Opinión

Cartas o artículos de opinión sobre temas de actualidad o de temática formativa

O “Arde Lucus” e a cultura cristiá

O símbolo do peixe usárono os cristiáns en tempos da antiga Roma para representar a Xesucristo

Con posterioridade ao Corpus Christi e á Ofrenda de Galicia ao Santísimo Sacramento, celebráronse as festas do Arde Lucus, consideradas como “un fenómeno máxico na cidade máis antiga de Galicia”, recoñecida como festa de interese turístico “galego, nacional e internacional”. Nas seguintes ilñas fanse algunhas consideracións respecto da relación entre cristianismo e o Imperio Romano. O Arde Lucus convídanos a retroceder no tempo para gozar do noso legado cultural e histórico en primeira persoa. Este legado histórico non se entende hoxe sen unha relación íntima co cristianismo.

As orixes do Cristianismo non se entenden sen repensar a íntima relación entre o Imperio Romano e a nova relixión de Xesús de Nazaret. Segundo prestixiosos historiadores, é un tema fascinante porque esta relación marcou a historia da humanidade pola complexidade de vínculos e tensións que se estableceron entre ambas as institucións e que, dalgunha forma persisten, non soamente polas concepcións relixiosas “politeas” do paganismo romano e “monoteístas trinitarias” do cristianismo, senón tamén e, sobre todo, polo impacto mutuo das culturas e a diversidade de conexións entre os poderes e a fe. De feito, a influencia do Imperio Romano no desenvolvemento do cristianismo foi unha historia complexa de poder e de fe.

Aínda que as relacións, conexións e interaccións foron mutuas, o cristianismo tivo un impacto altamente significativo no Imperio Romano, tanto a nivel relixioso como social e político. A medida que esta relixión se expandía e crecía, comezou a desafiar as crenzas e prácticas tradicionais romanas, o cal xerou tensións e liortas con outras relixións da época. Os cristiáns negáronse, desde os seus comezos, a render culto a calquera poder temporal, e por suposto, a considerar ao emperador como un deus. Iso foi percibido polas autoridades romanas como un acto revolucionario contra o poder establecido e como unha perigosa ameaza contra a estabilidade e unidade do Imperio Romano. Por iso, tanto a oposición radical ao politeísmo como a negativa do culto ao emperador, entre outras causas, xeraron por parte das autoridades, movementos de persecución e oposición radicais contra os cristiáns, de tal maneira que moitos cristiáns aceptaron o martirio antes que renegar da súa fe en Xesucristo. É moi probable que, por estas persecucións, o cristianismo tivese unha expansión considerable no Imperio Romano. Fíxose famosa a expresión: “o sangue dos mártires é semente de novos cristiáns” (Tertuliano, século II) e así foi, porque cantos máis cristiáns eran perseguidos máis se multiplicaban.

Sobre todo, hai que resaltar que o cristianismo anunciaba a salvación, onte igual que hoxe. Ofrecía unha esperanza de vida eterna, onte igual que hoxe. E liberaban aos escravos en aras da igualdade en dignidade de todos ante a lei; sostiñan que todos somos fillos de Deus (fraternidade universal) e irmáns, onte igual que hoxe. Eles, onte igual que hoxe, propugnaban o amor ao próximo e esa linguaxe testemuñal era unha linguaxe clara e verdadeira que todos comprendían polo que supuña de opción polas clases máis marxinadas da sociedade romana. Aquela novidade relixiosa de hai máis de 2000 anos permanece viva e de maneira peculiar en Lugo. O crismón de Santa María da Ermida (Quiroga) que podemos contemplar no noso Museo Diocesano ou o baptisterio paleocristián na contorna da Catedral e o sarcófago de Temes entre outros testemuños históricos, fálannos desta íntima e estimable colaboración.

Mario Vázquez Carballo. Vicario Xeral e Deán da Catedral

 

Que non falte o envoltorio!!

Nunha información sobre cine atopei que a empresa Hershey Foods, fabricante dos caramelos recheos de chocolate, “Reese’s Pieces”, chegara a un acordo coa produtora da película ET (1982) para que o neno protagonista, Elliot, deixase á vista do extraterrestre unha ringleira deses caramelos ata súa habitación. Non aparecía o nome deles pero si o envoltorio, co que se incrementaron as vendas da empresa máis do 65 %. Así o millón de dólares que a empresa gastou na promoción publicitaria da película ET foron moi rendibles. A realidade é que quen pagou realmente eses cartos foron os consumidores.

Unha botella de Heineken aparece destacada na man esquerda do axente 007 que está na cama acompañado dunha muller en segundo plano a súa dereita e el bebe un grolo. Esta botella coa marca ben visible dura breves instantes na película Skyfall (2012) da saga James Bond, e custoulle á cervexeira 36 millóns de € e o super-axente non bebe o tradicional Martini.

Cada comezo de temporada BMW e Cupra regalan por un ano un dos seus coches, a elixir, aos xogadores do R. Madrid e do Barcelona que sen dubida pagarán os compradores, nós. O mesmo pasa cos coches e demais dádivas que se regalan nos concursos televisivos. Afírmase que pagamos arredor de 2000 € de publicidade para que nos convenzan de que merquemos un determinado coche.

O “Corn Flakes” de 500 gramos co seu envoltorio de deseño co galo Cornelio e o logotipo da NBA custa 2,99 € (5,98 o Kg) mentres que o quilo de millo sen tostar vale bastante menos de 1 €… poderíase seguir con moitos máis produtos, pois na economía capitalista cóidase tanto o deseño e a aparencia que ata se enceran as mazás, laranxas…

Nos telexornais e eventos dos medios de comunicación audiovisual aparecen desfiles de moda nas que as/os top models máis solicitados cobran varios millóns de € anuais por portar vestimentas… que pagamos os que mercamos a roupa, quizais matinando no subconsciente en ser tan admirados polos demais como son os/as que a exhibiron nas pasarelas.

Por iso na política é interesante observar como se visten, peitean e camiñan-están os políticos e como van cambiando as súas vestimentas e peiteados co tempo… Teñen gran coñecemento e creatividade os peiteadores e asesores de vestimenta (imaxe) dos políticos. Só fai falla ollar con detemento unha tempada. Isto lémbrame unha entrevista a quen fixera a súa tese de doutoramento sobre campañas electorais e ante a afirmación do periodista de que el prefería aos que eran auténticos contestoulle: “Si houbo unha vez un que era auténtico e durou 15 días. Outra cousa é dar imaxe de auténtico”. Por iso os políticos fan máis caso aos asesores de imaxe que a intelectuais, moralistas…

Nesta sociedade do envoltorio e das aparencias é un dogma aceptado ao pé da letra que “non hai unha segunda oportunidade de causar unha primeira impresión”. Lembro o artigo “cegados pola primeira impresión” (El País Semanal 27-I-2013) que ía acompañado dun debuxo sectario realizado con intelixencia e perversidade contra a Igrexa, que ademais non tiña nada que ver co contido do artigo.

Dáselle tanta importancia ao envoltorio da persoa nesta sociedade que detrás desa aparencia non hai nada, só baleiro existencial, o que explicaría os suicidios de xoves influencers exitosos e doutros personaxes admirados polo público.

É tan determinante a vinculación coa aparencia que xa non teñen influencia real na vida da xente frases coñecidas como: “aínda que a mona se vista de seda, mona queda”, ou do libro máis lido, o evanxeo: “Ai de vós, letrados e fariseos hipócritas, que limpades por fóra a copa máis o prato e por dentro estades ateigados de roubos e vicios!… vos parecedes aos sepulcros encalados, que por fóra parecen fermosos e por dentro están cheos de ósos de mortos e de impureza! Tamén vós por fóra parecedes homes xustos, pero por dentro estades cheos de hipocrisía e inxustiza” (Mt. 23, 25-28)

Por iso é de máxima importancia que as persoas desde nenos cultiven o interior e lle dean, atopen, un sentido real e transcendente ás súas vidas para vivir con ledicia sendo útiles á humanidade. Para formar unha personalidade responsable necesítase silencio, interioridade, escoita da conciencia, escoita dos outros, irmáns, e do Outro, Deus. Precísase reflexión, diálogo e oración.

Antón Negro

Delegado Episcopal de Cáritas

A Ofrenda: Culto e Cultura

A Ofrenda do Reino de Galicia ao Santísimo Sacramento, instaurada no ano 1669, é unha das celebracións de maior antigüidade das que se conservan en Galicia. Memoria viva dunha realidade política e xeográfica desaparecida no século XIX. Un acto que conxuga ó ámbito eclesiástico e civil no domingo seguinte a festividade de Corpus Christi, e que converte a Lugo e a súa Catedral, na capital do Reino, realizada da mesma maneira dende fai mais de 350 anos.

Ante o Santísimo Sacramento, na cidade mais antiga do Reino, reúnense ós representantes das antigas capitais: A Coruña, Betanzos, Lugo, Mondoñedo, Santiago de Compostela, Ourense e Tui; onde cada representante realiza a ofrenda que logo é respondida polo bispo da diocese correspondente, nun turno instaurado polo bispo Frai Plácido Rey Lemos no século XX.

A Ofrenda ten un claro sentido relixioso que tamén abrangue diversas manifestacións e símbolos da nosa cultura. A fe na presenza real de Cristo na Eucaristía e a súa Exposición permanente no Altar Maior da Catedral fálanos de como a fe cristiá vertebrou o noso pobo. Tamén é un ben patrimonial recoñecido públicamente no que concorren unha serie de factores como son unha historia colectiva, uns recordos, uns valores, en definitiva, unha memoria cultural e un sentimento profundo do que somos e do que temos loitado por avanzar que hoxe, nunha sociedade intercultural, non perde valor senon que esa mesma fe quere contribuir a cohesión e o progreso da Galicia actual.

A Ofrenda do Reino de Galicia comeza o seu camiño administrativo cara a declaración de ben de interese cultural inmaterial, o grao de protección mais alto que recolle a actual de lei do patrimonio cultural, e reservado para os bens mais representativos: bens únicos e senlleiros da nosa cultura.

Esta incoación comprométenos, aínda mais, na súa custodia, conservación, protección e promoción. Para a Diocese de Lugo e a súa Catedral, coidar a Exposición permanente do Santísimo Sacramento seguirá sendo primordial como o foi ao longo da súa historia. Por iso debemos recoñecer o papel da Catedral e o seu Cabido, da Diocese de Lugo, das confrarías, dos adoradores, das parroquias e tamén das capitais do Reino e das súas corporacións e alcaldes; de tantas persoas que foron e son parte desta realidade da Ofrenda.

Este camiño cara a súa declaración como ben de interese cultural segue. Unha ambición que naceu no seo do Centro Eucarístico Lucense hai xa oito anos e que con motivo da celebración dos 350 anos da Ofrenda no 2019 recibiu un gran pulo. Hoxe vese materializado na incoación do seu expediente pola Dirección Xeral de Patrimonio Cultural da Consellería de Cultura da Xunta de Galicia, que dende o principio foi consciente do valor e importancia da Ofrenda e do seu carácter sobranceiro.

Son moitas as persoas que, dun xeito ou  doutro, traballaron ó longo deste tempo pola Ofrenda e seguen a traballar en promover e difundir o patrimonio cultural nesta Galicia nosa.

Jesús Salvador López

Director do Departamento de Patrimonio Histórico Artístico da Diocese de Lugo

Eucaristía, presenza e don do ceo

Hai datas que aluman con luz propia, que chaman a atención para celebralas con máis relevancia. Unha destas datas é o Corpus Christi. Festa que brilla con cores luminosas e que enche de gozo e alegría a cantos cremos e adoramos o divino Corpo e Sangue de Xesucristo, verdadeiramente presente na hostia consagrada.

Imaxino aos apóstolos contendo o alento cando o Señor toma o pan e pronuncia esas palabras xa para sempre verdadeiras. “Isto é o meu Corpo” “Este é o meu Sangue”. Asombro e gratitude. Don do ceo. Presenza eterna. Alimento de salvación.

Na presenza real de Cristo nas especies consagradas crese ou non se cre. Pero no caso de crer, como non sentir un estremecemento gozoso por tal presenza? É terrible saber que Deus está entre nós e nós non o apreciamos o suficiente. Ámase a Eucaristía só desde o asombro. Non pola porta da razón nin das sabedorías humanas. “Non dubiden se é verdade ou non, máis acepten con fe as palabras do Salvador; posto que El é a Verdade, non mente”. (San Cirilo).

Di San Xoán Paulo Il: “A presenza de Cristo na Eucaristía lévanos a sentimentos de gran asombro e gratitude” (Ecclesia de E. 5). É imposible entender a vida da igrexa sen a Eucaristía. Porque non é unha páxina máis da vida de Cristo, como unha anécdota. A Igrexa recibiu a Eucaristía de Cristo non como un don entre outros moitos senón como o don por excelencia, porque é o don de si mesmo.

 “A adoración do Santísimo Sacramento ten unha importancia destacada e convértese en fonte inesgotable de santidade. A participación devota dos fieis na procesión eucarística na solemnidade do Corpo e o Sangue de Cristo é unha graza de Deus, que cada ano enche de gozo a quen toman parte nela. E poderíanse mencionar outros signos positivos de fe e amor eucarístico” (Ecclesia de E 10).

Por iso, é fermoso estar con El, reclinarnos sobre o seu peito como o discípulo predilecto (cf. Xn 13, 25), palpar o amor infinito do seu corazón. Como non agradecer estar longos intres en conversación espiritual, en adoración silenciosa, en actitude de amor, ante Cristo presente no Santísimo Sacramento?

 Daniel García García

 Párroco de San Lourenzo de Albeiros e San Xosé das Gándaras

Corpus Christi, día da caridade: O amor que libera e salva

Relendo a Miguel de Unamuno atopeime con esta cita que enche de contido e de sentido de transcendencia o amor humano:

 Obra de modo que merezas ao teu propio xuízo e a xuízo dos demais a eternidade, que che fagas insubstituíble, que non merezas morrer. Ou talvez obra así: obra coma se houbeses de morrer mañá, pero para sobrevivir e eternizarte.

A regra de ouro (“Todo o que queirades que faga a xente con vós, facédeo vós con ela”) coñécese en moitas culturas como norma de vida boa. Máis forza ten aínda o mandamento do amor no Antigo Testamento: “Amarás ao teu próximo como a ti mesmo” (Lev 19,18). Xesucristo enriquece este mandamento do Amor mutuo e da “cáritas” fundamentándoo en si mesmo e na entrega da súa vida dun modo sacrificial: “Como eu vos amei, amádevos tamén uns a outros” (Xn 13, 34). Este amor diríxese por igual á comunidade e á persoa: cada un de nós é unha persoa amada por Deus e está destinado ao amor aos demais.

Pablo VI, Xoán Paulo II e o Papa Francisco, así como os documentos máis significativos da doutrina social da Igrexa, lembran, con firmeza, que o amor de Deus é o amor máis grande, o primeiro, do cal procedemos e o comezo dunha “civilización do amor” á que todos os seres humanos debemos contribuír.

Moi recentemente, nun artigo titulado “Os pobres e nós”, Juan Manuel de Prada escribía que a soidade indesexada non fai senón estenderse entre a poboación, que a quebra dos vínculos comunitarios tórnase cada vez máis evidente e engade:

 E é normal que así suceda, porque alá onde non existe conciencia dunha paternidade común é moi difícil que a xente considere ao próximo (sobre todo se é un próximo que cheira que apesta) como un irmán.

De aí a necesidade de recuperar a Deus na sociedade como fundamento dunha vida boa, de revalorizar os dez mandamentos como normas imperecedoiras da lei natural e como pedra angular dunha sociedade feliz. O gran teólogo e médico misioneiro A. Schweitzer (1875-1965) chegou a afirmar a este respecto:

Do que non deixo de asombrarme é que no mundo haxa máis de trinta millóns de leis para cumprir os dez mandamentos”.

Hoxe é Corpus Christi. Celebralo significa lembrar que somos fillos de Deus convocados á fraternidade e á paz. Participemos nas celebracións que organiza a Diocese de Lugo na Praza de Santa María e na Catedral coa finalidade de agradecer a Deus o don da Eucaristía (Eucaristía e caridade son inseparables) e de educar ás futuras xeracións xa que a caridade non é soamente un sentimento senón unha virtude que hai que educar e adestrar. Volverse máis xusto, máis pacífico, máis resolto, máis valente, máis cheo de caridade é un reto para calquera cidadán e para todos os cristiáns. As actividades que con tanto esforzo organízanse estes días na cidade serán tamén un estímulo para realizar estes obxectivos: a beleza, a música e a arte, o X festival internacional de música de órgano na catedral de Lugo, o pregón da caridade con todas as actividades organizadas con motivo deste día, a inauguración da nova sede de Cáritas, as exposicións organizadas polo Museo Diocesano (copóns e píxides, hemeroteca, actividades de interpretación do patrimonio relativo ao Corpus), a Ofrenda de Galicia ao Santísimo Sacramento, etc, converten a nosa CIDADE DO SACRAMENTO, estes días, nunha gran festa. San Agostiño chegou a afirmar que a aqueles que aman a Deus, El fainos bos e converte os seus erros en bondade e ben. Releo nun antigo exemplar de El Progreso: “Extraordinaria brillantez revestiron os actos do Corpus en Lugo”. Oxalá podamos reescribir hoxe este titular.

Mario Vázquez Carballo

Vicario Xeral da Diocese

A %d blogueros les gusta esto: