No meu artigo “Dialogar e actuar con datos ou con estereotipos” poñía como 1º exemplo da aplicación de estereotipos o da “canonización exprés de Escrivá de Balaguer”. Subliñaba que o Papa destacaba á persoa beatificada con Escrivá, Bakhita, e non dicía o seu nome. Hoxe vou afondar na súa vida coa brevidade que permite este espazo.
Entre os santos canonizados nos últimos 25 anos a Santa Sé, a través dos tres últimos papas, destaca como exemplo para os cristiáns a esta ex-escrava sudanesa. Vexámolo nos seguintes feitos e textos:
XOÁN PAULO II, que a beatificou con Josemaría Escribá, canonizouna dous anos antes que a el, a pesar de ter este detrás unha poderosa organización na Igrexa. Da homilía da beatificación conxunta destaco:
“Na Beata Josefina Bakhita atopamos tamén unha testemuña eminente do amor paternal de Deus e un SIGNO esplendoroso da perenne actualidade das BENAVENTURANZAs (…) O Señor preséntanos a sor Bakhita como irmá universal, para que nos revele o segredo da felicidade máis auténtica: as benaventuranzas… Ela deixounos un testemuño de reconciliación e de perdón evanxélico”
Nesa homilía tamén fala de Escribá e exhorta ós seus seguidores “á santificación e a unha máis xenerosa participación na vida eclesial, sendo sempre testemuñas dos xenuínos valores evanxélicos, o que se traduce nun ilusionado dinamismo apostólico, CON PARTICULAR ATENCIÓN CARA OS MÁIS POBRES E NECESITADOS”
Na Canonización de Bakhita Xoán Paulo II salienta que era unha avogada brillante da auténtica emancipación, que o exemplo da súa vida non leva á pasividade, senón a un compromiso de traballar arreo por librar a nenas e mulleres da opresión e violencia, e devolverlles a dignidade con tódolos seus dereitos.
BIEITO XVI na encíclica “Spe Salvi” dedica tres números a resaltar esta Santa, dos que destaco:
“O exemplo dunha santa do noso tempo pode en certa medida axudarnos a entender o que significa atopar por primeira vez e realmente a este Deus (…) A esperanza que nela nacera e a «redimira» no podía gardala para ela soa; esta esperanza debía chegar a moitos, chegar a todos” (nº 3)
“É fácil darse conta de que a experiencia da pequena escrava africana, Bakhita, foi tamén a experiencia de moitas persoas maltratadas e condenadas á escravitude na época do cristianismo nacente. (…) O que Xesús trouxera, morrendo El mesmo na cruz, era algo totalmente diverso: o encontro co Señor de tódolos señores, o encontro co Deus vivo e, así, o encontro cunha esperanza máis forte que os sufrimentos da escravitude, e que por iso transformaba desde dentro a vida e o mundo” (nº 4)
“A Primeira Carta ós Corintios (1,18-31) móstranos que unha gran parte dos primeiros cristiáns pertencía ás clases sociais baixas e, precisamente por iso, estaba preparada para a experiencia da nova esperanza, como vimos no exemplo de Bakhita” (nº 5)
FRANCISCO, o Papa actual, instituíu o 8 de febreiro, día no que se celebra a festa de Sta. Josefina Bakhita, como o día de “oración, reflexión e loita contra a escravitude e a trata de persoas” (a primeira en 2015). Invita a diversos movementos de Igrexa a organizarse para rezar e loitar contra a trata de seres humanos. E recordo este texto do Papa:
«O tráfico de persoas é un crime contra a humanidade. Debemos unir as nosas forzas para liberar ás vítimas e deter este crime que é cada vez máis agresivo, que ameaza, ademais de ás persas, ós valores fundamentais da sociedade e tamén á seguridade e á xustiza internacionais, así como á economía, á estrutura familiar e á vida social». (Francisco, 12-XII-2013)
O lema para a xornada de 2015 era: “ENCENDE UNHA LUZ CONTRA A TRATA DE PERSOAS”. No “Angelus” dese día (8 febreiro) daba alento e ánimo ós comprometidos contra a trata, escravitude, explotación… e facía un chamamento ós gobernos a eliminar as causas desta vergonzosa praga.
Non pretendo avaliar as razóns dos pontífices nesta cuestión, pero si que me chama a atención que se fixaran nesta sinxela muller e que a propoñan con reiteración como modelo de vida cristiá. En nós está acoller, ou non, esta proposta de vida. Isto tamén nos mostra que a opción polos pobres destes papas parece máis seria ca do conxunto dos bispos, teólogos, presbíteros relixiosos e leigos ou ¿acaso esaxero?
Antón Negro
Delegado Episcopal de Cáritas