Opinión

Cartas o artículos de opinión sobre temas de actualidad o de temática formativa

Outubro misioneiro

Onte celebrouse a popular e tradicional festa do DOMUND. Pero este ano dun xeito extraordinario xa que o Papa Francisco quixo convocar un “mes misioneiro” baixo o lema: “Bautizados e enviados: a Igrexa de Cristo en Misión no mundo”.

A Obra Pontificia da Propagación da fe é unha institución universal da Igrexa para cooperar coas misións a través da oración, o sacrificio, a promoción das vocacións misioneiras e a cooperación económica dos cristiáns de todo o mundo. Esta Obra naceu en Lyon (Francia) en 1822 por iniciativa dunha entusiasta rapaza chamada Paulina Jaricot. Comezou implicando a compañeiros traballadores para que axudasen ás misións cunha pequena esmola semanal. Un século despois, estendida xa a Obra polo mundo, o Papa Pío XI institucionalizouna como canle oficial para toda a Igrexa co fin de axudar espiritual e economicamente á actividade misioneira da Igrexa.

Preocupado está o Papa pola acción misioneira da Igrexa. Neste mes quere retomar a conciencia da misión ad gentes e promover con novo impulso a responsabilidade que temos todos de proclamar o Evanxeo. O tema da evanxelización non é só actual porque é abundantemente tratado, senón que é tratado porque en si mesmo é de permanente actualidade. O Concilio Vaticano II afirmaba con claridade que é “deber fundamental do pobo de Deus, posto que toda a Igrexa é misioneira”. A todo bautizado correspóndelle o compromiso de levar a fe a aquelas periferias que aínda non coñecen a Cristo. A exhortación Evangelii nuntiandi sostén que “a tarefa da evanxelización de todos os homes constitúe a misión esencial da Igrexa” (EN 14).

Documentos recentes da Igrexa lémbrannos que esta é esencialmente misioneira porque xorde da mesma misión do seo da Trindade. Deus é comuñón e quere que todos se salven. Para iso saíu ao encontro da humanidade encarnándose na historia. Elas, as persoas divinas, son fundamento da nosa chamada á misión evanxelizadora. O espírito misioneiro pertence, pois, á natureza íntima da vida cristiá xa que a evanxelización é a tarefa central e máis urxente da acción pastoral da Igrexa.

Neste contexto misioneiro tamén nós, como diocesanos lucenses, o vindeiro 26 de outubro, honraremos, no 201 aniversario do seu nacemento, cunha peregrinación polas terras de Pol, ao noso querido paisano San Xosé María Díaz Sanjurjo, misioneiro e mártir no actual Vietnam. Será nun encontro con testemuños de distintos misioneiros e unha peregrinación desde Mosteiro á capela da Nosa Señora das Neves en Suegos (onde se conserva a casa natal e a familia do misioneiro).

Desde o interior da mesma Igrexa, o Papa Francisco úrxenos a traballar para que resplandeza no noso tempo a boa nova do Evanxeo co anuncio e o testemuño de vida.

José Mario Vázquez Carballo

Vicario Xeral da Diocese

O Inferno existe

Fai uns domingos (O domingo XXVI do Tempo Ordinario) quedaba clara a existencia do Inferno na lectura do Evanxeo (Lc 16, 19-31) coa parábola coñecida como a do pobre Lázaro e o rico Epulón. Ademais, dábanse detalles de como é a vida de lugar infernal: «estando no inferno, no medio dos tormentos», «porque me torturan estas chamas», «que non veñan a este lugar de tormento».

Lembro que unha vez estando nunha comida na que o único cura era un servidor, saíron os temas típicos cando hai un cura diante, entre eles o do inferno. Unha persoa entrada en idade dixo que ela, sendo cristiá practicante, non cría que iso do inferno existise e apelaba á misericordia infinita de Deus. Enseguida os demais tamén empezaron a opinar na mesma dirección. Despois de falar moitos deles, esperábase a miña resposta. Só me limitei a dicirlles que se non existía o inferno entón non eramos libres. Produciuse un silencio unánime duns segundos e, sen dicir nada máis, todos caeron na conta de que é así: se non hai inferno, non podemos escoller e, por tanto, non somos libres. Naquela comida o tema de inferno quedou resolto.

Na homilía do domingo que lles dicía ao principio, que este ano foi o 29 de setembro, tamén falei destas cousas: a relación do Inferno coa liberdade. Non faltou xente que se achegou a min para exporme as súas dúbidas e apelar, outra vez, á infinita misericordia de Deus, da que eu tampouco dubido e que, ademais, experimento todos os días.

Pero unha cousa é a misericordia de Deus e outra nosa liberdade, xa que Deus, sendo omnipotente, non pode salvarnos se nós non queremos. Dito doutro xeito, se hai alguén que non queira ir a ceo debe ter outro lugar onde ir. Se o prefiren, se non quere ir á vida eterna (Ceo), só queda ir á morte eterna (Inferno), dado que a vida terrea e histórica un día terminará.

Hai dúas cousas que os humanos temos especialmente en grao infinito: a capacidade de amar e a liberdade. Para todo o demais estamos afectados pola nosa condición de seres limitados, pero para estas dúas, non. Sempre podemos amar máis, até o extremo de dar a vida. E tamén somos libres de modo infinito, até o punto de poderlle negar ao mesmo que nos creou. Deus puido crearnos cunha liberdade relativa para que nunca desobedecésemos unha orde súa e sempre fósemos fieis a El, pero non o fixo. No relato da creación da Xénese queda claro isto que acabo de dicir. Ademais, se é que nós non o facemos, podemos ver todos os días a persoas que negan a Deus, que blasfeman contra El, que renegan del. Todo isto é unha proba máis da infinita liberdade que Deus nos deu.

Sendo así, se negamos ou rexeitamos a perfección infinita de Deus, non nos queda outra opción que a imperfección infinita. Para temporal e relativo abonda o de agora. O de despois será todo infinito, para a perfección ou para a imperfección, pero infinito en todas as súas dimensións.

Quizais, chegamos a este momento, poida parecer todo moi complicado, xa que dicimos que somos libres, pero con só dúas opcións para escoller: unha boa e outra mal, polo que case estamos obrigados a escoller só a boa, co cal, xa tampouco somos libres. O erro está no noso concepto de liberdade. Liberdade non é escoller o que me dá a gana ou o que me apetece, xa que, por outra banda, isto converteríanos en escravos. Liberdade é escoller o bo, belo e verdadeiro.

Miguel Ángel Álvarez Pérez

Párroco da Fonsagrada

[Original en castellano]

Francisco Porcar fala da dignidade do traballo e do traballo digno

O luns 7 de outubro ás 19 h o salón de actos do Vello Cárcere, Lugo, acolle unha charla coloquio na que Francisco Porcar Rebollar (da Irmandade Obreira de Acción Católica – HOAC) falará do traballo decente desde a Doutrina Social da Igrexa. Transcríbese a continuación a entrevista a Francisco Porcar emitida no programa radiofónico “”El Espejo de la Iglesia en Lugo”.

– A expresión “traballo digno” soa ben pero a realidade non vai por aí

– Desgraciadamente, a realidade que construímos é moi distinta. Hoxe non se recoñece a dignidade do traballo e cada vez son máis persoas cunhas condicións de emprego son máis indignos. E hai persoas que traballan en ámbitos que non son considerados como emprego e que teñen moi pouca valoración, moi pouco recoñecemento social. Por iso a importancia de expoñer a cuestión da dignidade do traballo e crear condicións de traballo dignas para todas as persoas. É unha prioridade humana e cristiá, como insiste tanto o Papa Francisco.

– Por que a Igrexa se preocupa destes temas?

– Para a Igrexa, se hai algo fundamental é a dignidade das persoas, e que todos deben poder vivir segundo esa dignidade. E o traballo, na reflexión da DSI e de calquera persoa humanista, é un elemento decisivo para que se realice esa dignidade da persoa. Nós temos un concepto de traballo como actividade que se paga, pero o traballo é moito máis que iso: traballo é toda actividade que desenvolven as persoas para responder ás nosas necesidades, para construír a vida social. Traballando desenvolvemos as capacidades que temos, podemos servir aos demais e contribuír a crear un mundo máis humano. O traballo é decisivo para poder crecer a nivel persoal e poder construírse a sociedade. Como iso está moi relacionado coa dignidade do ser humano, a Igrexa dálle bastante importancia. Porque traballar en condicións indignas é un dos mecanismos fundamentais que provoca que haxa fraudes na nosa sociedade.

– De quen depende cambiar o modelo de sociedade? Do goberno, dos traballadores, dos empresarios?

– Depende de todos. En primeiro lugar, as persoas debemos recoñecer a dignidade que ten o noso traballo, e o importante que é para realizar a nosa humanidade e para construír unha sociedade máis xusta. Pero loxicamente, non só depende das persoas a nivel individual; depende de que nos organicemos para xerar condicións dignas de emprego, para que se recoñezan socialmente  os traballos que non son emprego. En fin, para construír unha sociedade.na que todo o mundo teña a oportunidade de achegar as súas capacidades aos demais. Tamén depende de todo tipo de organización sociais, das institucións políticas. Hoxe a vida política dá importancia a outros temas e non ao traballo digno. As institucións políticas deben cambiar os seus comportamentos para que sexa posible ese recoñecemento da dignidade do traballo e que todos os traballos se realicen en condicións dignas. 

– Temos unha estrutura que aguantaría unha posible nova crise?

– Creo que non, porque o problema non está tanto na crise como no feito que teñamos construído un modelo social que permanentemente pon en crise as posibilidades de vida de moitísimas familias. Cada vez é máis frecuente que persoas con emprego non teñan ingresos abondo para acceder a bens básicos para unha vida digna, E iso converteuse en algo estrutural. O modelo necesita grandes cambios. Cando volva haber dificultades económicas, volverá a pasar o que sucedido hai moi poucos anos:  quen viva precariamente, sufrirá moitísimo máis as consecuencias dos problemas  económicos. O actual modelo económico fai moi difícil a vida digna das persoas. Coa lóxica económica que temos hoxe non é posible responder ás necesidades das persoas, das familias e da sociedade

– Que podemos facer nós na medida en que poidamos?

– A xente normal e corrente pode facer moitas cousas. Vou mencionar tres: 1) cambiar a mentalidade sobre a forma de entender o traballo, que é algo moito máis que un medio para obter uns ingresos. 2) impliquémonos en reivindicacións que son fundamentais ante as institucións públicas para mellorar as condicións de emprego. Por exemplo, reivindicar unha lexislación laboral que estea construída desde os dereitos e necesidades das persoas que traballan e non desde a lóxica de incrementar sempre o beneficio. 3) Promover e apoiar iniciativas doutras formas de traballar e vivir: ir construíndo na vida cotiá experiencias de solidariedade, de fraternidade, empresas que valoren as persoas que traballan nelas. Son moi importantes as prácticas de consumo e aforro, que se orienten no apoio a esas iniciativas de solidariedade. Non debemos agardar todo das institucións públicas, na sociedade temos que ir construíndo formas distintas de vivir, de traballar xuntos. Para cambiar a realidade, situémonos a carón das familias que sofren máis o desemprego e a precariedade laboral. É decisivo camiñar xuntos coa xente, combater a soidade na que están moitas familias. Isto que pode parecer unha tontería, é algo fundamental, pois teremos unha sociedade máis humana, na medida en que compartamos a vida con quen peor o pasa. Sen isto, todo o demais non vai servir de moito.

Migracións, Un roubo aos pobres!

Quedoume fixado na memoria o informe do BBVA do ano 2000 que dicía que España precisaba anualmente o fluxo de 300.000 inmigrantes para poder conservar o seu Estado de Benestar (El País, 30-VI-2000). Isto significa que manter o noso Estado de Benestar produce malestar noutros.

A mediados de xullo, varios medios informaban que Trump anunciaba redadas para deportar 2000 “sen papeis”. Nesa situación hai 11 millóns en USA, por tanto, a porcentaxe é irrelevante no cuantitativo, pois afecta a menos do 0,02 % deles, pero é moi relevante no cualitativo polas consecuencias de opresión e explotación para os inmigrantes: someterse a peores condicións de vida e traballo, utilizar menos os bens sociais e sanitarios aos que teñen dereito, etc.

No libro de Stephen Smith La huida hacia Europa (edit. Arpa 2019), premio “Libro Geopolítica do Ministerio de Asuntos Exteriores Francés 2018”, cítase a proxección da ONU do 2000 de que no 2050 haberá 80 millóns de inmigrantes de 1ª e 2ª xeración na UE, o 26 % da súa poboación.

O informe Health at a Glance 2015 afirma que 19.400 dos médicos que traballaban en España no 2014 procedían do estranxeiro, o 9,4%, que no Reino Unido é o 28,7% e en Estados Unidos o 25%.

As porcentaxes increméntanse. A revista Redacción Médica relata que o Ministerio de Educación Español validou 5.822 títulos de Medicina de 2015 ata xullo 2017 procedentes de 43 países (1.383 en 2015, 2.816 en 2016, e 1.623 ata xullo de 2017). Son: 1.148 venezolanos, 783 colombianos, 688 cubanos, etc. Lóxico, por exemplo, que haxa dous grupos de facebook de Médicos Cubanos en España con case mil membros cada un.

O coste dun curso nunha universidade de USA, segundo o libro citado de Smith, é de máis de 50.000 €. A formación dun médico especialista leva uns 11 anos, polo que a formación dos 6 anos de facultade dos 5.822 médicos custaría case dous mil millóns de €, pagados polos países empobrecidos, que lóxicamente son unha débeda contraída con eles. Isto é o custe da formación universitaria dos que viñeron nesas datas sen contar a especialidade, nin a primaria, a secundaria e outros gastos. Nin outros anos e outros inmigrantes.

El País informaba a principios de ano (24-I-19) que á sanidade pública fáltanlle 4.000 especialistas médicos. O déficit aumentará ata triplicarse en 2025 segundo un estudo do Ministerio. Contaba o secretario da Organización Médica Colexial que “nos próximos cinco anos xubilaranse 45.000” (El Confidencial 11-III-18).

Por outra parte, Alfonso Gago, catedrático na Universidade de Málaga, no VI Encontro do Voluntariado das Cáritas Galegas de xuño 2013 tivo unha reflexión titulada: “La aportación de los pobres al progreso científico y social de la humanidad”, na que citou estes datos dun estudo que fixera cos seus alumnos:

– Case o 60% dos profesores universitarios de grao medio dos EE UU (o equivalente aquí ás escolas de enxeñería técnica, aparelladores e diplomados diversos) naceran nos países do terceiro mundo. Eran inmigrantes.

– O inmigrante filipino Leon O. Chua, que Gago estudara moito na súa tese doutoral, era un dos investigadores electrónicos de máis prestixio no mundo, asesor directo do goberno de USA e asesor obrigado de tódolos proxectos tecnolóxicos do exército americano.

– Na enquisa que fixeron sobre investigadores punteiros de tecnoloxía e ciencia en microelectrónica, robótica, telecomunicación, informática,… nas revistas científicas onde se publican os últimos avances sobre eses temas atoparon que: máis do 65% realizara no 3º mundo ata os estudos secundarios, e case o 60% os universitarios (financiados, por tanto, polos impostos dos pobres do 3º mundo). Apenas o 10% fixera a súa tese doutoral no 3º mundo, e apenas pasaba do 3% os que traballaban actualmente nas universidades dos empobrecidos. A enquisa confirmaba que a fuga e roubo de cerebros era máis intensa do imaxinado. Todo iso para desenvolver unha ciencia e tecnoloxía utilizada nos últimos 50 anos para producir un abismo entre as economías dos países enriquecidos (que non ricos) e as dos empobrecidos (que non pobres).

Chegados aquí, que podemos dicir das actitudes que sosteñen que os inmigrantes veñen a quitar os postos de traballo aos de aquí e son unha ameaza para a identidade cultural europea, española, catalá, galega…? Como valorar a postura dos do “Welcome” na que os partidarios séntense satisfeitos de ser persoas boas? Ambas posturas non son igualmente criticables e a xenofobia pode levar ao delito.

Este artigo quere ir ao fondo dende a xustiza e, como xa mostra o título, a postura positiva de acollida, se non ten en conta este espolio aos empobrecidos para reparalo, ten graves fallos contra a xustiza. Que cada quen lle poña o nome que considere adecuado!

Quen pide perdón hoxe por asentar un mundo institucional tan inxusto cos empobrecidos? O espolio, roubo institucionalizado, non se branquea cunha pancarta de benvida sexa de grupos sociais ou relixiosos.

Xa a Laborem Exercens sostiña que o migrante “ante todo, constitúe xeralmente unha perda para o país do que emigra” (nº 23).

Como solucionar este tema? A revista Acontecimiento sostén: “Problema humano -persoal e político-, a emigración só ten solución revolucionaria, o demais son cataplasmas, incluíndo políticas de portas abertas” (nº 49, p. 32). A revolución, para que sexa solución, só pode realizarse dende a NON-VIOLENCIA ACTIVA.

Antón Negro

Delegado episcopal de Cáritas

As procesións ou como sacar aos santos de paseo

Antes de nada, quero pedir perdón polo título. Quizais non sexa o máis axeitado, pero xa se sabe que ultimamente, os títulos están máis para enganchar ao persoal que para facernos un resumo do artigo.

Os que me coñecen, saben que un dos meus intereses como cura é contribuír a que teñamos unha fe e unha práctica desta o máis auténtica posible. Que sexa unha fe que dea sentido á nosa vida e non só un cúmulo de tradicións e sentimentos dos cales descoñecemos xa a súa orixe.

Unha vez máis quero aclarar que non xulgo a bondade ou maldade dos fieis, pois ben sei que a maioría das veces que o facemos mal respecto das cousas da fe non é con mala intención, senón por descoñecemento ou por unha simple traizón dos nosos sentimentos. Tampouco quero pecar de iconoclasta.

Vimos do verán, tempo de festas e, por tanto, de procesións despois (ás veces antes) das misas. Quizais deberiamos empezar por lembrar o que é unha procesión. Abóndanos acudir a calquera dos dicionarios que hai na Rede:

«(Do latín processus, acción de avanzar). Camiñar comunitario dunhas persoas detrás doutras con sentido relixioso. Na liturxia romana da Misa hai varias procesións […] Durante o ano litúrxico están sinaladas procesións especiais […] Ademais adoitan facerse procesións fóra do templo levando o Santísimo Sacramento baixo palio ou as imaxes da Virxe María ou dos santos nas súas festas» (Aciprensa).

Poderiamos engadir a esta definición que unha procesión é tamén unha manifestación pública da nosa fe, na que pedimos a intercesión dos santos para que o Señor bendiga as nosas cidades, pobos ou campos. Supoño que estamos todos de acordo coa definición. Pero correspóndese coa realidade?

Despois dun verán de festas e «procesións» teño a sensación de que o que estamos a facer é máis ben sacar as imaxes dos santos de paseo, tratando de terminar pronto, á vez que pasamos polo medio dun corredor, no que ao carón están xa algúns co vermut na man, do outro un exército de paparazis cos seus móbiles inmortalizando o «paseo» e, por detrás, a banda tocando a peza acostumada para este momento.

Só unas poucas persoas da multitude que está no campo da festa ou nas rúas fan o percorrido da procesión cun auténtico sentimento relixioso e como unha profesión pública da fe. Por certo, que a orde nas procesións é o contrario a como o facemos habitualmente: primeiro os fieis en dúas filas, detrás da cruz procesional, e, por último, as imaxes dos santos.

Falamos da procesión como unha manifestación. Se se fixan, as manifestacións civís (normalmente reivindicativas) teñen unha estrutura semellante ás relixiosas, tanto na forma como o fondo: dar a coñecer unha causa e mostrar o noso apoio detrás dunha pancarta (estandarte) identificativa cunha mensaxe. A ninguén se lle ocorrería ir a unha manifestación sen coñecer ben os motivos desa manifestación ou só ir por ir ou ir rindo dos demais.

Non sei, quizais nas nosas procesións tamén teñamos que dicir iso de «non nos mires, únete, non nos mires, únete!», para que outros tamén poidan descubrir a grandeza e o gozo de seguir, como fixeron os santos ao máis grande, Xesucristo, e que non quede todo en sacar aos santos de paseo unha vez ao ano.

Miguel Ángel Álvarez

Párroco da Fonsagrada

[Original en castellano]

Imaxe: cathopic

A %d blogueros les gusta esto: