Opinión

Cartas o artículos de opinión sobre temas de actualidad o de temática formativa

Obsolescencia programada… das persoas?

Moitas persoas saben que hai lámpadas con máis de cen anos alumando. En concreto, na Estación de bombeiros de Livermore (California) aluma desde xuño de 1901 (ABC, 4.VI.2018). Tamén coñecemos que na actualidade as lámpadas duran pouco tempo. Igualmente calquera é consciente que hoxe os electrodomésticos duran menos que hai uns anos, e que os teléfonos móbiles é raro que duren máis de dous anos.

A isto os economistas chámanlle OBSOLESCENCIA PROGRAMADA. A cousa comezou en 1924 coa creación dun Cártel mundial chamado Phoebus para a produción de lámpadas que durasen 1000 horas e repartirse o mercado mundial. Un amigo informático ensinoume unha vez onde estaba o chip que provocaba que a fotocopiadora fallase (caducase) ao chegar a un número de copias realizadas. Esta é unha realidade máis acentuada no Neocapitalismo actual que no Capitalismo Industrial do pasado. A razón pola que fabrican con esta obsolescencia programada é que así pronto nos farán volver comprar outro produto que nos seguirán vendendo sen que se sature o mercado. Para que isto se faga mentalidade e cultura na sociedade contemporánea engádense tamén a ITV, as datas de caducidade, de consumo preferente… Tampouco esquezamos as modas pasaxeiras ou modas de tempada.

Para afianzar esa mentalidade de caducidade das cousas e, sobre todo, que tamén se estendan a unhas relacións pasaxeiras entre persoas temos as catequeses mediáticas, nas que se mostran múltiples exemplos de caducidade nas relacións entre persoas. Quen non viu centos, que digo, miles!, de fin de amores románticos e novos amores nas películas, novelas, telenovelas… na súa vida? É máis, no caso de ver os programas televisivos de corazón, da prensa rosa… serían miles de exemplos cada ano!. Con isto e os “realities” afiánzase na sociedade unha mentalidade de usar e tirar… ás persoas!

Hoxe xa está a ser cultura asentada que o amor no matrimonio ten caducidade. Así é frecuente que lles pregunten aos que xa levan moitos anos de convivencia: “Pero segues aínda con ese/a?, oh, que aburridos!”. Cando en clase de Socioloxía trato o tema da familia cos alumnos fago frecuentemente unha pregunta: “A unha sociedade neocapitalista e de consumo, de usar e tirar, vaille mellor a estabilidade nos matrimonios ou é para ela máis axeitada unha serie de divorcios? E outra pregunta: Aos poderosos e gobernantes, que lles vai mellor?: a fidelidade ou a infidelidade na vida dos matrimonios?” Igualmente non está fóra de lugar esta pregunta: “Para loitar por unha sociedade máis libre, xusta, humana e solidaria é máis eficiente a estabilidade e solidariedade familiares ou a falta delas?”.

Loxicamente esta obsolescencia programada, esta sociedade de consumo de usar e tirar, esténdese a máis ámbitos da vida humana e tamén afecta as relacións de amizade e, de feito máis tráxico, ao final da vida das persoas: A súa “calidade” de vida xa caducou e, por tanto, hai que darlles o pasaporte á outra vida, se é posible, de maneira rápida e indolora.

Esta mentalidade e realidade social, aplicada aos novos membros da vida familiar nas súas consecuencias, resumiuna de maneira moi perspicaz Forges nunha viñeta, na que dous nenos levando as súas mochilas escolares conversan na volta ao cole en setembro:

– Onde estiveches de vacacións?

– Un mes rotando coa miña medio irmá polos chalés das súas 5 avoas; 15 días en Irlanda polo inglés; 2 semanas de agosto cos fillos da miña nai en Marbella; 7 días cos sobriños da noiva do meu pai en Palma e 250 horas na consulta do psicólogo.

-Vaia.”

É tanta a claridade do intelixente Forges que calquera comentario non faría máis que escurecer esta lección maxistral.

Pero quédanos o consolo de que aínda quedan na sociedade persoas resistentes a esta imposición cultural e que optan por tentar manter unha fidelidade incondicional ao Amor, á Paz, á Liberdade, á Xustiza, á Amizade… é dicir, no fondo, fidelidade a Deus, fonte e garantía deses bens tan necesarios para a felicidade dos seres humanos. Por iso non é de estrañar que Francisco urxa a combater a “cultura do descarte”.

Antón Negro

Delegado Episcopal de Cáritas

Coronavirus: «non somos nada»

No Monte Nebo escultura de Giovanni Fantoni que simboliza a serpente de Moisés abrazada á cruz de Xesucristo

Está claro que non o temos todo controlado. Hai moita información de todo tipo, sábese todo de nós grazas ás novas tecnoloxías, pero ao final non somos donos de nada nin de nós mesmos, e de nada serven todas as programacións, plans e proxectos.

Estes días case non ouvimos falar doutra cousa e, aínda que nun primeiro momento tratamos de non preocuparnos, agora vemos como cada día seguen aumentando os casos. Estamos afeitos a crer que as cousas existen ou non existen segundo como lle parece a cada un, pero a realidade é túzara e non depende do que un queira ou non queira. A realidade é a que é e non cambia polo que eu crea ou deixe de crer.

Situacións como esta son as que nos fan ver de xeito claro que «estamos espidos» e que por nós mesmos «non somos nada» e que a grandeza do ser humano vén de fóra e non é mérito noso. Agora invádenos o pánico, non tanto polo medo á morte, senón pola desesperación de ver que todas aquelas capacidades, que criamos ter, non serven para nada á hora da verdade

De nada serve crernos deuses e querer ocupar o lugar do Deus único e auténtico. Como dicía antes, a realidade é túzara e, antes ou despois, ponnos no noso sitio. Non se trata, por tanto, de ocupar o lugar de Deus, senón de mirar á cruz do seu fillo Xesucristo, que é o verdadeiro antídoto para o mal e a morte.

Neste sentido recomendo a lectura deste episodio de Moisés no éxodo desde Exipto á Terra Prometida que se atopa en Números 21, 4-9, e que se pode ver como unha profecía do valor redentor da cruz de Xesucristo:

“E marcharon do monte Hor polo camiño do Mar Rubio, rodeando o país de Edom, e o pobo comezou a esmorecer polo camiño. E murmuraba o pobo contra Deus e contra Moisés:  “Por que nos fixestes saír de Exipto para morrermos no deserto, pois falta o pan, non hai auga, e a nosa alma sente noxo dese alimento tan miserable?” O Señor enviou contra o pobo serpes velenosas, que o morderon, e morreu moita xente de Israel. O pobo foi onda Moisés e dixéronlle:  “Pecamos por falarmos contra o Señor e contra ti; rógalle ó Señor, para que afaste de nós as serpentes!” Moisés rezou polo pobo, e o Señor díxolle a Moisés:  “Fai unha serpente velenosa, e pona no alto dun mastro: cada un dos mordidos que a mire, vivirá”. Moisés fixo unha serpente de bronce e púxoa na punta dun mastro; e cada un que fora mordido pola serpente, se miraba para a serpente de bronce, quedaba san”.

Miguel Ángel Álvarez

Párroco da Fonsagrada

[Texto original en castellano]

Que está pasando coa liberdade relixiosa?

Jaime Rossell Granados, que falará sobre a xestión da liberdade relixiosa en España o luns 9 de marzo ás 20 h no Círculo das Artes de Lugo

Este ano celébrase o 40 aniversario da promulgación no noso país da Lei Orgánica de Liberdade Relixiosa, que substituía á Lei de Liberdade Relixiosa de 1967. Unha lei de só oito artigos que desenvolve este dereito fundamental, que o artigo 16 da nosa Constitución recoñece aos individuos e ás comunidades, utilizando como instrumento o principio de cooperación previsto na nosa Carta Magna. O resultado máis visible da aplicación deste principio foron os Acordos asinados coa Igrexa católica en 1979 e con musulmáns, xudeus e protestantes en 1992. Estes acordos, que recollen materias semellantes, foron desenvolvéndose normativamente durante os diferentes gobernos do PSOE e do PP, sendo o Ministerio de Xustiza o encargado das relacións coas confesións relixiosas.

