bautismo

Cristo é a Fonte da que brota a auga que nos limpa e da que podemos beber, de maneira que cheguemos a identificarnos con ela: «é a mesma e única nitidez a que hai en Cristo e nas nosas almas, pero Cristo é a Fonte de onde nace esta nitidez, e nós témola derivada desa Fonte».

O noso bautismo é un proceso. Hai un momento especial para o seu ritual no seo da Comunidade Cristiá, pero a conciencia da nosa identidade profunda só vai chegando lenta e fondamente. Quizais chegue lentamente porque é demasiado grande para ser asimilado con rapidez, ademais de atoparse coa sequidade do noso interior, tan canso de buscar fóra o que habita dentro.

Cristo é a auga que abre a nosa alma ao Espírito, a auga que limpa o po do noso ollo interior, para que sexamos capaces de comprender, aos poucos, quen somos en verdade. E aínda que é certo que a forza vén de dentro, axuda se buscamos mergullarnos algún tempo nas profundas e cálidas augas do bautismo…

Así, revivir o noso Bautismo, sentíndonos amados/as, consagrados/as, enviados/as para seguir evolucionando na propia comprensión e vivencia desa gran experiencia fundante, que volve e que nos envolve…

Cristo «identifícase» cos pecadores para poder identificarnos con Deus. A través dos Sacramentos, temos que facer o noso proceso para ir identificándonos con Cristo e que noso xeito de vivir manifeste así a potencia do seu Amor.

Os Sacramentos requiren de nós humildade e «saber abaixarnos» para recoñecer a Xesús agochado no signo humilde da auga, do pan e do viño, do aceite, da confesión… igual que «no pequeno» descubrímolo no Nadal.

«Na pequenez, pola fe, atopamos a Cristo e descende sobre nós a Graza do Espírito Santo». El achégase todo o máis profundo de cada un de nós para que vivamos a intimidade de Deus e, coa forza da súa Graza e a potencia do seu Amor, considerémonos chamados a colaborar de forma que o Amor de Deus «feito carne en nós» poida chegar a todos os homes.

Parroquia O Bo Pastor (Lugo)

O plan redentor de Deus púxose en marcha nada máis se afundiu o home no abismo do pecado. O seu proceso será longo. Comeza coa promesa de salvación formulada polo Señor no mesmo paraíso terreal, e terá o seu pleno cumprimento na encarnación do Fillo de Deus. Este asombroso acontecemento comunicóuselle ao pobo xudeu por medio dos anxos, na persoa dos pastores, e ao pobo xentil, por medio dunha estrela, na persoa dos Magos.

A andaina do Redentor entre nós desenvólvese como a dun veciño máis de Nazaret, sen que ninguén puidese sospeitar que aquel neno e aquel mozo aprendiz de carpinteiro fose o Fillo de Deus. A súa aterraxe entre nós foi totalmente clandestina. Na súa concepción, a única persoa que intervén foi María, que dixo “si” ao Anxo anunciador do misterio da encarnación. A súa clandestinidade continuou no berce no que se limitou a recibir o alimento que lle proporcionaba a súa nai. Ela foi a que lle ensinou a falar e a dar os primeiros pasos; a distinguir o ben do mal; a ser persoa, nunha palabra. Cando no deserto, Iavé alimentou ao pobo co milagroso “maná”, os israelitas preguntábanse que era aquilo. Algo extraordinario había naquel branco alimento caído do ceo, e non se interesaban pola súa calidade nin pola súa procedencia. Agora abondáballes saber que aquel neno era fillo de Xosé e de María. Xesús seguía vivindo na clandestinidade sobrenatural, sen que ninguén sospeitase que era unha persoa caída do Ceo, que viña a redimir aos homes. Pero el tiña clara conciencia de que a súa misión era salvarnos, e non puido silencialo por máis tempo; por iso aos 30 anos, espiuse da súa clandestinidade, pedíndolle a Xoán que o bautizase publicamente, momento que aproveitou o Pai Eterno para dicirnos: “Este é o meu fillo, moi amado, escoitádeo”. Con esta proclamación da divindade de Xesús, comeza unha nova etapa na historia do mundo. A noite do pecado faise sol de graza, e o home, vítima da tentación diabólica, queda incorporado a Xesucristo, como membro do seu corpo místico.

Este acontecemento redentor xa fora prefigurado repetidas veces no Antigo Testamento. A palabra bautismo significa purificación, lavatorio; nada estraño, pois, que a auga simbolice purificación.

O bautismo de Xoán comportaba o recoñecemento dos propios pecados e un esforzo de conversión definitiva, pero non afectaba ao status orixinal do neófito. Era tan só un bautismo de auga preparatoria para o bautismo mesiánico, co cal Xesús converteu o bautismo ritual do Xordán en bautismo sacramento, que nos fai fillos de Deus e membros vivos de Xesucristo. So seus efectos están significados na auga e o sangue que brotaron do costado do Señor na tarde do Venres Santo. A auga significa purificación de toda mancha de pecado, e o sangue significa nova vida.

O Bautismo é como un segundo nacemento. Esta é a grandeza operativa do sacramento do Bautismo, e consecuentemente, grande é tamén a responsabilidade dos pais de bautizar aos seus fillos recentemente nados; pero a súa responsabilidade non é algo puntual que conclúe realizado o rito sacramental. Sobre a conciencia dos proxenitores pesa tamén o deber de educar na fe aos xa bautizados, para que a graza bautismal frutifique en boas obras, na medida en que a conciencia dos novos cristiáns váianse abrindo á responsabilidade persoal.

Incorporade, pais de familia, os vosos fillos á Igrexa, para que baixo a súa tutela maternal e a vosa paternal crezan en graza e eclesialidade.

Indalecio Gómez Varela

Cóengo da Catedral

[Artículo en castellano]

Onte celebrase a festa do Bautismo de Xesús. Con esta festa litúrxica péchase o ciclo do Nadal. O bautismo de Xesús é, en realidade, unha nova epifanía, é dicir, unha manifestación de Deus que se revela no seu Fillo Xesucristo, como o fixo en Belén aos pastores e aos sabios vindos de Oriente. Por iso, esta festa marca un “antes” e un “despois” na existencia cristiá. O “antes” viviuno Xesús silenciosamente en Nazaret. O “despois” comeza co seu Bautismo no rio Xordán.

En Xesús hai que distinguir dúas uncións: unha unción ontolóxica, que afecta ao seu ser, a cal tivo lugar na súa encarnación e pola cal se fixo “un de nós”. E unha unción dinámica, que tivo lugar no seu Bautismo. Por iso fíxose “un para nós”. E por iso, Xesucristo ten conciencia de que veu ao mundo non para “ser servido” senón para “servir”. E esta misión de servizo comeza con gran humildade: ponse na ringleira, como un pecador máis, e suplica ser bautizado por Xoán.

O premio a tanta humildade non se fai esperar: “Este é o meu Fillo moi amado; escoitádeo”. Está claro que “o que se humilla, é enaltecido”, como nos dirá máis tarde o propio Xesucristo. Tampouco cabe para nós dita máis grande que o de ser en Cristo, Fillos do mesmo Pai, que incorporados a ÉI, polo santo bautismo, somos elevados á dignidade de Fillos de Deus. A nosa dignidade non pode ser maior. E a nosa responsabilidade tampouco. Para corresponder a tan alta honra, escoitemos a Xesucristo, como se nos dixo no Xordán. Só escoitando o que Xesús ensina e imitando o que El fai, seremos dignos fillos de tan bo Pai. Xesús o é por xeración eterna. Nós sómolo por adopción gratuíta. Pola nosa condición de membros de Cristo, somos suxeitos dun amor preferente por parte do Pai Celestial, e dunha singular providencia por parte de Xesucristo, o noso Irmán maior. El é Deus e é home. Nós seguimos sendo humanos, pero polo bautismo quedamos incorporados a Cristo, e por esta incorporación temos a mesma dignidade que o propio Xesucristo, pero a nosa responsabilidade é tamén igual á súa, porque “nobreza obriga”.

Tomemos, pois, conciencia de que a misión dun cristián é idéntica á de Xesucristo: cristianizar o mundo, para que os seres humanos poidan adquirir a categoría de fillos de Deus e, como tales, asuman o Evanxeo como programa das súas vidas. Desta maneira, o clima social das nosas comunidades será mais fraternal e solidario e estenderase pola humanidade a caridade fraterna cos máis pobres e necesitados.

Indalecio Gómez Varela

Cóengo da Catedral de Lugo

[Artículo en castellano]

O dos chamados “bautizos civís” non é novo. A tentación é comparalos coas vodas civís; pero non hai comparación posible e o nome tampouco é o correcto. O recoñecemento civil é obrigado para unha institución de dereito natural como é o matrimonio. A acollida dun novo cidadán xa se produce, ás poucas horas de nacer, coa súa inscrición no Rexistro Civil, sen ser necesario ningún outro trámite administrativo. Outra cousa é a celebración festiva deste ou outros acontecementos importantes da vida das persoas.

O Bautismo é un sacramento e a súa finalidade é perdoar o Pecado Orixinal e facer ao bautizado un novo membro da Igrexa. Non se celebra, xa que logo, a incorporación de ninguén á sociedade ou ao censo dun concello. Co cal, queda claro que non hai oposición de ningún tipo, podéndose dar as dúas cousas (civil e relixioso) ou, como é lóxico, a inscrición civil sen o sacramento do bautismo, pero non ao contrario. Non son incompatibles nin excluíntes.

Non nacemos cristiáns aínda que a nosa familia o sexa. Facémonos cristiáns cando recibimos o sacramento do Bautismo. Non é o caso, por exemplo, dos musulmáns que non teñen ningún rito de iniciación, pois para eles xa se nace musulmán.

A liturxia bautismal comeza á porta da Igrexa. Signifícase así o recibimento e a acollida solemne que lle facemos ao neno/a como novo membro da Igrexa. Despois “mergúllase” (que é o que significa a palabra bautismo) tres veces na auga bautismal para simbolizar os tres días que Xesucristo estivo no sepulcro e a súa resurrección a unha vida nova e definitiva, a vida eterna.

Polo bautismo, xa que logo, quedamos enxertados na vida de Cristo. De tal modo morreremos como Cristo morreu pero tamén resucitaremos como El: para a vida nova e eterna.

O nacemento dun neno sempre é unha boa noticia e unha alegría para a familia e é normal que se queira celebrar. Cando bautizamos a este novo membro da familia non só celebramos a súa vida terrenal senón que o poñemos en mans de Xesucristo para que semente nel a semente da vida eterna.

O bautismo acompáñanos durante toda a nosa existencia e ábrenos as portas para recibir os demais sacramentos da vida cristiá que necesitamos para facer o camiño natural de retorno á Casa do Pai.

Do mesmo xeito, ao final da vida, o día do noso funeral vólvense a facer presentes os elementos do bautismo, de forma especial a auga e o Cirio Pascual que representa a Cristo Resucitado. O día do noso bautismo Cristo acolleunos e incorporounos á Igrexa da terra. O día do noso funeral pedímoslle a este mesmo Cristo que lave os nosos pecados (aspersión da auga bendita sobre o féretro), que nos dea a vida nova e que nos incorpore á Igrexa do ceo.

Esta é a gran achega do Bautismo e non é pouco. Intentar comparar, dunha forma máis ou menos excluínte, o sacramento do Bautismo coas cerimonias civís de incorporación á sociedade ou aos trámites de inscrición no Rexistro Civil é confundir o touciño coa velocidade.

Miguel Ángel Álvarez

Párroco de San Froilán

 Estamos nuns días nos que aínda están tomando forma proxectos, desexos e ilusións que é común formularse cando empeza un ano novo ou cando emprendemos unha nova etapa na nosa vida.
Pero, desgraciadamente, tamén é moi común que abandonemos pronto as primeiras ideas que nos viñeron á cabeza, que as sigamos considerando como unha utopía e que cansemos. E entón, volta á rutina.
Cansamos porque perdemos a fe en nós mesmos, nas nosas potencialidades… e perdemos tamén a fe nos demais. Experiencias negativas, aínda que só fose nunha ocasión, convencéronnos de que non podemos esperar nada dos demais. E o fastío invádenos, porque cando un queda só… deixa de ser humano.
Cansamos de novo cando nos sorprenden os informativos con mortes froito da violencia. É inconcibible que se busque acabar coa vida doutras persoas en nome de Deus ou de Alá … e volvemos perder a fe na raza humana. «Alá é grande», pero nós somos moi pequenos se por vingar o seu nome matamos a 12 persoas. Claro que Deus é grande e por iso quere que nós o sexamos tamén. Creounos ao seu xeito.
No último domingo do tempo de Nadal, a liturxia da Igrexa quere que miremos para o bautismo do Señor. Pois miramos. Porque esta mirada pode axudarnos a coñecernos mellor. Hai moitas cousas na nosa vida que recibimos sen telas pedido, outras que as temos sen decatarnos, pero forman parte da nosa personalidade. Unha delas é o bautismo, unha realidade que nos capacita para transcender as realidades cotiás e axúdanos a superar os cansazos que nos abaten. Pero é imprescindible crelo así.
Existen máis potencialidades na nosa alma, no noso espírito que no noso corpo. Se recuperamos a fe en nós mesmos, a fe nos demais e a fe en Deus poida que consigamos facer cousas que nunca imaxinásemos poder facer… e non cansemos.
Un neno absorto na súa emoción, grita, corre, chora, non dorme, pero non  cansa porque sabe que o seu pai ou a súa nai poden darlle todo aquilo que necesita… entón descansa feliz. Unha situación parecida puidémola ver en torno a noite de Reis. A fe dos nenos si que move montañas. E sempre conseguen o que se propoñen.
Polo bautismo os cristiáns entramos a formar parte da Igrexa e recibimos xa en potencia as realidades futuras nas que cremos. Somos liberados do pecado que nos impide avanzar, que nos impide confiar nos demais e nas nosas potencialidades. Nacemos a unha nova realidade, unha nova dimensión na que si son posibles os proxectos ilusións e esperanzas que aniñan no noso corazón. Pero temos que crelo para que sexa realidade. Isto recórdame unha mensaxe que circula polas redes sociais: «Fíxoo porque ninguén lle dixo que era imposible». Que non lle quitemos a ilusión a ninguén.

José Manuel Castro Alba