A historia sagrada é unha constante peregrinación en dobre dirección. peregrinación de Deus cara ao home, e peregrinación dos homes cara a Deus.
A procura de Deus é un armazón de sancións e de bendicións. Deus sae ao encontro do pobo para liberalo da escravitude faraónica. O Señor vai diante abrindo camiño cara á terra de promisión. A columna de nube e o facho de lume que preceden ao pobo, son garantía de que Israel vai por bo camiño e que Deus o librará da escravitude exipcia. E así sucedeu, pero os israelitas pouco sensibles á xenerosidade de Iahvé abandonaron o bo camiño, e veu a sanción por parte do Señor. Ao exilio seguiu o éxodo certamente, pero o camiño de retorno á patria non foi un verxel axardinado, senón un deserto árido, pleno de carencias.
Con todo, as carencias do deserto non son castigos punitivos para o pobo infiel, senón correctivos dos que se vale Iahvé para denunciar a perversión de Israel, á vez que o recordo de que a misericordia divina mantense viva, xa que Deus, posto a amar, ama para sempre. O deserto é camiño de liberación, pero para alcanzala hai que aceptar múltiples carencias e camiñar en esperanza.
O deserto é alternativa de expiación e de esperanza: alí haberá carencia de pan e abundancia de maná; sede asfixiante e auga como en Meribá. Precioso ensino cristián: o mundo non é Ceo, pero é camiño de Ceo. Para alcanzar a meta hai que pór interese: hai que achegar vontade e esforzo, e Deus achegará o demais. Con estes condicionantes, o acceso á meta está garantido.
Xa queda dito: peregrinar é camiñar facendo camiño. Faise camiño ao andar. Para facelo con acerto, requírese un referente: tomar exemplo dos magos de oriente; pedir información nas dúbidas e proseguir no emprendido até chegar á meta, onde espera o Señor. Alcanzado o desexado obxectivo, todo cambia para o peregrino: cambia a cotización de valores; cambia o proxecto de comportamento; cambia o futuro da súa vida, e reemprende o regreso á súa terra por outro camiño.
O novo camiño é distinto e as actitudes do peregrino son outras. Enriqueceuse con novos amigos, e o encontro coa súa familia é novo. O esposo que chega é o mesmo esposo de antes, pero cambiou as longas horas do bar por unha vida máis caseira. Agora xa non é o ditador de casa, que impuña caprichosamente os seus persoais puntos de vista a todos os demais, senón un pai responsable que vai diante marcando co seu exemplar comportamento o bo camiño que deben seguir os seus fillos; agora xa non é a persoa discordante, que coas súas caprichosas desavinzas rompían a harmoniosa convivencia da veciñanza. É o mesmo home de antes, pero con novas connotacións. O seu encontro co Señor converteuno noutro home.
Cando Moisés baixaba do monte despois de estar co Señor, os israelitas notábanllo porque cambiara a cor da súa pel. O peregrino que volve de regreso vén co mesmo nome e co mesmo aspecto da súa partida: non cambiou o colorido do seu rostro nin a súa partida de nacemento, pero agora é un home de ben.
Sucédelle o que, a aquela parella de noivos, cuxo comportamento estaba tiznado de inmoralidades, pero a moza tivo a oportunidade de asistir a unha quenda de Exercicios Espirituais, e alí atopouse co Señor, e ao regreso, o mozo convídolle ás antigas inmoralidades, ao que ela negouse rotundamente. E cando o mozo, para arrastrala ao mal, dille: «oe que eu son aquel», ela, moi acertadamente contéstalle: «si, ti serás aquel, pero eu xa non son aquela» O encontro co Señor, cambiáraa radicalmente.
Este é o froito das auténticas peregrinacións. Alguén dixo que todo peregrino ten algo de turista, e todo turista ten algo de peregrino. Pero isto non abonda. A peregrinación químicamente pura é a que nos leva ao encontro co Señor. Entón o peregrino regresa á súa casa por outro camiño e isto nótao todo o mundo.
Indalecio Gómez Varela
Cóengo da Catedral de Lugo