Actualmente estas catro confesións relixiosas teñen recoñecidos, entre outros beneficios, exencións fiscais; un réxime de seguridade social para os seus ministros de culto; a posibilidade de prestar asistencia relixiosa en hospitais, cárceres e nas Forzas Armadas; espazos en medios públicos de comunicación; o recoñecemento da eficacia civil dos seus matrimonios; ou o ensino da relixión nos centros públicos.

No noso país, en apenas corenta anos, foi configurándose un marco xurídico de liberdade relixiosa que o noso Tribunal Constitucional definiu como un modelo de “laicidade positiva” e no que os cidadáns e as Igrexas puideron exercer o seu dereito fundamental en liberdade.

Pero mentres nunha Europa plurirrelixiosa os nosos países veciños están a apostar pola presenza das relixións no espazo público e o diálogo cos líderes relixiosos como ferramenta necesaria para a xeración de sociedades vertebradas e inclusivas, en España obsérvanse determinados posicionamentos ideolóxicos que buscan precisamente o contrario, relegar o feito relixioso á esfera privada. O aumento do antisemitismo, a islamofobia e a cristianofobia, do laicismo como modelo de xestión do feito relixioso ou do anticlericalismo, está a xerar espazos de conflito nos que os cidadáns e as comunidades relixiosas ven restrinxido na esfera pública, o exercicio do seu dereito fundamental. E este tipo de actitudes fronte ao feito relixioso e as súas manifestacións, que algúns reclaman de maneira insistente, non poden ser admitidos nunha sociedade democrática tal e como nos lembrou o Tribunal Europeo de Dereitos Humanos. Precisamente, para evitar este tipo de situacións cómpre que os poderes públicos, cuxa xestión debe estar ordenada á consecución do ben común, esquezan vellas formulacións decimonónicos e aposten por un diálogo leal e sincero coas confesións relixiosas que permita, a través da cooperación, facer posible que o individuo poida facer real e efectivo o exercicio da que, en opinión de moitos, é a primeira das liberdades, a relixiosa.

Jaime Rossell Granados

Catedrático de Dereito Eclesiástico da Estado

Universidade de Extremadura

Algunhas cuestións sobre a Coresma

Ás veces a mellor definición das cousas é polas súas funcións ou os seus actos no momento actual, aínda que nas súas orixes tivesen outros obxectivos, como no caso da Coresma.

A Coresma nace como un tempo de preparación catequética para aqueles que recibirían o bautismo na gran noite da Vixilia Pascual. Falamos, por suposto, do bautismo de adultos.

Seguimos tirando do fío e preguntámonos por que a Pascua é o tempo máis axeitado para o bautismo de adultos en particular. A resposta é sinxela: no bautismo celebramos a incorporación á vida da Igrexa en Cristo porque pasamos da morte á vida. As tres veces que se derrama auga sobre a nosa cabeza é imaxe dos tres días que Xesús estivo no sepulcro antes de resucitar. Na Pascua anual celebramos solemnemente que Cristo resucitou, que pasou da morte á vida, e por iso é o tempo propicio para o bautismo de adultos.

Entón, como facemos co bautismo dos nenos? Hai que esperar á Pascua? Claro que non. Os nenos deben ser bautizados canto antes. Eles non teñen capacidade para facer actos de fe ou para decidir se queren ser, por iso bautízanse na fe da Igrexa. Agora que os nenos nacen case todos nos hospitais, non ten sentido atrasar máis do debido a chegada dun neno á súa casa, xunto á súa familia. De igual xeito, tampouco ten sentido atrasar a súa chegada á súa «outra casa» que é a Igrexa e a incorporación á familia parroquial, na que vai crecer na fe e o coñecemento de Xesucristo.

Outra cuestión é preguntarnos, entón que sentido ten a Coresma para os que xa estamos bautizados? A resposta é sinxela: renovar o noso bautismo na noite de Pascua coa renuncia ao pecado, a profesión da fe e a aspersión coa auga bautismal. É certo que estamos libres do pecado orixinal, pero non das súas consecuencias, que nos levan a pecar un día si e outro tamén. Por iso necesitamos renovar e actualizar este sacramento, non porque Deus se esquecese de nós, senón porque nós esquecémonos del con moita frecuencia.

Así que, en calquera caso, tanto nos que van ser bautizados como os que xa o estamos, a Coresma é para todos un tempo de preparación para celebrar a Pascua de Xesucristo e as consecuencias que ten para cada un: a nosa salvación.

A Igrexa ofrécenos tres pautas para esta preparación: xaxún, oración e esmola. Pero a forma de concretala e de levala a cabo depende de cada un. A austeridade e o sacrificio ao que se nos convida non é para amolarnos, é para liberarnos das nosas escravitudes que, moitas veces, están disfrazadas de liberdade.

Miguel Ángel Álvarez

Párroco da Fonsagrada

[Artículo en castellano]

Coresma e corentena (I)

Os dous termos soan case igual, pero o seu significado é antagónico. Coresma é someterse a unhas normas penitenciais ou contemplativas, en recoñecemento de non observar o prescrito, co fin de desagraviar á persoa ofendida e reconciliarnos con ela.

En corentena está quen non se recoñece culpable do incumprimento dos seus deberes, e agarda a que se aclare a súa responsabilidade.

A Coresma diferénciase do Advento, en que este é “un camiño cara á Pascua do Nadal”, mentres que o tempo coresmal é “un alto no camiño”, para comprobar se a nosa ruta conduce certeiramente á Pascua de Resurrección, ou temos que rectificar. E ao decatarnos de que en mil ocasións apartámonos do bo camiño, poñémonos penitencias en expiación do mal que non quereriamos facer.

O clima coresmal é de tristeza, semellante á do peregrino que ansía chegar ao santuario, e tárdalle alcanzar a meta. A situación de deserto non lles satisfai: alí todo é carencia. Nada do deserto satisfai as ansias do peregrino. Ansía outros valores. As tentacións de instalar a súa tenda no areal, teñen pouca forza para o camiñante. Busca outras metas e trata de nutrirse doutros manxares. As amarguras do deserto tráenlle á memoria o remorso das infidelidades pretéritas. E isto anímao a seguir camiñando cara a situacións novas. A culpa atafégalle, pero a esperanza anímao a proseguir no seu empeño, e as renuncias que lle impón o camiñar, considéraas pequenos sacrificios para alcanzar a terra prometida.

Na vida cristiá, o tempo de deserto non é tempo de castigo: é tempo de penitencia e, á vez, é tempo de graza. É un tempo de adestramento, que capacita ao peregrino para superar as dificultades que lle xurdirán no futuro. Tomemos exemplo do comportamento dos antigos pais do deserto, Moisés e Elías, que no tempo do exilio, lembraron constantemente aos israelitas que, se eran fieis ao Señor; arribarían á terra de promisión. E sobre todo tomemos exemplo de Xesucristo, que durante os corenta días que pasou no deserto, preparándose para o ministerio da súa vida pública, non descoidou o xaxún e a oración, para manter a súa proximidade ao Pai. Tamén a El acometérono as tentacións para que sucumbise no seu empeño mesiánico, pero non o venceron, porque se preparara concienzudamente co xaxún e a oración coresmais.

Fundamentalmente, a Coresma ten unha dimensión de conversión que implica arrepentimento polo mal feito, e outra dimensión de reconciliación, a volta á casa do Pai. Cando se cumpren estas dúas condicións, na casa do Pai hai festa como nunca a houbo, e hai desbordante alegría no corazón do fillo, o cal é acollido coma se non pasase nada, porque Deus perdoa e esquece xa que, posto a amar, ama para sempre.

Mons. Indalecio Gómez Varela

Cóengo S. I. Catedral Basílica de Lugo

[Artículo en castellano]

A %d blogueros les gusta esto: