Opinión

Cartas o artículos de opinión sobre temas de actualidad o de temática formativa

Peregrino, benvido a estas terras

Os nosos pobos multiplican a súa vida coa vosa presenza. De verdade enchedes a nosa terra e rúas coa vosa aventura, benvidos.

Sodes un pouco a nosa escola. De vós aprendemos a mirar a vida como un espazo no que cabemos todos. Santiago ensínanos, e axúdanos a baleirarnos de inutilidades e a lembrarnos que a vida é vida se ten unha meta.

Traédesnos aires de fe e de procura de paz de todos os recunchos de España, de todo o mundo. O Apóstolo Santiago segue convocando desde o silencio da súa tumba a vivir a frescura do evanxeo, o sentido profundo da vida, a revitalizar as raíces que nos sosteñen.

Non hai límite para as vosas idades. Emociónanos ver desde nenos de peito pegados ás súas nais, ata anciáns; a mendigantes de saúde, a buscadores de algo ou de Alguén.

A sorpresa salta cando se vos escapan as razóns do voso peregrinar: “fágoo pola miña esposa que quixo facelo, pola miña nai que xa non pode”; “búscome a min mesmo”, “desafíanme as pegadas de miles de antigos peregrinos”.

Credes no milagre do camiño e non vos poden as dificultades: sorrides ante o vendaval e a choiva, facedes fronte ao cansazo e ao soño, porque o voso soño é axoenllarse ante Santiago: “aquí estou”.

Pedídesnos as igrexas abertas (non sempre é posible), a vosa presenza na bendición do peregrino é un momento de ceo, sabedes descansar no silencio do templo, e chega a vós o eco: ULTREIA

Falaredes destas terras e de tantos lugares do Camiño como do mellor dos trofeos: “foi marabilloso”. Diredes ante o cansazo de cada día: PODO, afírmao a compostelana.

Contaredes que o encontro con tanta xente encantadora ensanchou o voso corazón, non somos illas senón unha gran familia cunha mesma patria. NON es estraño nunca porque sabes compartir cansazos, comedor, descanso e dormitorio. Vólveste aquel neno que fuches cando confiabas en todos os que sorrían, falas todos os idiomas: o do amor.

As nosas terras quérenvos, querémosvos e agradecémosvos todo o que nos ensinades. Se en algo nos distraemos ao recibirvos pedímosvos perdón. Agradecémosvos que nos faledes desas mañás ou horas en que o camiño sorprendeuvos e deu resposta á vosa inquietude. Grazas.

Frei José Estévez. Mercedario

Imaxe: Cathopic.com

A Nosa Señora dos Ollos Grandes de Lugo

A pesar do fenómeno irreversible da secularización e da laicidade da cultura contemporánea, onde os grandes relatos e acontecementos relixiosos parecen perder interese, a importante festa litúrxica da Asunción de María (o próximo día 15 de agosto) segue movendo corazóns, convocando masas e sendo causa de numerosas festas cristiás por toda a xeografía española e europea.

A nosa cidade de Lugo celebra tamén con gran solemnidade á súa Patroa, Santa María de Lugo, a Nosa Señora dos Ollos Grandes. A ela está dedicada a nosa Catedral e a súa fermosa capela coa graza arquitectónica do barroco de Casas e Novoa e coa singularísima imaxe da Virxe de alabastro policromado, anterior ao século XII.

A capela, co seu dourado e frondoso altar, onde centos de fieis participan cada día na Eucaristía e onde rezan con fonda devoción á Señora, é un espazo privilexiado de silencio e de contemplación ante a mirada misericordiosa de María. Alí, segundo unha antiga tradición compúxose a oración da Salve; a Santa María de Lugo dedica Alfonso X o sabio a cantiga 77 e o bispo Benito Murua, o 15 de agosto de 1904, fixo a coroación canónica da imaxe por concesión pontificia. Estamos pois, ante un conxunto arquitectónico e escultórico, que, o ensaísta de Friol, Celestino Fernández de la Vega, describía como “o máis notable do templo actual e algo extraordinario” (Celestino F. de la Vega, “As sete cidades do Antigo Reino de Galicia. Breviario histórico e emocional de Lugo”, en: Faro de Vigo, número especial conmemorativo do centenario (1853-1953), páx. 40). Certamente, a nosa Catedral, centro incuestionable dun culto excepcional e milenario á Eucaristía, irradiou dun modo simultaneo unha poderosa forza de devoción mariana que pode documentarse desde os primeiros tempos da Reconquista.

A festa da Asunción é sen dúbida una das máis importantes do ano litúrxico e o prototipo das primeiras festas marianas, como xa demostrei nun traballo de investigación dedicado á Virxe dos Ollos Grandes. Esta festa, chamada nas súas orixes “o día da Nai de Deus María”, no Leccionario Armenio de Xerusalén (s. V), a finais do século V céntrase sobre o Tránsito de María, que sinalando a idea dunha morte singular da nai do Señor, represéntase ao redor da Asunción. Estamos así, ante unha festa de gran rango litúrxico, moi antiga e coherente coa importancia obxectiva que a solemnidade ten, que no caso de Lugo confirma a importancia histórica do culto a Santa María.

O acontecemento da Asunción de María non significa, para os cristiáns, unha lonxanía dos seus fillos, senón unha poderosa proximidade que proxecta luz sobre a nosa existencia e sobre a historia da humanidade enteira. Por iso, pedimos e sentimos a súa axuda e consolo para afrontar as probas de cada día coa confianza de que ela, desde o ceo, míranos, coida e protexe.

 

Mario Vázquez Carballo

Deán da Catedral de Lugo

Sexto continente

Fai uns poucos anos emerxeu das augas un novo continente. Se cadra non coñecían esta noticia e pensan que estou un pouco tolo ou de guasa.

O papa Benedicto XVI designou desta forma a todo o que ten que ver co tema dos medios de comunicación, internet, redes sociais etc. En realidade, estamos ante un continente novo, o “Continente Dixital”, ou “Sexto Continente”, que tamén necesita ser evanxelizado.

Neste Sexto Continente podemos atopar de todo, bo e malo. Pero tamén pode ser unha boa plataforma que nos achegue a Xesucristo e aos irmáns. Dicíao o mesmo Papa Benedicto na audiencia do 8 de maio de 2005: “Todo depende do modo no que veñen usados. Estes importantes instrumentos da comunicación poden favorecer o coñecemento recíproco e o diálogo ou tamén, pola contra, alimentar o prexuízo e o desprezo entre os individuos e os pobos; poden contribuír a difundir a paz ou a fomentar a violencia”. Malia o negativo dos medios de comunicación, eu sigo crendo que nos ofrecen moitas oportunidades, quizais máis aínda aos que teñen que vivir en lugares afastados das cidades ou vilas. Grazas a eles hoxe todos podemos escoitar unha conferencia sobre teoloxía, unha meditación espiritual, ler as mensaxes do Papa ou os bispos, ademais de poder escoitar (e ver) a misa dominical ou diaria.

A Misa na radio e a televisión

Un exemplo claro da importancia dos medios de comunicación na vida da fe, témolo na posibilidade de “asistir” a Misa a través destes medios, cando estamos doentes ou non a hai na nosa parroquia ou nunha parroquia próxima.

Agora existen moitas posibilidades e horarios, tamén para a misa diaria tanto na radio como na televisión, sen contar as canles de TV que existen en internet. No cadro que encabeza esta entrada veñen todas as opcións na Diocese de Lugo.

Miguel Ángel Álvarez

Cura da Fonsagrada

(Tomado de Falando Baixiño, nº 152)

O Camiño da túa vida

Fai dous anos a Unesco declaraba Patrimonio da Humanidade aos camiños de Santiago Norte e Primitivo. Trátase dunha extensión do ben cultural en serie denominado “Camiño de Santiago de Compostela”, que se inscribiu na Lista do Patrimonio Mundial en 1993.

Esta declaración non fai máis que constatar unha realidade, pois peregrinos a Santiago hóuboos desde o momento en que se atoparon os restos do Apóstolo e as persoas sentiron a necesidade de peregrinar ata o seu sepulcro por moi diversas motivacións.

Nos últimos 40-50 anos o fenómeno das peregrinacións adquiriu unha gran magnitude. Non me refiro só a Santiago, senón a outros moitos santuarios de todo o mundo: Fátima, Lourdes, Medjugorje, ou os mesmos santuarios diocesanos, especialmente O Corpiño, O Faro e O Cebreiro.

O verán é o momento álxido das peregrinacións a Santiago. Pola Fonsagrada, por contarlles a miña experiencia, están pasando estes días unha media de 100 peregrinos. Para un pobo como este, e para o que estabamos afeitos, é moito. Xa os anos anteriores foi así. Para a zona é unha riqueza, non só pola achega económica, senón sobre todo espiritual, pois moitos deles pasan pola parroquia e outro grupiño adoita acudir á Eucaristía e posterior bendición dos peregrinos. Por certo, que máis dunha vez vexo como os peregrinos emociónanse durante a bendición cando rezamos: “Que de día os protexa a Túa sombra e de noite alúmeos a luz da túa mirada”.

“O Camiño da Vida” é tamén o subtítulo dunha película-documental, Footprints, que vin fai uns días. Interesábame porque é un audiovisual sobre o Camiño de Santiago e sabía que as cámaras e os seus protagonistas estiveran na Fonsagrada. O que non sabía é que aparecía unha escena da bendición dos peregrinos na nosa parroquia, na que se pode ver e escoitar a D. Ramón, cura que foi desta parroquia, recentemente falecido, e que fixo o primeiro albergue de peregrinos no Camiño Primitivo. Recoméndolles que vexan a película. Axudaralles, aínda que nunca vivisen a experiencia de facer o Camiño.

“O Camiño” é un dos símbolos máis completos para representar moitos aspectos da existencia do ser humano. Xesús dinos que el é “o camiño”. Machado, que “se fai camiño ao andar”. Cotelo, director da película que mencionei antes, fálanos do “camiño da vida”. Poderiamos seguir poñendo exemplos e citas, pero todos coñecemos perfectamente que significa o camiño e facer camiño, unhas veces costa arriba e outras abaixo. Tamén todos experimentamos moitas veces as durezas do camiño e a alegría que sentimos cando chegamos á meta.

Para os cristiáns, o camiño e a peregrinación tamén teñen moita importancia. Nalgún momento da nosa vida escoitamos falar de Xesús e comezamos así nosa peregrinación para atoparnos con El. A nosa é unha peregrinación de altas metas, tan altas que se atopan no ceo, pois a donde vai Cristo tamén queremos ir nós. Outra cousa son as pedras que atopamos no camiño, pero ata para iso temos sorte, pois o mesmo Cristo vai facendo o camiño diante de nós; e ao mesmo tempo, tamén vai ao noso carón para erguernos cando caemos ou para axudarnos cando cansamos.

Miguel Ángel Álvarez Pérez

Cura da Fonsagrada

Os Mestres do XVIII no Museo Diocesano – Catedralicio

Desde xuño os estudosos da arte e o público en xeral estamos de noraboa pola reapertura do Museo Diocesano – Catedralicio de Lugo; ademais de pola súa coidada museografía e a espectacularidade das pezas seleccionadas este museo destaca pola contorna onde se enmarca. O comezo da visita preséntanos a sala capitular, obra de Domingo de Andrade de finais do século XVII e remodelada por Miguel Ferro Caaveiro no XVIII. Moi próximo a esa sala atópase o arquivo catedralicio (século XVIII) lugar frecuentado por personaxes ilustres como Inocencio Portabales, Amador López ou Francisco Vázquez Saco.

Gran parte do museo atópase na construción da fachada que se levou a cabo a partir de 1770 e onde traballaron grandes mestres do XVIII como Julián Sánchez Bort (planos), José de Elejalde, Alberto Ricoy ou Miguel Ferro Caaveiro; difícil elixir entre os tesouros da exposición, pequenas mostras de todos os puntos da Diocese, pero a importancia do brazo relicario que contén a tibia de San Froilán, pola que tanto loitaron bispos como Pedro de Nero y Castro ou Alonso López Gallo, lévase o meu recoñecemento. O impresionante triforio convértese de novo no escaparate de obras de artistas como Cornielles de Holanda, aclamado escultor do século XVI dos retablos das catedrais de Ourense e Lugo, e onde aquí temos as súas esculturas ao alcance da man. No fondo do triforio do lado do Evanxeo agarda uns de momentos máis especiais, a visión da cúpula de Carlos Lemaur coas pinturas de José de Terán (1766-1768) desde unha proximidade e perspectiva ata agora non vista polo público desde a súa restauración en 2011.

A apertura do museo dá a posibilidade de percorrer a parte superior da fachada do Bo Xesús; pola soa oportunidade de pasear entre as colosais esculturas dos catro evanxelistas que en 1785 realizaba o escultor Santiago Quatrigas Baamonde merece pagarse a entrada, xa que desde aí conséguense as mellores fotografías de Lugo e, mirando ao horizonte, pódese ver o percorrido do Camiño Primitivo e o territorio de parte da Diocese de Lugo (moi ao fondo as históricas terras de Abeancos); unhas vistas espectaculares. Ademais da fachada tamén se permite a subida ás torres que no último terzo do XIX Nemesio Cobreros Cuevillas realizaba baixo os planos orixinais de Julián Sánchez Bort.

Como nos bos menús deixei para o final unha boa sobremesa: a visita ao claustro barroco, unha obra cun valor artístico incalculable e non menor valor histórico: en febreiro de 1708 un novísimo aparellador de Santiago, de nome Fernando, chegaba á catedral para traballar ás ordes de Frei Gabriel de las Casas (mestre de San Martín Pinario); pouco despois, en outubro de 1709 informaba ao cabido da morte deste e preguntaba humildemente se querían buscar un novo mestre ou seguía el coa obra. Será aí onde o cabildo de Lugo cambiará a historia da arte en Galicia confiando o traballo a este aparellador que todos coñecemos agora como o gran Fernando de Casas y Novoa, que, tras terminar o claustro, realizará a maxestuosa Capela da Virxe dos Ollos Grandes (1726-1736) e será eternamente lembrado pola construción máis icónica do Camiño de Santiago: a Fachada do Obradoiro da Catedral de Santiago de Compostela.

Marcos G. Calles Lombao

Doutorando en Historia da Arte na U.S.C.

A %d blogueros les gusta esto: