Opinión

Cartas o artículos de opinión sobre temas de actualidad o de temática formativa

A lectura salvaxe da Biblia (I)

Recentemente, nun medio de comunicación social de alcance nacional, escoitei unha entrevista a un señor, ao que trataban de teólogo, e que criticaba e xustificaba á vez, a algúns dirixentes de Israel respecto ao actual conflito israelí-palestino, fundamentándose en textos bíblicos do Antigo Testamento. Este feito, unido á celebración do Domingo da Palabra de Deus (celebrado en toda a Igrexa o pasado 21 de xaneiro) e instituido polo Papa Francisco o trinta de setembro de 2019 a través da carta apostólica Aperuit illis, é o que me motivou a reflexión deste artigo. É necesario devolver a Biblia á sociedade e ao pobo crente. Devolvela non quere dicir que está ausente. O que realmente hai que devolver é a capacidade de comprendela, de saber lela e interpretala segundo os canons da eséxese e da boa hermenéutica.

A Biblia é o libro máis vendido da historia. Segundo datos actuais vendéronse xa máis de 3.900 millóns de copias en todo o mundo, o que a converte no libro máis vendido de todos os tempos. Probablemente xamais haberá un libro que supere á Biblia en vendas xa que os demais (Don Quijote ou Harry Potter, por exemplo) están a unha distancia practicamente inalcanzable.

O Concilio Vaticano II deu un gran impulso ao redescubrimento da Palabra de Deus coa Constitución Dogmática Dei Verbum. Naquelas páxinas que sempre merecen ser meditadas e vividas, emerxe con claridade a natureza da Sagrada Escritura, a súa transmisión de xeración en xeración, a súa inspiración divina que abrangue o Antigo e o Novo Testamento e a súa importancia para a vida da Igrexa. Segundo o Papa Francisco, a celebración do domingo da Palabra de Deus expresa un valor ecuménico, porque as Escrituras indican aos que se poñen en actitude de escoita, o camiño a seguir para chegar a unha auténtica e sólida unidade. E insiste: estas palabras conteñen grandes ensinos, por iso non poden ser soamente patrimonio dalgúns, e moito menos unha colección de libros para uns poucos privilexiados. A Biblia é o libro do pobo de Deus que ao escoitalo pasa da dispersión e da división á unidade. Este carácter de convocatoria da Santa Biblia e vínculo de comuñón da Igrexa católica o pobo experiméntao especialmente na Eucaristía. A homilía ten aquí unha función específica: contribuír a explicar o sentido dos textos proclamados. A comprensión e a interpretación desde a escoita atenta, pero tamén desde o estudo, son fundamentais. Comprender isto non é doado. A súa aprendizaxe supón polo menos cinco cursos de estudos de teoloxía xa que as materias relacionadas coa Biblia ocupan maioritariamente os Estudos Eclesiásticos.

Na Diocese de Lugo o Movemento Bíblico Diocesano adquiriu gran importancia grazas ao gran escriturista e especialista no tema J. Antonio González García, fundador do movemento bíblico, e ao Bispo Fr. José Gómez, gran impulsor das viaxes de estudos a Terra Santa. Por todo iso é importante preocuparnos por lela, comprendela correctamente e vivila sendo capaces de distinguir as concepcións condicionadas polo tempo das verdades sempre actuais e nunca perecedoiras. Así evitaremos a lectura salvaxe e interpretacións destrutivas froito da ignorancia ou do descoñecemento. Coñecer a Escritura é coñecer a Cristo e gustar en plenitude a alegría que brota da verdade.

J. Mario Vázquez Carballo

Vicario Xeral da Diocese

[Artículo en castellano]

A arte de manter a calma

Ante a crecente bipolaridade política e as mutuas acusacións dalgúns representantes de distintos partidos políticos, a aposta por unha boa xestión da ira e dos pecados capitais está a converterse nunha urxencia social, ética e moral. Nesta época de engano universal, cando os amos do mundo están á espreita constantemente, dicir a verdade, buscar a verdade, afirmar que existe a verdade, é un feito revolucionario. Esta é unha das teses de Cristina Martín Jiménez, experta no tema do Club Bilderberg, na súa recente obra de gran éxito comercial: Los amos del mundo están al acecho. Bilderberg y otros poderes ocultos (Planeta, 2017). Os amos do mundo son manipuladores profesionais e expertos na utilización dos medios de comunicación social para enganar e estimular ao pobo segundo as súas conveniencias financeiras e políticas. Nesta sociedade da información, cada xornada que transcorre, faise máis difícil captar o esencial e o transfondo das súas accións organizadas en “reunións de traballo”, pagadas co noso impostos pero co obxectivo dunha trama preparada para incapacitarnos no discernimento do ben e do mal, da verdade e da mentira, da realidade e da aparencia, da certeza e a terxiversación.

Ante estes feitos, propoño un manual de sabedoría clásica sobre a xestión da ira, da bipolaridade e da dor producida por tanta mentira e hipocrisía. O autor romanés Emil Cioran nalgunhas das súas máis contundentes reflexións sobre o suicidio e nos seus mellores textos, trata sobre a soidade do ser humano en canto sabe recoñecer a presenza da morte, a proximidade ou distancia do relixioso e do divino, dalgún deus e o milagre ou a embriaguez do definitivo.

Agora, no limiar do 2024, cando se nos suxiren propósitos novos, non vén nada mal lembrar algunhas suxestións de autores e pensadores antigos que alentan á esperanza e enaltecen as gañas de vivir. Séneca, coñecido pensador romano do século I da nosa era e unha das figuras máis destacadas do estoicismo, no seu vehemente ensaio Sobre a ira, escribe un fermoso manual de sabedoría clásica sobre a xestión da ira. Argumenta que esta é a paixón máis destrutiva sobre a raza humana. Na súa obra, ilustra con sabedoría por que esta emoción é tan perigosa e por que saber xestionala ten grandes beneficios para as persoas e para a sociedade. “A ira é unha especie de tolemia, porque nos fai darlle máxima importancia ao que non a ten en absoluto”. Para Séneca, que alguén non respecte un ceda o paso non é un problema. O verdadeiro problema maniféstase polas nosas reaccións ante o acontecido. A furia instantánea, o desexo de dar un estruendoso bucinazo, golpear ao outro… iso si que ameaza seriamente a soberanía da fe e da razón e, por tanto, as nosas capacidades para elixir libremente, con xustiza, e actuar virtuosamente. Cando ela aprópiase da nosa condición humana, xa non hai forma de deter a caída. A nosa saúde espiritual esixe que nos desfagamos dela, pois pola contra pode levarnos á prisión e á escravitude infinitas.

J. Mario Vázquez Carballo

Vicario Xeral

Da queixa ao agradecemento

Así titula un libro o actual arcebispo de Toledo, D. Francisco Cerro. Paréceme unha síntese excelente de espiritualidade positiva e em palabras do autor “pretende transmitir Vida”. Del tomo parte das reflexións.

O reto ao que nos lanza o Bispo é nítido: vivir no agradecemento. Vivir agradecendo. Ser agradecido antes que queixoso. É certo que o mundo non está para moitas alegrías: política nacional, guerras, desconcertos eclesiais, diminución da fe, a idade, a saúde… Pero o pero mal é instalarse na queixa continua. E cantas queixas! Por todo. Canta xente vive continuamente con cara de neno enfadado. Rosmando. Sempre lmentándose. Por todo.

Somos conscientes de que hai males que non dependen de nós. O que non nos xustifica para estar insatisfeitos de todo e con todo. Para sempre botar de menos o que non temos, sen decatarnos do moito, o suficiente, que posuímos. Limitándonos á esterilidade do negativo: “eu non teño”, “a miña parroquia non fai”, “a Igrexa non é…”.

A solución contra a queixa é unha gran dose de verdade e unha confianza esperanzada. Mirar cos ollos de Deus e disfrutar de todo, das cousas pequenas, cotiás, sinxelas. Recoñecer o que temos, o que se nos dá. Disfrutar da novidade de cada día. Da natureza, do xesto amable, da man amiga. Do Deus bo que se regala e nos sostén.

Cómpre volver ao Evanxeo. Ao Evanxeo da loanza, do agradecemento

por todos os dons que nos dá o Señor. Do gozo e a alegría de saber que “para os que aman a Deus, todo lles serve para o seu ben”. Dicía San Juan de la Cruz: “Non mires aos outros. Mira ao Señor”.

A oración, o contacto co Señor, converterán a vida de cadaquén nunha constante loanza. A ter un corazón agradecido. Vivamos a espiritualidade do agradecemento que nos fai saber que Deus sempre actúa no noso favor e esta é a nosa permanente alegría. O camiño agradecido converxe na Eucaristía. O noso máximo bem. Deamos grazas a Deus, sempre, por ela.

Daniel García García

Párroco das Gándaras e Albeiros

Exercitia spiritualia

Comeza un ano novo. Ademais de reorientar a miña propia existencia, propóñome axudar a outros a repensar a vida e a recoñecer que é bo habituarnos a saber mirar cara atrás con sabedoría para vivir no presente ilusionadamente e mirar ao futuro con confianza.

A famosa frase de Cicerón “nunquam minus solus quam cum solus sum”, (“nunca estou menos só que cando estou só”) adquiriu carta de natureza na literatura espiritual cristiá desde San Ambrosio pois el mesmo transcribiuna dándolle un sentido profundamente cristián. Ao final do século IV, dentro das institucións que máis progresaron, pénsase naquelas que se propuxeron como ideal común o illamento e o silencio, o servizo exclusivo a Deus ou a vida en comunidade co seu lema ora et labora segundo a regra benedictina. Os cenobitas, os eremitas, San Antonio, San Pacomio ou San Basilio, San Agostiño e San Bieito ou San Bernardo, entre outros, son pais espirituais destas iniciativas na diversidade de carismas. Xa no século XII, G. de Saint-Thierry utiliza con frecuencia a expresión spiritualia exercitia (exercicios espirituais) contrapóndoa á exercitia corporalia (exercicios corporais).

Na actualidade dá que pensar o feito da proliferación de ximnasios urbanos que se reproducen como cogomelos nas cidades e que son, sen dúbida, tendencias que expresan unha maior conciencia respecto de hábitos e estilos de vida saudables. A pena é que isto ocorre fronte ao abandono das exercitacións espirituais. A realidade é que non debería haber contraposición entre unhas experiencias e outras xa que se complementan. A Igrexa sempre foi mestra da educación e da excelencia no deporte, así como de proposta dunha ética do coidado persoal e dos demais. En Lugo, xa polo mes de xaneiro, a Diocese ofrece ao seu clero a posibilidade de realizar Exercicios Espirituais nos centros propios do territorio ou nalgunhas das centenares de Casas de Espiritualidade esparexidas pola península. Os bispos tamén teñen este bo costume e gran parte deles pasan unha semana de Exercicios na serra de Madrid. A maioría das Dioceses organizan varias quendas semanais para ofrecer experiencias de silencio, de encontro cun mesmo e de convivencia espiritual aos seus sacerdotes. Os movementos apostólicos e os grupos organizados de apostolado segrar, así como as persoas de vida consagrada e contemplativa, en mosteiros ou casas de espiritualidade, tamén se suman a esta gratificante e consoladora experiencia inventada polo mesmo Xesucristo no deserto.

Das experiencias de retiro (do latín recessus, retirarse, apartarse) silencio e soidade de Xesús de Nazaret, déixannos constancia con clarividencia os Evanxeos. El retirábase con frecuencia, mesmo noites enteiras, a orar en soidade. E facíao especialmente en momentos decisivos: no deserto fronte ás diabólicas tentacións, preto do lago de Galilea cando as multitudes seguíano tolamente ou antes de tomar grandes decisións antes da elección dos Apóstolos. Esta gran tradición de espiritualidade impulsouna dun xeito moi singular San Ignacio de Loyola cos seus exercicios espirituais, froito da súa experiencia persoal e da súa peregrinación na procura da vontade de Deus. Desde fai cinco séculos foron un modo de axudar ao encontro con Deus na propia vida, no camiño único e irrepetible de cada persoa. Por iso son unha experiencia que marca un antes e un despois en quen os fai.

José Mario Vázquez Carballo

Vicario Xeral da Diocese

[Artigo en castelán]

Fonte bautismal…camiño da fe!

Cristo é a Fonte da que brota a auga que nos limpa e da que podemos beber, de maneira que cheguemos a identificarnos con ela: «é a mesma e única nitidez a que hai en Cristo e nas nosas almas, pero Cristo é a Fonte de onde nace esta nitidez, e nós témola derivada desa Fonte».

O noso bautismo é un proceso. Hai un momento especial para o seu ritual no seo da Comunidade Cristiá, pero a conciencia da nosa identidade profunda só vai chegando lenta e fondamente. Quizais chegue lentamente porque é demasiado grande para ser asimilado con rapidez, ademais de atoparse coa sequidade do noso interior, tan canso de buscar fóra o que habita dentro.

Cristo é a auga que abre a nosa alma ao Espírito, a auga que limpa o po do noso ollo interior, para que sexamos capaces de comprender, aos poucos, quen somos en verdade. E aínda que é certo que a forza vén de dentro, axuda se buscamos mergullarnos algún tempo nas profundas e cálidas augas do bautismo…

Así, revivir o noso Bautismo, sentíndonos amados/as, consagrados/as, enviados/as para seguir evolucionando na propia comprensión e vivencia desa gran experiencia fundante, que volve e que nos envolve…

Cristo «identifícase» cos pecadores para poder identificarnos con Deus. A través dos Sacramentos, temos que facer o noso proceso para ir identificándonos con Cristo e que noso xeito de vivir manifeste así a potencia do seu Amor.

Os Sacramentos requiren de nós humildade e «saber abaixarnos» para recoñecer a Xesús agochado no signo humilde da auga, do pan e do viño, do aceite, da confesión… igual que «no pequeno» descubrímolo no Nadal.

«Na pequenez, pola fe, atopamos a Cristo e descende sobre nós a Graza do Espírito Santo». El achégase todo o máis profundo de cada un de nós para que vivamos a intimidade de Deus e, coa forza da súa Graza e a potencia do seu Amor, considerémonos chamados a colaborar de forma que o Amor de Deus «feito carne en nós» poida chegar a todos os homes.

Parroquia O Bo Pastor (Lugo)

A %d blogueros les gusta esto: