Se saísemos á rúa calquera día nunha das nosas cidades e, ao chou, fósemos preguntando aos que pasan que é para Vde. un sacerdote? ou como debería ser un sacerdote? seguramente a síntese das respostas que recibiriamos non sería sinxela. En realidade, esta sondaxe fíxose en diversas ocasións, e, máis aló do irrenunciable dato positivo de coñecer as expectativas e os desexos da xente respecto dos sacerdotes, teriamos ao final que concluír o mesmo que sentenciaba J. Ratzinger no prólogo libro Jesús de Nazaret, valorando os esforzos da investigación histórica sobre Xesús: “as reconstrucións deste Xesús […] fixéronse cada vez máis contrastantes: desde o revolucionario antirromano que loitaba por derrocar aos poderes establecidos e, naturalmente, fracasa, ata o moralista benigno que todo o aproba e que, incomprensiblemente, termina por causar a súa propia ruína. Quen le unha tras outra algunhas destas reconstrucións pode comprobar enseguida que son máis unha fotografía dos seus autores e dos seus propios ideais que un poñer ao descuberto un icono que se esvaecido…. O mesmo para o sacerdote: podería describirse cun abano que vai desde o home “social“ ata o “espiritual“, pasando por multitude de matices, con frecuencia á medida das propias expectativas do que fala.
O mes de marzo e a festa de San Xosé son cada ano a ocasión de celebrar nas dioceses de España o Día do Seminario. Este ano o lema dicía „Preto de Deus e dos irmáns“, e con iso ofrecíasenos en poucas palabras unha mirada sobre o sacerdote que nos axuda a saír do subxectivismo ao que se refería J. Ratzinger. Deus e os irmáns -a Igrexa, o pobo de Deus- son, en efecto, os dous referentes irrenunciables da identidade do sacerdote, como son, de feito, os dous grandes mandamentos nos que Xesús mesmo condensou “toda a lei e os profetas“ (Mt 22,40).
Preto de Deus, ante todo, porque ninguén se fai sacerdote a si mesmo. É froito dunha elección que non depende nin do desexo nin das calidades do elixido. Na ordenación sacerdotal, o xesto da postración durante as ladaíñas expresa, entre outras cousas, que “ninguén pode darse a si mesmo ou por si mesmo o sacerdocio auténtico. Só pode ser resposta á súa vontade, á súa chamada.“ (J. Ratzinger). E preto dos irmáns, porque se trata dunha elección para a entrega e servizo aos demais, coa “proximidade: Deus que se fixo próximo ao seu pobo, no Antigo Testamento, e logo enviando ao seu Fillo, esa condescendencia de Deus que se achegou a nós“ (Francisco).
As dúas dimensións, manténdose xuntas como os dous brazos dunha cruz, sosteñen ao sacerdote onte, hoxe e sempre, na súa posición xusta de “verticalidade“ e “horizontalidade“, corrixen os posibles desequilibrios e colman a vida de quen foi chamado a ser representación sacramental do Único Mediador entre Deus e os homes. Do gran San Francisco de Asís afirmou Benedicto XVI unha vez que o seu “segredo“ residía en que “é un home para os demais, porque no fondo é un home de Deus“. Velaquí, tamén, pois, o segredo de cada sacerdote, e o que desexamos e pedimos para cada un deles no presente e no futuro.
David Varela Vázquez
Reitor do Seminario