Opinión

Cartas o artículos de opinión sobre temas de actualidad o de temática formativa

Lugo, cidade eucarística

Aínda que a historia e a fe son realidades distintas, sempre camiñaron dándose a man na vida dos lucenses.

A fe é un agasallo de Deus. A historia é obra dos homes. As vías romanas e as torres medievais de Galicia dan testemuño da laboriosidade dos nosos avós.

O empedrado dos nosos vellos camiños e a arquitectura dos ancestrais castelos señoriais dan fe do interese que se impuxeron os nosos antepasados para deixar ás futuras xeracións un mundo mellor e unha sociedade máis culta.

Os viñedos da nosa Ribeira Sacra, e as pradarías dos nosos vales, e os trigais dos nosos agros… son falas históricas do labor das xeracións pasadas. Camiñando en paralelo co quefacer histórico dos moradores destas terras, discorre a relixiosidade dos galegos, cuxas pegadas de peregrinos perpetúanse en cruceiros, mosteiros, santuarios que abertos ao culto ou en ruínas devastadoras, son vestixios da relixiosidade popular dos nosos antepasados. Estes son algúns dos fitos da relixiosidade do pobo galego.

Pero a fe non se conquista, senón que se recibe. A fe é unha dádiva de Deus, pero nós debemos predispoñernos para aceptala. Á fe non se chega por mero raciocinio. Con todo, a razón e a experiencia predispóñennos para ser crentes. No campo da relixiosidade, pesa máis o interese que a conciencia. É máis eficaz a forza do corazón, que a luz da razón. Énos máis doado fiarnos do amigo, que facer caso ao adversario.

A fe é unha virtude teologal que Deus outórganos gratuitamente. A fe é un abrirse Deus ao home, como amor e benfeitor. Agora ben, esta apertura de Deus pide unha resposta e unha correspondencia. Pola nosa banda, a fe é ofrenda do noso ser e da nosa existencia ao Señor. Ofrenda do noso entendemento: o crente presta sentimento ao que lle revela Deus, renunciando a preguntarlle o “porqué” dos seus divinos ensinos. Do amigo fiámonos, sen esixirlle explicacións.

A fe é tamén ofrenda da nosa vontade. Ao amigo resúltanos fácil compracelo, non así ao adversario. A fe é un acto de amor, con que Deus conquístanos enteiramente: o noso entendemento e a nosa vontade pasan a ser posesión de Deus. Na fe, Deus, que xa é Señor do home por creación, agora éo tamén por conquista súa e por ofrenda nosa. Crer é acoller ao Señor, e xogarse a vida por El.

Todo isto é a eucaristía, sacrificio e entrega.

Pois, peregrinos que vos dirixides a Compostela, as “vieiras” que colgan do voso peito, van lembrando que “non hai camiño: faise camiño ao andar”. Lugo é fortaleza amurallada e cidade eucarística por excelencia. Facede un alto no camiño e visitade a Xesús Eucaristía, presente na nosa catedral, e pedídelle que El sexa o voso guía no voso cotián peregrinar.

Indalecio Gómez Varela

Cóengo da Catedral

[Ver artículo en castellano]

Testamento vital

Nicolás Susena

“A memoria é o que fai forte a un pobo, porque considérase radicado nun camiño, nunha historia”. Estas palabras do Papa Francisco poderían ser completamente válidas para o noso país un ano despois de comezar a xa famosa desescalada. Parece incomprensible como, despois de vivir un dos episodios máis tráxicos desde o inicio do terceiro milenio, esquecemos axiña a importancia que dabamos ao coidado dos nosos avós e maiores, dos enfermos de risco, daqueles máis vulnerables da sociedade. Pero así sucedeu: aprobouse unha lei que posibilita o fin da vida humana.

Por unha banda, convertemos á medicina en mecenas de nosa propia arbitrariedade, destruíndo a súa raíz, a súa etimoloxía máis próxima á salus, saúde ou salvación. De maneira que, o que servía para coidarnos, agora convértese en xuíz da vida de mulleres e homes.

Por outra banda, trátase dun aforro económico. Soa tráxico, pero é así de certo. Investir en coidados paliativos significaría un maior gasto para o Estado que o feito de terminar cunha vida. Este é outro dos argumentos que non se din con esta claridade, pero que están entre as intencións da lei da eutanasia.

E, por que dicir que o noso país xa non ten memoria? Porque durante o confinamento todos coidabamos de que os nosos avós non se enfermasen, que nas residencias ninguén se contaxiase… Fixéronse até anuncios publicitarios alertando do perigo que non respectar as normas sanitarias supuña para a familia, especialmente para os maiores. Pero, ademais, esixiuse por parte de toda a sociedade e da mesma situación epidémica, un maior investimento en sanidade. E agora xa esquecemos todo iso.

Lembro cando estiven nos Países Baixos, que unha persoa me contaba como algúns maiores que coñecía, tras cumprir a idade de xubilación, retirábanse a outros países porque tiñan medo de enfermar e acabar nun hospital, porque aquilo podería supor entrar e non volver saír nunca de alí. En lugar dunha lei da eutanasia, deberiamos apoiar ás familias e aos enfermos ou maiores que necesitan coidados paliativos efectivos. Ou hai algo máis valioso cá vida?

Por iso, a Conferencia Episcopal Española convídanos a escribir e rexistrar o noso testamento vital. Este é a expresión escrita da vontade dun paciente sobre os tratamentos médicos que desexa recibir, ou non está disposto a aceptar, na fase final da súa vida. Este é o xeito que teremos a partir de agora de protexernos ante esta lei da eutanasia. En todas as parroquias da Diocese de Lugo e a través da web da Delegación de Familia poderán obter o impreso e as indicacións para realizar o devandito testamento.

Nicolás Susena

Delegado de Familia, Diocese de Lugo

[Artículo en castellano]

A Eucaristía, misterio de fe

A fe nútrese de certeza, de crenza, de verdade e de responsabilidade.

Existen tres niveis de certeza:

O primeiro é a certeza evidencial, a que salta á vista, que se fundamenta, á súa vez, na certeza matemática, que resulta da axeitada relación das partes, a certeza empírica, que ten por fundamento a experiencia repetida do acontecemento e a certeza lóxica, que é aquela á que se chega mediante o raciocinio.

O segundo é a certeza histórica, a que ten por fonte o testemuño dos contemporáneos dos feitos.

E, por último, a certeza moral, a que se fundamenta na maior ou menor veracidade de quen nos fala.

Hai clases de certeza que non poden negarse, porque a súa veracidade é evidente ou se constata por raciocinio, ou por experiencia. Na certeza histórica e na certeza moral, a garantía de verdade que nos transmite depende da valoración que fagamos das fontes transmisoras.

Certeza é a adhesión ás proposicións ou verdades que nos fan os demais.

As crenzas favorecen a fe, pero aínda non son fe. Ante a certeza o home é receptor, (recibe a verdade obxectiva). No campo das crenzas o home é buscador (é suxeito activo).

Como se desenvolven as crenzas? Para que haxa crenzas, requírese, en primeiro lugar, interese por parte do que desexa crer; en segundo lugar, modelos de identificación que merezan credibilidade, e, por último, selección dun modelo de crenzas, (cristianismo, marxismo…) e optar por el.

Nesta elección, conta máis o corazón que a razón. Aquel aforismo: «nada se desexa se antes non se coñece», hai que substituílo por estoutro: «nada se coñece de verdade, se non hai interese por posuílo». Aquí inflúe máis a simpatía, a amizade, o interese subxectivo, que a valoración obxectiva. De aí a importancia de coidar o modo de presentar as propostas para facelas cribles. De aí tamén a importancia de facer atraente a verdade relixiosa, para que o oínte a acepte de bo grado.

Certo que tamén se requiren a racionalización, a comprobación de que aquilo que se nos dixo e que nós desexamos crer, é crible. Tras esta comprobación, eu fágome crente e misioneiro e testemuña das miñas crenzas ante os demais.

Por suposto, as crenzas non son fe, pero predispoñen para a fe; suscitan interese pola fe…; deixan expedito o camiño para a fe, a cal nos será infundida por Deus, fonte de verdade e de vida.

Non podemos confundir crenzas e fe. A fe é gratuíta, pero as crenzas, non: estas son labor humano e temos que suscitalas co noso labor persoal, como un ben para nós, e co noso labor pastoral, como un ben para os demais. Abrámonos á apertura de Deus, e a fe virá a nós, e, por nós, aos nosos irmáns.

Indalecio Gómez Varela

Cóengo da Catedral de Lugo

[Artículo en castellano]

Non che é o mesmo dous ca tres

As primeiras operacións matemáticas que nos aprenderon foron sumar e restar. Iso nos leva a pensar que 3 vén de sumar 1 a 2 e que se a 3 lle restamos 1 temos 2. No primeiro caso trátase dun incremento do 50 % e no segundo dunha baixada do 33,3 %. Pero cando pensamos na vida dos seres humanos iso non explica nada nin facilita entender a vida social.

Nos estudos sociolóxicos considérase que dúas persoas non forman un grupo propiamente dito, pero cando se suma unha terceira persoa xa se considera que iso empeza a ser un grupo. É lóxica esta diferencia, porque no paso da agrupación de dúas á de tres persoas dáse un salto cualitativo. Pero cando se pasa de tres a máis persoas o que se dá, sobre todo, é un paso cuantitativo nas “inter-relacións” sociais, como espero que se vexa ao final do escrito. Toda esta reflexión é aplicable loxicamente tamén á realidade dos irmáns.

No caso da xuntanza de dúas persoas, dous irmáns no seu caso, a “inter-relación” só pode ser basicamente de dous xeitos: levarse ben ou estar enfrontados entre si. Iso non nos pode levar a ignorar que tanto nunha vertente coma na outra hai diversos graos de intensidade, da máxima á ínfima ou irrelevante, que se poden especificar e medir por diversos procedementos, pero isto non vai ser obxecto desta reflexión.

Pero cando estamos na unión de tres persoas, tres irmáns, xa iso pasa a ser unha pequena sociedade onde aparecen tódalas posibilidades para as persoas nas relacións sociais. Certamente que se pode dar, como dixemos no caso anterior de dúas persoas, levarse ben ou mal entre os tres, pero tamén aparecen moitas outras posibilidades de “inter-relación” entre as que destaco:

1) Aparece a figura do árbitro ou intermediario entre os outros, para que poidan manter algún tipo de relación e vinculación entre os que non se levan ben. Isto leva a que un teña que aprender e a desenvolver as habilidades adecuadas á intermediación e ao diálogo.

2) Tamén se presenta a posibilidade de unirse a un ou ao outro membro do grupo, dándolle a razón e apoiándoo por diversas razóns como: porque ese é o máis feble ou o máis forte, porque se entende que ten a razón, porque lle convén a un mesmo por motivos moi espúreos e pouco confesables ou moi nobres e xustos, etc. Isto implica que haberá que sopesar e avaliar as propias decisións e os seus criterios con certa seriedade.

3) Pasar das outras dúas persoas e deixalas coas súas problemáticas para que non lles quede máis remedio que afrontar esa situación e tamén os diversos problemas da vida en sociedade, porque ademais entende que iso é o que necesitan para medrar, madurar e capacitarse para afrontar a vida humana.

4) Na situación de ser dous irmáns é moi xeral que sexan os pais os que afronten e resolvan os conflitos entre os fillos, mesmo que se sintan obrigados na súa conciencia, coa consecuencia de que estes se habitúan pouco a afrontar e resolver conflitos. Pero no caso de ser tres fillos con moita máis frecuencia os pais lles esixirán que se teñen que poñer de acordo entre eles, ben para saír a algún sitio, organizar unha tarefa, decidir un menú… ou para resolver un conflito existente máis ou menos importante, etc.

5) Aprender a conseguir aliados para a propia causa con diversas técnicas. Para iso teñen que desenvolver diferentes estratexias segundo a cuestión de que se trate, ou as características específicas das persoas. Teranse que desenvolver habilidades negociadores e de relación entre as persoas.

6) Tamén hai outra realidade moi importante a coñecer e aprender: aínda que se poñan de acordo as tres persoas ou irmáns non se pode levar adiante ese acordo, pois hai outra persoa, ou os pais, que din que non se vai facer o decidido pola maioría, polos tres. Na vida social hai que aprender que quen paga as consecuencias, quen é o responsable legal, ese é quen toma as decisións en última instancia, ben sexan os pais e titores, a dirección dun colexio ou dunha empresa…, o que na linguaxe xurídica se especifica en xeral como o responsable civil subsidiario.

É evidente que isto non impide para nada que se medre en corresponsabilidade e en autoxestión de xeito progresivo. Aínda máis, ese é o camiño lóxico para toda persoa que queira ser persoa adulta, é dicir, libre e responsable e, polo tanto, asumir e pagar as consecuencias das propias decisións.

Por iso o ser humano é social, comunitario e precisa dos outros. Temos unha natureza social e institucional. A vida cristiá non se entende sen os demais, os irmáns, e ademais fomos creados á imaxe e semellanza de Deus que é Trinitario, familia de tres persoas distintas e un único Deus.

Antón Negro

Delegado Episcopal de Cáritas Lugo

Igrexa en saída e nova evanxelización (II)


Hoxe necesitamos máis evanxelizadores que catequistas. Estamos a construír sobre area. Estamos a tentar pór o tellado sen pór os cimentos. Hoxe fálase dunha nova evanxelización. Nova polo seu ardor; pola súa metodoloxía; polas súas expresións. Nova para que responda ás situacións e ás necesidades deste mundo noso, que é un mundo novo.
Ademais, a evanxelización será nova se ten en conta a realidade sanguenta dos pobres. A evanxelización será nova se ten como punto preferente a teoloxía do outro, o cal é vítima das inxustizas veciñais, tamén das miñas. A evanxelización nova é unha evanxelización que non impón obrigacións, senón que se fai ofrenda de nova vida en respecto serio ás persoas. A evanxelización será nova e eficaz, se se fai en proximidade ás persoas, nunha Igrexa en apertura, como nos recomenda o Papa Francisco. A nova evanxelización non pode ser só moralizante, senón transmisora dos valores fundamentais do Reino: xustiza, respecto, fraternidade.
A nova evanxelización ten que recuperar o entusiasmo. Paradoxalmente habería que empezar evanxelizando ao evanxelizador. O ambiente condiciona as actitudes. Tamén os discípulos de Emaús camiñaban desilusionados, porque o Mestre morrera. Necesitaban unha inxección de esperanza, e recibírona de optimismo, e convertéronse en evanxelizadores dos seus irmáns.
O caso pode repetirse nalgúns dos evanxelizadores de hoxe. Os sacerdotes tamén somos humanos, e necesitamos ser recoñecidos como construtores, útiles dun mundo mellor. Necesitamos ser valorados polas comunidades ao noso cargo. E isto pode facerse de moitas maneiras; tamén dun xeito celebrativo. Así o facemos cos membros doutros estamentos: celebramos o día do pai, da nai, do traballador…, rememorando os seus méritos e os seus dereitos, e isto reconfórtaos nas súas dificultades.
Pois tamén os sacerdotes necesitamos este recoñecemento. O noso ministerio leva renuncias e non pequenos sacrificios. Pode sobrevirnos o cansazo e a desilusión, e isto é nocivo para nós e para o pobo de Deus. A vosa acollida e a gratitude pola nosa dedicación ministerial, pode inmunizarnos, contra esta pandemia vocacional.

Indalecio Gómez Varela
Cóengo da Catedral de Lugo

A %d blogueros les gusta esto: