camiño

Así como todo camiño consta de etapas, tamén a nosa historia persoal desenvólvese a través de distintos períodos con diversos matices, que conxuntamente configuran a nosa personalidade concreta: a infancia, a adolescencia, a mocidade, a adultez… e para algúns, a ancianidade, máis ou menos duradeira e progresivamente decrépita.

O pasado do camiño convídanos a lembrar as peripecias do que queda atrás, e recoméndanos pararnos un instante para recuperar forzas, a fin de obter enerxías para poder seguir camiñando coa vista posta nun futuro cada vez máis próximo. Igualmente a historia da salvación consta de dous grandes períodos: o Antigo e o Novo Testamento; a etapa dos mandamentos e a etapa do Evanxeo; a etapa da lei e a etapa da misericordia; a etapa da temporalidade e o futuro da eternidade. E nesta reflexión vénnos á memoria a vida e a morte; a resurrección e a eternidade. Estes dous conceptos atópanse no camiño, pero as súas realidades son totalmente dispares.

Nacemos para a vida, pero no camiño espéranos a morte. Esta dualidade de vida e morte débese á nosa constitución de espírito e materia. Pola nosa condición corpórea, somos naturalmente mortais; pero pola nosa espiritualidade, nacemos para vivir sempre. No camiño espéranos a morte, e máis aló da tumba, está a resurrección esperándonos. Esta característica explica a nosa limitación terrea, á vez que a nosa inmortalidade exclusiva e perpetua.

Aquí intervén a divina providencia, que nos creou con futuro de eternidade, e a liberdade de cada un de nós que nos permite programar un futuro glorioso. E actúa tamén a vontade salvífica de Deus, que nos quere semellantes ao seu Fillo, aquí na terra, para facernos logo compañeiros de Xesús glorificado no Ceo.

Dúas vontades interveñen na constitución plena da persoa humana: a vontade de Deus, que nos creou para facernos felices, e nosa propia vontade que posibilita, positiva ou negativamente, o noso futuro eterno, para que guiados pola súa providencia, conduza os nosos pasos pola senda do ben e coa súa misericordia fáganos partícipes da gloria celestial, coa xenerosidade dun corazón que perdoa e esquece as incorrespondencias que tivemos con El neste mundo de barro e de escasa fraternidade.

Pero entre o aquí de hoxe e o alá de mañá, existe un labor dinámico, cuxa misión é facer desta terra un mundo mellor, unha vida máis bela, e unha Igrexa máis apostólica, para que na nosa sociedade haxa cabida para Cristo, e a súa evanxelización chegue a todos os confíns do orbe. Os nosos misioneiros fan que lembremos ese labor, pois eles, coa súa xenerosidade apostólica fan que a doutrina de Xesucristo sexa coñecida en toda a terra, e que a súa divina Eucaristía alimente a fe de incontables crentes de todas as razas e nacións.

Indalecio Gómez

Cóengo da Catedral

[Artículo en castellano]

Estamos en camiño, miremos ao futuro. Tivemos principio. Non teremos termo. Somos rosas de eternidade. O noso mañá está en construción. Un dobre arquitecto dirixe a obra. A Deus débese o proxecto: a El e a cada un débese a execución. Do proxecto encárgase o Señor. Para a realización conta coa nosa colaboración, e nós coa súa graza e a nosa vontade. Todo un milagre da providencia. Os santos caen cara arriba. Aquí fallan as leis da física, pero imponse a forza da graza e a vontade persoal de cada persoa. Aquí parece coma se Deus renunciase a parte da súa autonomía e cedese ao home boa parte da súa responsabilidade e das súas posibilidades, pero non parte das súas responsabilidades. Porque Deus así o quixo. A última palabra queda reservada ao home. Entramos no campo do misterio, pero sen saírnos do ámbito da providencia. Como se conxuga a providencia e a paternidade do Señor?. Mantémonos no misterio que nos retén na escuridade, pero sen marxinarnos no espazo da verdade.

O mundo é escenario de santificación, pero non é camiño de ceo; a nada que nos descoidamos, imos á perdición. Á vista da experiencia hai que formular o noso devir salvífico, nos seguintes termos: “camiñante, non hai camiño; faise camiño ao andar”. Xesús díxonos: “Eu son o camiño, a verdade e a vida”. Quen abandona esa senda, corre o risco de equivocarse de meta. O mundo é un labirinto de encrucilladas que dificulta tomar decisións; por iso as rutas das peregrinacións están sinalizadas con abundantes indicacións que facilitan ao camiñante a ruta a seguir no seu fatigoso camiñar. As abundantes cunchas do peregrino prestan este servizo ao devoto camiñante, como tamén llo prestan os abundantes cruceiros graníticos dos nosos relixiosos sendeiros e as estatuas de singulares peregrinos, cuxas pegadas permanecen esculpidas en pedras, polas plantas encalecidas dos nosos avós que regaron as corredoiras dos nosos vales coa suor da súa fe, feita devoción e sacrificio.

A suor do camiñar evapórase co fresco da tarde, pero a transformación do peregrino é patente ao regreso do seu relixioso camiñar: atopouse co Señor, e este encontro converteuno nun home novo. Agora no fogar hai estrea de aptitudes: hai un esposo distinto; un veciño novo no pobo; un ambiente distinto no fogar. Onde está Deus, todo é novo e mellor; e isto sucedeulle ao peregrino que se atopou co Señor, ao final da súa peregrinación. Esta era a meta e esta foi a felicidade.

Indalecio Gómez

Cóengo da Catedral

[Artículo en castellano]

A historia sagrada é unha constante peregrinación en dobre dirección. peregrinación de Deus cara ao home, e peregrinación dos homes cara a Deus.

A procura de Deus é un armazón de sancións e de bendicións. Deus sae ao encontro do pobo para liberalo da escravitude faraónica. O Señor vai diante abrindo camiño cara á terra de promisión. A columna de nube e o facho de lume que preceden ao pobo, son garantía de que Israel vai por bo camiño e que Deus o librará da escravitude exipcia. E así sucedeu, pero os israelitas pouco sensibles á xenerosidade de Iahvé abandonaron o bo camiño, e veu a sanción por parte do Señor. Ao exilio seguiu o éxodo certamente, pero o camiño de retorno á patria non foi un verxel axardinado, senón un deserto árido, pleno de carencias.

Con todo, as carencias do deserto non son castigos punitivos para o pobo infiel, senón correctivos dos que se vale Iahvé para denunciar a perversión de Israel, á vez que o recordo de que a misericordia divina mantense viva, xa que Deus, posto a amar, ama para sempre. O deserto é camiño de liberación, pero para alcanzala hai que aceptar múltiples carencias e camiñar en esperanza.

O deserto é alternativa de expiación e de esperanza: alí haberá carencia de pan e abundancia de maná; sede asfixiante e auga como en Meribá. Precioso ensino cristián: o mundo non é Ceo, pero é camiño de Ceo. Para alcanzar a meta hai que pór interese: hai que achegar vontade e esforzo, e Deus achegará o demais. Con estes condicionantes, o acceso á meta está garantido.

Xa queda dito: peregrinar é camiñar facendo camiño. Faise camiño ao andar. Para facelo con acerto, requírese un referente: tomar exemplo dos magos de oriente; pedir información nas dúbidas e proseguir no emprendido até chegar á meta, onde espera o Señor. Alcanzado o desexado obxectivo, todo cambia para o peregrino: cambia a cotización de valores; cambia o proxecto de comportamento; cambia o futuro da súa vida, e reemprende o regreso á súa terra por outro camiño.

O novo camiño é distinto e as actitudes do peregrino son outras. Enriqueceuse con novos amigos, e o encontro coa súa familia é novo. O esposo que chega é o mesmo esposo de antes, pero cambiou as longas horas do bar por unha vida máis caseira. Agora xa non é o ditador de casa, que impuña caprichosamente os seus persoais puntos de vista a todos os demais, senón un pai responsable que vai diante marcando co seu exemplar comportamento o bo camiño que deben seguir os seus fillos; agora xa non é a persoa discordante, que coas súas caprichosas desavinzas rompían a harmoniosa convivencia da veciñanza. É o mesmo home de antes, pero con novas connotacións. O seu encontro co Señor converteuno noutro home.

Cando Moisés baixaba do monte despois de estar co Señor, os israelitas notábanllo porque cambiara a cor da súa pel. O peregrino que volve de regreso vén co mesmo nome e co mesmo aspecto da súa partida: non cambiou o colorido do seu rostro nin a súa partida de nacemento, pero agora é un home de ben.

Sucédelle o que, a aquela parella de noivos, cuxo comportamento estaba tiznado de inmoralidades, pero a moza tivo a oportunidade de asistir a unha quenda de Exercicios Espirituais, e alí atopouse co Señor, e ao regreso, o mozo convídolle ás antigas inmoralidades, ao que ela negouse rotundamente. E cando o mozo, para arrastrala ao mal, dille: «oe que eu son aquel», ela, moi acertadamente contéstalle: «si, ti serás aquel, pero eu xa non son aquela» O encontro co Señor, cambiáraa radicalmente.

Este é o froito das auténticas peregrinacións. Alguén dixo que todo peregrino ten algo de turista, e todo turista ten algo de peregrino. Pero isto non abonda. A peregrinación químicamente pura é a que nos leva ao encontro co Señor. Entón o peregrino regresa á súa casa por outro camiño e isto nótao todo o mundo.

Indalecio Gómez Varela

Cóengo da Catedral de Lugo

[Artículo en castellano]