é a páxina en branco que temos ante os nosos ollos e nas nosas mans, a de hoxe. Dela podemos facer unha páxina fermosa, preciosa aos ollos de Deus, da Igrexa e da sociedade. Traballemos para que así sexa. Para iso pídesennos unhas disposicións que nos predispoñan para que o futuro sexa un éxito.

A primeira ha de ser un «amén» á vontade de Deus pola nosa banda, para que logo El inscriba o que crea conveniente segundo o seu plan salvifíco: Amén a Deus, aos compañeiros, á misión confiada a cada un. Actitude de dispoñibilidade; de docilidade ao que Deus queira de cada un de nós. Para iso requírese un coñecemento do noso interior, un coñecemento da nosa vontade. Despois un acertado diagnóstico que facilite o tratamento acertado para poñer remedio ao mal que nos afecta.

Este diagnóstico é como un alto no camiño para recuperar forzas e poder camiñar máis de présa. O descanso no camiño non é renuncia ao esforzo, senón recuperar forzas para poder chegar á meta. Os verdadeiros protagonistas da peregrinaxe son Deus e o camiñante. Deus é o que garante o poder chegar ao santuario, e o peregrino facilita esta posibilidade articulando o camiñar co descanso. A vida do cristián é un aprender, non conceptual, senón un aprender útil, unha `metanoia’, un pasar dunha actitude de desexo a unha actitude de `resposta’, que integra todas as miñas forzas: un Deus que me chama, eu que respondo; unha vocación de resposta.

Este obxectivo implica dúas cousas: entrar máis dentro; non quedarme na superficialidade, senón pasar do desexo á realidade. Pasar da vocación do desexo a unha vocación de paixón, de apaixonamento por Deus e pola igrexa. A unha actitude que nos converta en seguidores de Xesucristo. A dinámica cristiá implica contemplación e esforzo. Empecemos contemplándonos a nós mesmos e perdoándonos a nós, como Deus nos perdoa. Partiremos de que non somos nós os que buscamos a Deus, senón que é El quen nos busca a nós.

A nosa fe sitúanos nunha actitude de confianza radical en Deus. Aínda recoñecendo as nosas limitacións, a confianza en Deus ponnos nunha radical seguridade. Deus dásenos como don. Se eu quixese conquistar a Deus, non o conseguirei. El dásenos gratuitamente. El é o Deus dos homes, que se nos revela como próximo. É o Deus liberador, o Deus do éxodo, que sae ao noso encontro. É o Deus que se nos revela como Iavé no Antigo Testamento; e como Xesús, encarnándose no seo de María.

Deus é unha proximidade «benevolente», que nos fai ben; é o Deus de Xesucristo, que deu a vida por nós. Deus non é indiferente ante os homes. É o pai dos cristiáns, que non fere, senón que cura; que ten corazón. Consecuentemente, confianza e responsabilidade, pola nosa banda, e isto abóndanos.

Indalecio Gómez Varela

Cóengo da Catedral de Lugo

Relixión en revisión

Debemos revisar os nosos conceptos e os nosos comportamentos relixiosos. Relixión significa relación con Deus. Esta é de dependencia, posto que Deus é o Creador, e nós somos criaturas. El é benfeitor e nós beneficiarios. El é pai e nós somos fillos. El é fiel, e nós estamos salpicados de infidelidades. El busca o noso ben, e nós vivimos da súa xenerosidade.

As nosas relacións co Señor miran ao pasado, pois del recibimos a existencia. Démoslle grazas. Miran ao presente, xa que en Deus movémonos e existimos. Adoremos a súa providencia, e miremos ao futuro, cara ao cal camiñamos con esperanza. O primeiro valor é o amor. As obrigacións acusan carencia de amor. Só o amor abonda. Onde hai amor sobran as leis. A imposición de leis é un mal necesario para suplir a carencia de amor.

A un bo pai de familia non é necesario imporlle a obrigación de dar pan aos seus fillos: o seu corazón de pai converte as súas obrigacións paternas en necesidades ineludibles. Dicirlle a unha nai que debe preocuparse do ben dos seus fillos, sería ferir os seus máis íntimos sentimentos. Cada fillo que trouxo ao mundo, é un anaco do seu corazón materno. Porque ten fillos, traballa, sacrifícase, entrégase… Eles son o seu corazón que pon en movemento todo o seu dinamismo maternal. Isto está claro nos milagres dos que nos fala o Evanxeo. Cada milagre realizado por Xesús ao longo da súa vida, é proba da súa divindade e expresión do seu amor entrañable. Se non existise amor, non existiría Deus. Deus e o amor identifícanse. Isto está claro no milagre da sanación do leproso do que nos fala o Evanxeo. Xesús se compadece do pobre leproso e cúralle do dobre mal que lle afectaba. Curoulle o padecemento da lepra e curoulle tamén do illamento ao que sometian as leis de entón, en evitación de que a enfermidade se contaxiase aos demais veciños do pobo. Dobre padecemento atormentaba ao pobre enfermo de referencia: o tormento da lepra que ía carcomendo a pel do seu rostro e, sobre todo, a dor moral de verse expulsado da comunidade veciñal, en evitación de que a súa enfermidade persoal puidese converterse nun mal endémico.

Está claro. Xesús ten corazón: compadécese dos nosos males e congratúlase dos nosos bens. A providencia proclama gratitude respecto ao pasado; serenidade no presente, e esperanza para o futuro.

Cremos na divina providencia. Deus preséntanos unha partitura, cuxos pentagramas son as etapas do noso devir. Nelas imos gravando as tonalidades dos nosos comportamentos, de xeito que a composición harmónica da nosa partitura vivencial, sexa de tal calidade moral, que a Santísima Trindade poida compracerse comprobando o seu acerto espiritual cando o tempo deixe de ser tempo, e nós podamos sentirnos satisfeitos por ser fieis ao Señor, todos os días da nosa vida.

Este é linguaxe de eternidade. Escoitémolo.

Indalecio Gómez

Cóengo da Catedral

[Artículo en castellano]

A %d blogueros les gusta esto: