Opinión

Cartas o artículos de opinión sobre temas de actualidad o de temática formativa

San Xosé, Día do Seminario. Perfil do sacerdote do futuro

A Igrexa celebrou o quinto domingo de Coresma, xa coa perspectiva da Semana Santa, a máis importante do ano litúrxico. E hoxe, día de precepto para os católicos, celebramos a solemnidade de San Xosé, esposo da Virxe María, “varón xusto, nacido da estirpe de David que fixo as veces de pai para co Fillo de Deus“. A Igrexa venérao con especial honra como patrón, a quen o Señor constituíu sobre a súa familia“ (Do Martiroloxio Romano). Estas palabras expresan con claridade a paternidade de Xosé (PP, daí o hipocorístico Pepe que segundo unha estendida etimoloxía popular sostén que provén das siglas da definición de Pater Putativus) asociada tamén á súa misión na Igrexa, cuxa paternidade é exercida de modo particular a través dos sacerdotes, quen han de animar a fe e a esperanza nas promesas de Deus ao seu pobo. Así, do mesmo xeito que Xesús neno foi confiado ao coidado de Xosé, tamén o Señor pon hoxe ante nós o coidado dos sacerdotes para que poidamos crecer, do mesmo xeito que o neno Xesús cos coidados de Xosé e María, en sabedoría e graza ante Deus e os demais.

Aínda que é verdade que os sacerdotes do futuro xóganse un rol social cada vez menos irrelevante, tamén é certo que o líder (sacerdote) cristián do futuro non terá que preguntarse tanto sobre a eficacia dos resultados pastorais conseguidos canto a súa calidade de representante de Deus na existencia humana. Cada día é maior o número de persoas que sofren de soidade, de abandono, de falta de amizade e de compañía. Seres humanos con profundas minusvalías morais e espirituais, sen referencias claras onde poder atopar compañía, sanación e curación. Perfílase con claridade a necesidade de “xentes de Deus“, arraigadas e enraizadas no corazón misericordioso de Deus, que coñecendo a mística do divino, saiban acoller, escoitar, perdoar e acompañar, e sexan capaces de saír ao encontro dos necesitados revelando, só coa súa presenza e sen complexos, que Deus é amor.

“Apóstolos para os mozos“, é o lema que este ano se nos propón para a celebración do día do Seminario. Non está mal. Os estudos estatísticos máis recentes, entre eles o da Fundación SM, manifestan a necesidade dun achegamento entre mozos e relixión. Hai unha tendencia ao descenso de mozos crentes, e unha crecente desvinculación da Igrexa e doutras institucións. Debemos reflexionar por que, na sociedade da hiperconectividade, unha maioría de mozos desconecta da Igrexa. É unha tristeza que moitos dos nosos mozos, bos e próximos por natureza, e falo pola miña longa experiencia na Universidade, tendan a salvarse na súa soidade e no océano da incerteza. Quédanos o consolo de que Deus nunca abandona á súa Igrexa. Pero a uns e a outros, a pais e mestres e especialmente aos sacerdotes, deben preocuparnos os herdeiros. San Xosé, a quen veneramos con respecto e admiración, é modelo de santidade e entusiasmo educativo en tempos difíciles.

A este santo exemplar, cuxo nome levamos con tanto orgullo Pepas e Pepes do mundo enteiro, encomendámonos contemplando as súas belas imaxes na nosa Catedral. Entre outras, cito dúss: unha bela iconografía no lateral esquerdo do coro de Simón de Monasterio e de Francisco de Moure (1621-1624) e outra, no altar de San Xosé, do escultor madrileño F. Javier Meana, cuxa preciosa imaxe de mirada compracente levando da man ao Neno Xesús riseiro, invita á pregaria e á contemplación. Felicidades.

José Mario Vázquez Carballo

Vicario Xeral da Diocese

Terá razón económica o Ofertorio?

 

Cando unha persoa estuda libros de economía é frecuente que atope a afirmación de que as fontes da riqueza son tres: a) A TERRA ou os recursos naturais do subsolo, do solo e da atmosfera. b) O CAPITAL na súa dobre referencia de físico e financeiro (máquinas, tecnoloxía e diñeiro…). c) O TRABALLO ao que mesmo ás veces se lle chama capital humano.

Pero cando un católico vai á Misa atópase que no Ofertorio o cura, ao presentar o Pan e o Viño, non di que son froito da Terra, do Capital e do Traballo, senón que son “froito da TERRA e do TRABALLO DOS HOMES”, e aí se queda.

A persoa humana diferenciase dos outros seres da creación porque pensa (filosofa) e comparte o seu pensamento cos demais para enriquecemento mutuo. Así pensando no dito anteriormente vexo que hai diferenzas importantes, comezando por ver que non é o mesmo, a nivel de implicacións sociopolíticas, falar de capital humano ca de traballo, que é unha calidade básica das persoas. Iso parece evidente!, pois na primeira expresión “humano” é un adxectivo que acompaña ao substantivo “capital”, que é o considerado valioso. Así vemos que con isto se está rebaixando a dignidade das persoas.

Pero o capital do que falan os manuais económicos que é en realidade? Como xurdiu? Que finalidade ten? Cal é a súa base?

Na súa orixe o capital-diñeiro non é máis ca un medio para facilitar o troco, o intercambio. É máis, empeza sendo un MATERIAL VALIOSO (ouro, prata…). Quen organiza a produción quédase cunha parte proporcional, algo ou moito maior á dos outros traballadores, igualmente sucede con quen facilita-organiza o troco.

Ese metal para facilitar o troco axiña levará a imaxe do poderoso (emperador) para que se vexa onde está o poder… máis tarde é UN PAPEL  que nun principio ten o respaldo en ouro do Banco Central do país (aínda lembro “El Banco de España pagará al portador…”). Pronto desaparece ese cambio en ouro e ven ser só un papel ao que lle prestamos confianza, fe… Como para dicir que a xente non se move pola fe!, como ás veces din “os que se chaman materialistas do diñeiro”.

Hoxe o diñeiro pasou a ser de PLÁSTICO, ou máis ben inmaterial, unha anotación informática nunha banca electrónica, ou na “NUBE”, que non sabemos onde reside e incluso moedas virtuais coma o bitcoin. Dependen da fe que se lles teña e por iso son tan volátiles…

Pero volvendo á empresa temos que o capital na súa dobre dimensión de fixo e circulante, ou financeiro e produtivo (máquinas e tecnoloxía) non é máis ca o traballo das persoas acumulado ao longo do tempo. Traballo non pagado ós traballadores pola súa actividade, ou traballo engadido ao traballo dos inventores do pasado que permite facer máquinas máis eficientes co elo que se engade ao elo da cadea dos seus predecesores…

Na era económica post-informática, economía dixital, moitos produtos pódense vender a millóns de persoas, seguir sendo dono deles e seguir vendéndoos a millóns de persoas… Son froito da cooperación histórica de multitudes de persoas e hai que poñelos ao servizo da sociedade!.

Non esquezamos que a capitalización dunha empresa é froito do traballo de tódalas persoas (e dos seus antepasados), que exercen a súa actividade na empresa (compra, produción, venta…). Por tanto, debería repartirse entre todos tendo en conta as necesidades de reinvestimento e de colaboración ao ben común. Se esquecemos iso colaboramos á degradación das persoas e ao espolio dos pobres. Afianzamos, como dicía Pío XI, o Imperialismo Internacional do Diñeiro e a Ditadura Económica (Quadragésimo Anno 105-109).

Traio aquí estas sabias palabras da Doutrina Social da Igrexa na gran encíclica Laborem Exercens (1981), que invito ler con calma. De moitos textos interesantes, por espazo, quédome con este:

 “Entón débese constatar aquí que o conxunto de medios é froito do patrimonio histórico do traballo humano. Tódolos medios de produción, desde os máis primitivos ata os ultramodernos, foron elaborados gradualmente polo home: pola experiencia e a intelixencia do home. Deste modo, xurdiron no só os instrumentos máis sinxelos que serven para o cultivo da terra, senón tamén – cun progreso adecuado da ciencia e da técnica – os máis modernos e complexos: as máquinas, as fábricas, os laboratorios e as computadoras. Así, todo o que serve ao traballo, todo o que constitúe – no estado actual da técnica – o seu «instrumento» cada vez máis perfeccionado, é froito do traballo (…) Convén subliñar e pór de relevo a primacía do home no proceso de produción, a primacía do home respecto das cousas.” (nº 12)

Se vivimos o traballo deste xeito, transformador da natureza e colaboración entre as persoas do pasado e do presente, servirá cos seus froitos á vida, á liberación e á humanización. Dalgunha maneira, como se di no Ofertorio, “serán Pan de Vida e Bebida de Salvación”.

Antón Negro

Delegado Episcopal de Cáritas

Canto vales?

Esta pregunta poida que estea ou non na nosa cabeza, ou que nos preocupe o valor que nos outorgan os demais, non sei, pero hoxe axudoume un texto dun libro chamado Biblia, polo final, xunto aos Evanxeos, un deles, Mateo 21, 33-43.45-46, narraba unha parábola que Xesús conta sobre uns labradores e un señor dunha casa que lles deixa a estes labradores a leira, a casa, todo para que traballen e para que lle dean un tanto cando obteñan froito. Resulta que o señor da leira, o dono de todo, enviou a uns empregados a cobrar a parte que lle corresponde, como o aluguer, e resulta que os labradores deciden matalos para non pagar. O señor envía máis empregados e fanlles o mesmo, mátanos e o señor este decide enviar ao seu fillo para que cobre o aluguer. O señor pensa que respectarán ao fillo.

Chegada esta parte eu pensaba: Se matan aos primeiros xa non hai que andar con tonterías, que sexan detidos e listo. Ou no peor dos casos acábase con eles e xa está. Por que tanta insistencia por parte do señor este en enviar empregados que morren e agora ao seu fillo? A resposta non está en fixarnos no desgraciados que son eses labradores, non está en fixarnos nas mortes. Fixémonos no valor que lles dá o señor a eses labradores que non se rende e envía ao seu fillo. Desde logo que tamén acaban coa vida do fillo. É certo que os labradores teñen un valor equivalente á vida dos empregados e fillo a quen mataron, pero tamén poderíaselles dar un pouco da súa propia medicina?

Que distinto o noso criterio do de Deus. Decatémonos de que o señor ese da historia é o Pai e o fillo é O FILLO. Ese é o teu valor, a súa vida, o seu sangue, El é o teu valor, iso vales. Digas o que digas, fagas o que fagas, terás que dar conta ante a sociedade e as súas leis, pero o teu valor… é o que é.

José Antonio Adrio Carballude

Delegado de Mocidade e Pastoral Universitaria

A soidade habitada

Case coincidindo coa celebración da Coresma cristiá, no Reino Unido o goberno anuncia a creación dun Ministerio da Soidade. É dicir, fixeron da soidade, cuestión de Estado. As persoas máis fráxiles, segundo estudos recentes, os anciáns, nenos e novos, recoñecen sentirse sos. Esta soidade non buscada, non desexada, non elixida explícitamente, xera graves enfermidades e acaba destruíndo ás persoas. Os síntomas: problemas de inestabilidade psicolóxica, de afectividade, tristeza, depresión e, desgraciadamente, ao final do camiño, moitos casos acaban na falta de sentido da existencia e no suicidio. É o destino de moitas persoas que viven no mal chamado “Estado do benestar” capaz de xerar tanto malestar que, deixándose levar por un egoísmo xenético e destrutor, constrúe castelos na area. A construción de grandes edificios sociais ancorados no capital, tarde ou cedo, caen como a torre de Babel. As construcións que se fan sobre o orgullo, o endeusamento do poder e o esquecemento dos máis débiles e marxinados non poden subsistir.

Cando, noutro tempo Emilio José cantaba á soidade elixida, referíase a ela como “unha criatura primorosa que non sabe que é fermosa”. É verdade que hai un silencio sonoro e unha soidade habitada. Hai, aínda na nosa cultura, residuos de desexos de infinitude que buscan un tempo para a soidade, o silencio, a espiritualidade e a interioridade. Iso é precisamente o tempo que agora acabamos de inaugurar nas culturas cristiás: a Coresma. Estamos no tempo. Despois do entroido vén sempre a Coresma. Ela, co seu nome feminino refírese a unha historia moi antiga. Unha fermosa historia descrita fermosamente no Éxodo. Unha historia sempre actual, nosa propia historia, que en forma de canto á liberdade, recorda o paso do pobo de Israel, guiados por Moisés, da escravitude do poder dos Faraóns en Exipto, o paso do mar Vermello e o camiño polo deserto durante corenta anos cara á Terra Prometida. No deserto das tentacións, o pobo superou, entre outras, a gran tentación do orgullo e da idolatría. No deserto das tentacións, Xesús durante corenta días e corenta noites superou as probas típicas do ser humano rexeitando as ofertas pecaminosas do inimigo.

Benvenida sexa a Coresma coa súa chamada á conversión, ao sosego do deserto, á soidade habitada, ao silencio sonoro. Vivimos nun primeiro mundo altamente ruidoso, impermeable á espiritualidade, alérxico á austeridade e fácil para a exterioridade.

O teólogo Olegario G. de Cardedal, nunha recente obra sobre Xesucristo, subtitulada “Soidade e compañía”, afirma que: “é unha sorprendente lei da historia que quen máis soidade soportaron, máis compañía suscitaron; que quen máis penetraron na noite, máis souberon da luz do día; que quen máis silencio cultivaron, máis palabras vivas tiveron”. Por iso, os grandes pensadores afirmaron que, en certo xeito, o crecemento en humanidade é proporcional ao crecemento da interioridade. É que resulta moi difícil a solidariedade e a santidade, sen a soidade buscada no encontro persoal do Deus que nos amou primeiro e que nos ansía orantes. Deste xeito, o oculto preséntasenos como expresión do deixar facer a Deus. Velaiquí tres propostas propias da Coresma: A oración que nos abre á vontade de Deus, a esmola que nos abre á gratuidade e o xaxún que nos axuda a recoñecer a nosa verdadeira condición de esmoleiros.

J. Mario Vázquez Carballo

Vicario Xeral da Diocese

Relativismo, “buenismo” e populismo

Tiven unha profesora que nos dicía con moita frecuencia que os “ismos” son xeralmente malos. Agora, que teño uns anos máis, comprobo todos os días que é certo.

Hai moitos expertos que analizan as causas do que lle pasa ao mundo e ás súas institucións, tamén á Igrexa. A moi poucos, por non dicir a ningún, óiolles falar dalgunhas cousas como son o relativismo e o “buenismo”. Do populismo si que se fala, porque se manifesta de xeito evidente e aberto.

Na miña humilde opinión estes tres “ismos” están facendo moito dano á sociedade e á Igrexa. Os tres poden resumirse no que designamos como “políticamente correcto”, que é o que agora, por outra banda, pon límites a case todo e a case todos.

Antes de seguir adiante imos ver o que nos di o dicionario da Real Academia Española sobre estas tres palabras:

Relativismo: Teoría que nega o carácter absoluto do coñecemento, ao facelo depender do suxeito que coñece.

“Buenismo”: Actitude de quen ante os conflictos rebaixa a súa gravidade, cede con benevolencia ou actúa con excesiva tolerancia.

Populismo: Tendencia política que pretende atraerse ás clases populares.

E agora o meu comentario que, por suposto, non é Palabra de Deus.

O relativismo, que tanto denunciou Benedicto XVI, fíxonos crer que todo vale, todo é igual, non hai valores universais nin absolutos, todo faise á medida de cada un.

As consecuencias para quen son? Sempre para os mesmos, os máis pobres. Os fillos dos ricos e dos dirixentes políticos van a colexios privados de élite doutros lugares de España e do estranxeiro, onde non hai folgas nin follóns políticos nin doutro tipo. Así uns aproveitan o tempo e os outros lles serven de escudo humano aos pais dos primeiros.

A definición de “populismo” restrínxese á política, pero afecta a outras moitas realidades, tamén á Igrexa.

Impórtame a vida da sociedade na que vivo. Confío en que esta mesma sociedade, que xa é adulta, dispón dos mecanismos e responsables necesarios para garantir o benestar e a convivencia pacífica de todos. Por iso estou tranquilo. Quizais me preocupa máis outro ámbito un pouco máis reducido, o da Igrexa, no que teño unha responsabilidade maior. Como dixen ao principio, estes tres “ismos” tamén están facendo moito dano aos mesmos cristiáns: facémonos unha doutrina a medida, collemos só o que nos interesa do Evanxeo, as axudas de Cáritas quedan reducidas a un mero “buenismo” a maioría das veces, polo que se consegue todo o contrario do que se buscaba. E, para rematar, querer quedar ben con todos e non enfrontarnos á realidade e ao que ten que ser, lévanos a ceder ás propostas máis surrealistas, como facer o reconto dos votos dun referendo ilegal dentro dunha igrexa e ao son de cantos litúrxicos.

 

Miguel Angel Álvarez Pérez

Párroco da Fonsagrada

A %d blogueros les gusta esto: