Opinión

Cartas o artículos de opinión sobre temas de actualidad o de temática formativa

Administradores fieis dos misterios de Deus

 

Parecía algo superado co Concilio Vaticano II. Refírome á identidade do sacerdote diocesano. Pero estamos vendo que non é así. Tanto en ámbitos urbanos como rurais hai moitas persoas, practicantes ou non, que non teñen clara cal é a esencia do sacerdote. E tamén pode suceder que sexan moitos os sacerdotes que dubiden da súa propia identidade.

San Paulo aos Corintios, na súa primeira carta (4, 1) xa facía unha clara advertencia aos seus colaboradores: “Que a xente só vexa en nós servidores de Cristo e administradores dos misterios de Deus. Agora, o que se busca nos administradores é que sexan fieis”.

Como vemos, estamos ante un tema recurrente, quizais porque os sacerdotes tratamos de responder en cada momento ao que a sociedade máis necesita pero sen perder a identidade orixinal, que é a que Xesucristo quixo cando instituíu o sacerdocio. Pero está claro que non sempre o conseguimos.

Por un momento imos dar por válido que a identidade sacerdotal estea determinada polo que os fieis ou a sociedade poidan necesitar máis neste momento:

Servizos sociais? Si, pero as administracións teñen unha capacidade moito maior para resolvelos de forma satisfactoria e xa o están facendo. Desde as realidades eclesiais só podemos colaborar nunha pequena medida, como xa se está facendo.

Infraestruturas? Hoxe a Igrexa non ten capacidade para isto. Ademais xa non é unha necesidade como fai 50 anos.

Animación cultural e ensino? A sociedade hoxe ten capacidade máis que suficiente para satisfacer esta demanda con moi boa calidade. A Igrexa xa colabora poñendo o seu patrimonio artístico e cultural ao servizo de todos. Para outro tipo de animacións culturais ou de organizacións de eventos sociais hoxe xa hai empresas que o fan fabulosamente ben. Non fai falta un cura-bruxo que nos monte un espectáculo festivo ou funerario.

Administración dos misterios de Deus? As outras necesidades xa vimos que hai quen se encarga de satisfacelas con éxito. Pero haberá alguén que teña necesidade da presenza de Deus na súa vida? Alguén fíxose esta pregunta? Ou alguén preguntouse algunha vez se ten necesidade de Deus?

Confésolles que me fago estas preguntas con moita frecuencia. E, tamén, cada vez máis, vexo a moitas persoas que o primeiro e o único que lles falta na súa vida é Deus.

Termino coas palabras autorizadas do Concilio Vaticano II e recoñecidas como válidas por unha inmensa maioría. No nº 2 do decreto Presbiyterorum Ordinis, sobre o ministerio e a vida dos presbíteros, di:

«O fin que buscan os presbíteros co seu ministerio e coa súa vida é procurar a gloria de Deus Pai en Cristo. Esta gloria consiste en que os homes reciben consciente, libremente e con gratitude a obra divina realizada en Cristo, e maniféstana en toda a súa vida. En consecuencia, os presbíteros, xa se entreguen á oración e á adoración, xa prediquen a palabra, xa ofrezan o sacrificio eucarístico, xa administren os demais sacramentos, xa se dediquen a outros ministerios para o ben dos homes, contribúen a un tempo ao incremento da gloria de Deus e á dirección dos homes na vida divina. Todo iso, procedendo da Pascua de Cristo, consumarase na vinda gloriosa do mesmo Señor, cando El entregue o Reino a Deus Pai».

 

Miguel Ángel Álvarez Pérez

Párroco de San Froilán

A Coresma: porta aberta á interioridade

Co Mércores de Cinza e co tradicional rito da imposición desta na fronte, comezou a Coresma. Parece que nos nosos ambientes sociais este tempo tan significativo e importante na cultura cristiá, xa non é noticia. Paradoxalmente, os medios de comunicación destacan máis nos seus titulares o comezo do Ramadán có tempo de Coresma. Con todo, a Coresma na nosa cultura cristiá está chea de sentido e de contido espiritual e educativo. Na súa historia, como tempo forte conflúen dúas dimensións importantes. Por unha banda, era a última preparación dos catecúmenos adultos para recibir o bautismo na noite santa de Pascua e por outro, o tempo en que se realizaba a reconciliación dos penitentes públicos coa comunidade crente, no día do Xoves Santo. Ao mesmo tempo, os cristiáns preparábanse con xaxúns e penitencias ás celebracións da Paixón e Morte do Señor.

San Ireneo fala, xa entón, dun xaxún de un ou dous días. Eran tempos sen normas prefixadas pero que nacían da profunda devoción e desexo de conversión dos primeiros cristiáns. Será no século IV, no canon 5º do Concilio de Nicea onde atopamos un dos testemuños máis antigos da práctica coresmal, que alcanzará un gran relevo durante a Idade Media ben fundamentada nas experiencias bíblicas dos corenta anos do pobo de Israel polo deserto ata a Terra Prometida e nos corenta días de xaxún de Xesús.

A Coresma é como un longo tempo que nos recorda a necesidade de mirar ao noso interior, de examinarnos ante os ollos misericordiosos de Deus e de recuperar as nosas forzas na escoita da Divina Palabra para rexeitar os enganos aos que nos someten o Gran Tentador e os tentadores de quenda. É unha gran ocasión para a práctica da oración, do xaxún e da caridade (esmola), para sanación interior e exterior, para o retiro e a soidade, para entrar en nós mesmos e escoitar os sons do silencio e para atopar a verdade do noso ser alí onde radica o esencial, que con frecuencia se nos fai invisible aos ollos.

Se de algo está necesitada a nosa sociedade é de espiritualidade e de retorno á interioridade. Todos os estudosos do fenómeno humano están de acordo en que se vive excesivamente para a exterioridade, que hai unha incapacidade xeneralizada para as experiencias de meditación e de silencio (e, polo tanto, para a oración), que os nosos nenos padecen as consecuencias dunha sociedade altamente ruidosa e que a hiperactividade ás que están sometidos impídelles pensar e ser. Entre as finalidades da educación que recollía o informe Delors (A Educación encerra un tesouro, informe á Unesco da Comisión Internacional sobre a Educación para o Século XXI) incluíase preferentemente a de aprender a ser. Para que o ser humano volva ser el mesmo, é necesario que viva conscientemente, que pense, e iso supón vivir coñecéndose. A interioridade é consustancial ao ser humano, é a alma da existencia e non pode quedar á marxe da mirada pedagóxica que queira estar comprometida co desenvolvemento integral da persoa.

Lembro o consello de Miguel de Unamuno a un alumno: “No canto de dicir: Adiante! ou Arriba!, di: Dentro! Reconcéntrate para irradiar; déixate encher para sobordar logo, conservando o manantial. Recóllete en ti mesmo para mellor darse aos demais, todo enteiro e indiviso. Dou canto teño, di o xeneroso. Dou canto son, di o heroe. Doume a min mesmo, di o santo; di ti con el ao darse: Dou comigo o universo enteiro. Para iso, tes que facerte universo buscando dentro de ti. Dentro!”.

Mario Vázquez Carballo

Vicario Xeral da Diocese de Lugo

É posible ser cristián sen Igrexa?

 

A resposta a este interrogante non a dou desde a Teoloxía, nin desde a Espiritualidade, a Biblia, a Liturxia ou a Pastoral, senón desde a Socioloxía, que é unha perspectiva interesante para reflexionar sobre esta cuestión. Cando oio dicir a alguén que é cristián sen Igrexa entendo que esa afirmación ten pouco sentido desde a mirada sociolóxica, como se pode concluír das consideracións que farei a continuación. Outra cuestión son os sentimentos que unha persoa teña e as opinións que manifeste ante esta institución ou outras institucións da vida social.

Para comezar non podemos ignorar o feito de que o ser humano, ademais de precisar ser enxendrado no seo materno durante aproximadamente 9 meses, necesita ser enxendrado socialmente durante anos en diversas institucións sociais para que poida subsistir (tarda moito en conseguir o alimento por si mesmo), e logo irá logrando cotas de autonomía persoal. Sen ese longo período de socialización e educación non adquiriría a linguaxe e a cultura que lle permiten vivir coma un ser humano. Nese tempo e despois vive en diversas institucións empezando pola máis achegada á persoa e común aos diversos pobos, que é a familia.

Se a institución familiar falla ten que ser substituída por outras que non son mellores cá familia cando esta é como debe ser. Isto pode verse cando se escoita aos rapaces que están en centros de acollida de menores ou aos que viven nunha familia desestruturada. Certamente que se a familia se degrada ou desaparece, hai mellores opcións.

Tendo isto en conta habería que revisar a responsabilidade que temos se non contribuímos a que a familia sexa como debe ser, esa institución próxima e segura para toda persoa, na que se é acollido por ser persoa e non polo que se ten.

A familia é a institución á medida humana para un neno que nace, pero tamén o neno e a familia precisan doutras institucións como son as educativas e culturais, empresas económicas, concellos, sindicatos, equipos deportivos e asociacións… institucións relixiosas ou Igrexas.

A vida humana sen institucións non sería posible e desaparecería, pois somos seres sociais que viven en institucións e grazas a elas. Na prehistoria abondaría coa familia, o clan, a tribo… pero hoxe precisamos de moitas máis institucións, que fan posible a vida humana en sociedades científico-técnicas avanzadas. Na vida as institucións pequenas soen controlar, en xeral, máis ás persoas cás grandes.

Se as institucións son necesarias para a pervivencia da vida humana, hai que concluír que iso tamén afecta á dimensión relixiosa da persoa, que vai vivirse en institucións grandes, medianas e/ou pequenas. A Fe Cristiá sen Igrexa, sen institucións, desaparecería en pouco tempo. Dubido que durase un século.

Iso non quere dicir que as institucións, tamén as relixiosas, non poidan ser reformadas ou mesmo que necesiten con urxencia unha reforma en momentos concretos. As formas de organizar as institucións e de vivir nelas poden ser moi diversas, con máis ou menos liberdade e mobilidade internas. Tamén a persoa pode ocupar un lugar máis central ou periférico nas institucións, incluso pelexando esforzadamente contra elas, o que non deixa de ser unha forma de estar na institución.

Para rematar este comentario, recordo que o Cristianismo é unha relixión de ENCARNACIÓN no ser humano que existe coas súas institucións propias, por iso quero citar aquí o comezo do Evanxeo de Xoán (1,14): “A Palabra fíxose Carne e acampou entre Nós”, sobreenténdese que se fixo carne humana como a do ser humano concreto e histórico, tamén na súa dimensión de natureza institucional.

Antón Negro

Delegado Episcopal de Cáritas

O Nobel, a Paz e o Papa

 

A raíz do meu artigo do 31 de decembro de 2016 sobre a mensaxe de Paz do Papa, algunha persoa preguntoume por qué cría que non lle darían o Nobel da Paz ao Papa Francisco. Deixando a un lado as diversas autoxustificacións que poidan elaborar os membros do xurado, aquí trato de salientar as realidades obxectivas que dean unha explicación plausible da non concesión do Nobel da Paz a este Papa e aos anteriores. Entendo que hai dúas razóns fundamentais para esta negativa: unha é especifica para o Papa e a outra é compartida con outros pacifistas aos que tampouco llelo deron a pesar dos seus merecementos.

A PRIMEIRA razón ten que ver coa propia definición do Estado noruego. En España moitos pseudoprogresistas poñen como exemplo de estados laicos aos países nórdicos, aínda que non o son. Fixándonos só no caso de Noruega podemos dicir que é un estado confesional luterano. Así a Reforma Constitucional, que entrou en vigor o 1 de xaneiro de 2017, di o seguinte: “A Igrexa de Noruega, Igrexa Evanxélica Luterana, manterase como a IGREXA NACIONAL EN NORUEGA e SERÁ APOIADA COMO TAL POLO ESTADO”. Antes a súa Constitución dicía: “A relixión evanxélica luterana permanecerá como a relixión pública do Estado”

Calquera das dúas definicións é moi distinta da que dá a Constitución Española, un Estado aconfesional. Por iso podemos dicir que Noruega é un Estado confesional luterano, que ten unha bandeira con unha gran cruz latina que a ocupa por completo.

Dada esta situación do Estado noruego é fácil entender que, por cultura e tradición, o normal é que non se lles pase pola cabeza aos da Academia darlle o Nobel ao Papa da Igrexa Católica de Roma, por moito que sexa merecedor deste galardón.

Non esquezamos que hai 4 estados confesionais na Unión Europea (3 na parte norte e Noruega non é da UE) e ningún é católico, entre outras razóns porque a Igrexa Católica non os quere, ao menos desde o Concilio Vaticano II.

A SEGUNDA razón, compartida con outros pacifistas serios, ten que ver cunha visión global do compromiso coa Paz, que inclúe a transformación do sistema socioeconómico vixente por outro baseado na xustiza, na dignidade inviolable de toda persoa, na defensa do pobre e do seu protagonismo sociopolítico e na defensa do medio ambiente. A loita pola Paz esixe tamén que as institucións sociais estean ao servizo das persoas, especialmente dos máis pobres, xa que os Bens da Creación son para toda a humanidade (Destino Universal dos Bens).

Denunciar que as institucións internacionais, a ciencia, a tecnoloxía e a economía vixente espolian aos pobres para enriquecer aos ricos non pode saírlle de balde a quen faga esta denuncia. O mesmo pasa coa oposición ás condenas a morte: fame, aborto, guerras, eutanasia, execucións, violencias… Ademais defender que o traballo (a persoa) ten que estar sobre o capital non é tolerable para os opresores deste sistema económico que mata (ver a encíclica do papa Francisco: Evangelii Gaudium, 53).

Así temos que na lista de pacifistas sen o Nobel, a modo de exemplo, están: Hélder Cámara, Andrea Ricardi (fundador das comunidades de San Egidio en 1968), Peter Benenson (fundador de Amnistía Internacional en 1961, tres anos despois de converterse ao catolicismo), Lanza del Vasto (fundador das comunidades non violentas El Arca), Jean Goss, María Montesori, Roger de Taizé. L.B. Shastri (1º ministro da India, un dos gobernantes de máis altura moral), etc. e, por suposto, o emblemático pacifista do século XX, Mathama Gandhi.

A min non me cabe dúbida que estes son mellor compañía ca moitos dos gañadores do Nobel da Paz. As decisións da Academia Sueca dos Nobel xeran esas listas, que non lles serven para presumir.

Vistas estas realidades vai ser difícil, por non dicir imposible, que lle dean o Nobel da Paz ao Máximo Facedor de Pontes (Sumo Pontífice), que é o Papa.

Antón Negro

Delegado Episcopal de Cáritas

Uns sacramentos, si. Outros, non

 

Na administración de sacramentos e nas celebracións litúrxicas aos curas tócanos ver as cousas desde o outro lado da barreira ou desde detrás das cámaras.

Cando moitas veces uns só están de festa por unha voda ou unha primeira comuñón, nós estamos vendo a unhas persoas que veñen á igrexa non se sabe ben a que.

É frecuente ver neste tipo de actos a persoas que están en Misa e non saben cando erguerse ou sentar, que non se santigan, que non contestan ás oracións, algúns mascan chicle, etc.

Os fieis ven ao cura como unha especie de mago ou de showman que anima unha festa. O cura ve aos invitados completamente perdidos. Non é a primeira vez que nun funeral, cando chega o momento da comuñón, non se achega ninguén a recibir o Corpo de Cristo. Tamén se ve moitas veces nos funerais a xente que está pasando de todo, pero chegado o momento da paz si que a dan con entusiasmo, sen saber que a paz é un rito máis da Misa, igual que calquera doutros moitos que hai de similar importancia. Isto obsérvase moitas veces cando os políticos teñen que ir a algún funeral.

Tamén está o caso de nenos que fan a Primeira Comuñón, pero que en realidade habería que denominala “Primeira, Única e Derradeira Comuñón”, porque nunca máis volven, porque tampouco antes traíanos os seus pais. O que fixeron ese día é algo absolutamente estraño para eles. Máis que ir, son levados polos seus pais únicamente aquel día para facer unha foto, unha festa, e para de contar. Dese día só quedaría un simple recordatorio enmarcado no salón dalgunhas das casas dos invitados.

Despois está o caso dos pais que piden sacramentos para os seus fillos, pero eles non os reciben. Explícome cun exemplo: non é a primeira vez que unha parella acode á igrexa a bautizar ao seu fillo e, acto seguido, vai ao concello a formalizar o seu matrimonio. Ou pais que levan aos seus fillos a Misa os domingos, pero eles esperan fóra. Ou sexa, que obrigan aos seus fillos a recibir un sacramento no que eles mesmos non cren. Isto ocorre con moita frecuencia.

Os sacramentos non son maxia nin eventos sociais nin algo que haxa que facer custe o que custe cando chegamos a unha certa idade.

Os sacramentos son sete e todos son importantes para recibir a saúde da alma que nos trae Xesucristo. Se algún non o fose, non o instituiría. Veñen ao caso aquí as palabras de san Paulo despois do Concilio de Xerusalén: “porque decidimos o Espírito Santo e nós non impoñervos máis cargas cás indispensables”. (Feit 15, 28)

Prodúceme tristeza esta situación, non só pola incoherencia senón tamén porque as persoas non aproveitan o que supón recibir a graza de Deus que se nos dá en cada sacramento. Unha vez máis quedamos no accidental sen entrar no esencial.

O papa Francisco simplificou o proceso dos casos de nulidade para que sexan máis rápidos. Agora poderíanse arranxar nun tempo breve moitas destas situacións incoherentes.

Aínda que sexa o habitual, e non teña nada de malo, non é necesario que a administración dun sacramento se converta nunha festa social. Pola contra, hai persoas ás que non lles gustan as cerimonias complicadas e custosas. Desde aquí quérolles dicir que se poden celebrar dunha forma moito máis sinxela e sen gastar nin un céntimo.

Miguel Ángel Álvarez

Párroco de San Froilán

A %d blogueros les gusta esto: