Opinión

Cartas o artículos de opinión sobre temas de actualidad o de temática formativa

A perfección do home

Un ser é perfecto se posúe todas as calidades esixidas pola súa natureza.

As facultades específicas da persoa humana son a intelixencia e a vontade. Cantos máis coñecementos posúe o seu entendemento, máis rica é a súa intelixencia, e canto máis correcto é o seu comportamento, máis rica é a súa conduta. Nisto consiste a perfección humana, segundo Aristóteles. Se, ademais, vive en plena comuñón con Deus, a nivel de criterios, de sentimentos e de comportamentos, a súa perfección alcanza un alto nivel cristián, ao dicir de San Tomé.

Deus quere a nosa perfección, porque El mesmo é perfecto, e o home está chamado a ser a súa imaxe. A chamada positiva do home á perfección non se funda na natureza humana. Sería unha perfección meramente terreal: ollo por ollo e dente por dente. A perfección cristiá ten como referencia o ser de Deus e o seu xeito de actuar. El é bo cos bos, e é misericordioso cos pecadores. Que un pai dea a vida por un fillo, compréndese, pero que a dea por un inimigo, iso é cousa de Deus. É unha graza que o Señor, concede ao crente. Hai aquí un salto cualitativo entre o comportamento humano e o comportamento cristián. A perfección cristiá é un crecer até a forma do proceder de Xesús, que deu a vida polos xustos e polos pecadores; polos seus amigos e polos seus perseguidores.

A teoloxía espiritual distingue tres niveis no curso da perfección cristiá:

a) Cumprir o prescrito polo Señor: a súa lei, os seus mandamentos. É unha perfección humana.

b) Imitar a Xesucristo, tal cal se nos mostra no Evanxeo. É a encarnación do Pai no proceder de Xesucristo.

c) Acoller os desexos do Señor, aceptando a invitación a seguilo na vida consagrada, é superar a obrigatoriedade pola xenerosidade.

Todo isto constitúe os niveis da perfección cristiá. Pero aínda cabe distinguir outra gradación que enriquece a espiritualidade. O dito até aquí, refírese preferentemente ao por que se cumpre a vontade de Deus. Agora trátase de perfeccionar o modo de facer o que se fai. A este nivel, o primeiro grao consiste en observar a lei porque así o ordenou o Señor. O segundo grao consiste en imitar a Xesús, para parecernos a El, que nos di “Aprendede de min, que son manso e humilde”. E o terceiro nivel consiste em seguir a súa chamada para compracelo, colaborando con El, na construción do Reino.

Certo que este labor supera as nosas posibilidades, pero o Señor, que nos convida a seguirlle, tamén se compromete a acompañarnos, e co seu compromiso, tamén o noso compromiso é realizable.

A perfección cristiá non é unha utopía: é un labor, ao cal todos estamos chamados.

Adiante! Pois nunca é tarde.

Indalecio Gómez, cóengo da Catedral

[Artículo en castellano]

A cruz, protagonista da historia

Non quería ser pesimista, pero sendo realista, non podo menos de recoñecer que a cruz estivo sempre presente na historia da humanidade. Cruces nos camiños e cruces nos fogares; cruces nos templos e cruces nos cemiterios; cruces sobre os ombreiros e cruces colgadas do peito das persoas; cruces como recoñecemento dos méritos e da valía dos mellores cidadáns…

Por múltiples motivos, a través dos tempos, acumuláronse os eloxios cara ás cruces de éxito, e as lamentacións lembrando os tristes acontecementos do pasado. Lembróunolo a festa da Santa Cruz, que celebramos hai uns días.

Cal é a postura máis correcta, chorar os días invernais ou festexar os días primaverais? A resposta tamén é válida no referente ás cruces da vida. Certo que o mundo é camiño de Ceo, pero non é Ceo. Valoremos o bo de hoxe, e gocemos sabendo o que de mellor nos agarda no mañá. A existencia humana comeza no berce, e prolóngase máis aló da tumba. Esta consideración é indispensable para facer unha avaliación acertada das cruces compañeiras do noso vivir.

A cruz, que era un patíbulo ignominioso no que os romanos executaban aos escravos, cambiou de signo a partir do primeiro Venres Santo. Até entón era instrumento de morte. Agora é instrumento de vida. No Antigo Testamento, era patíbulo de condenación. Agora é sinal de salvación. Na antigüidade era signo de derrota. Despois da crucifixión do Fillo de Deus, é prezo de redención. Agora ben, esta sublimación da cruz depende de quen a leve e de como a leve; porque así como non é o traballo o que dignifica á persoa, senón que é a persoa a que dignifica o traballo; así ocorre tamén coas cruces que pesan sobre o ombreiro dos homes. De igual modo, non é a cruz a que dignifica ao crucificado, senón o crucificado o que sublima a cruz na que entrega a súa vida.

A cruz é o sinal do cristián da cal nos servimos ritualmente para signarnos e santiguarnos e para bendicir obxectos, campos e santuarios. Pero, ademais de signo ritual do cristián, é tamén compañeira inseparable de todo mortal. Camiñamos á sombra da cruz ou baixo o peso da cruz ou apoiándonos nela. Un cristián auténtico é un “crucificado”. Díxoo Xesús: “O que queira vir en pos do meu, que tome a súa cruz e sígame”. No Antigo Testamento, o crucificado era un maldito; agora é un “redimido”. Agora ben, non todas as cruces son de madeira, nin todas son redentoras. Na antigüidade, os montes dos xudeus estaban erizados de cruces, e actualmente tamén o están as nosas vidas: a pandemia, coas súas múltiples manifestacións; a fame negra que sega tantas vidas por falta de pan; a soidade, a persecución, a inseguridade social… son múltiples cruces das que colgan incontables crucificados. Pero, repito, non todas son redentoras. A súa virtualidade redentora non depende do seu tamaño nin da súa materialidade. O primeiro Venres Santo, escalaban o monte Calvario tres axustizados, cargados con senllas cruces. Seguro que todas eran da mesma madeira e do mesmo tamaño; con todo, só unha delas era redentora. Teñámolo en conta, e preguntémonos se non equivocariamos o noso labor moitos cristiáns, dedicándonos a fabricar cruces, no canto de afanarnos por ser redentores.

As cruces ofrécenolas a vida. Poñamos da nosa parte, unha actitude redentora, unindo os nosos pequenos ou grandes sacrificios, aos do Señor, que coa súa heroica xenerosidade, redimiunos a todos.

Indalecio Gómez Varela

Cóengo da Catedral

[Artículo en castellano]

Fagamos mais sensible a presenza de Deus no mundo

Como!?. Continúa lendo. O amor pide presenza, porque o que non se ve, non se ama. A Deus xamais o viu ninguén. Con todo, é infinitamente amable. Aquí hai, pois, un problema. Como explicalo? A amabilidade a Deus, vénlle de dentro, pero a súa manifestación móstrase ao exterior.

O sol que nos aluma, é sinal de que Deus nos aman. O verde campo que nos alimenta con branco pan, é expresión de que Deus coida de nós. O aire que nos dá vida, é proba de que Deus nos valoranos.

Todas estas criaturas son “sacramentos” do amor divino, pero son inconscientes da súa sacramentalidade significativa. No medio destas manifestacións afectivas do divino amor, existe un ser, cuxa misión é corresponder conscientemente ao amor do Señor. Esta supercriatura chámase home e está elevada á categoría de fillo de Deus. Por todo iso, o seu amor debe ser cordial, consciente de que Deus amouno primeiro e de que, posto a amarlle, ámalle para sempre. Nada hai en Deus que lle impida amar aos homes, xa que, aínda sendo pecadores, non deixamos de ser fillos, nin El deixa de ser pai. A paternidade e a amabilidade son inseparables, pero necesitan manifestarse, para ser cribles. O sol e as estrelas, as fontes e os ríos… son “falas” do amor de Deus creador, pero non saben que o son. Valorámolos, porque os necesitamos, pero non llo agradecemos, porque non son conscientes de que son un agasallo de Deus nin que non poden deixar de selo. Aluman aos bos e aos malos; ás persoas e ás bestas; aos vexetais e aos minerais. Fan o que fan, sen poder deixar de facelo. A súa sacramentalidade amorosa vénlles imposta pola súa natureza, non por propia iniciativa, nin pola súa persoal vontade. A súa conciencia non condiciona a súa capacidade de dar gloria ao Creador. Non teñen liberdade para facer o que non fan.

Non é o caso das persoas: nós podemos condicionar a amabilidade do Señor, e, de feito, así o facemos en múltiples ocasións. No noso comportamento, a primeira palabra tena Deus, que nos chama á santidade. A última palabra témola nós, que coa nosa liberdade, podemos dicir si ou non ao proxecto do Señor. A vida dos cristiáns condiciona positiva a negativamente a imaxe do noso Deus. A través das nosas obras trasparéntase en maior ou menor contía, a bondade da divindade. Unha alma “santa” dá máis gloria a Deus que miles de almas mediocres. Os cristiáns somos a cara visible de Deus. Unha cara fermosa fai moi atraente á persoa que a ostenta. Os trazos horripilantes fana horriblemente fea e repelente. As consecuencias saltan á vista. As nosas actitudes condicionan o maior ou menor aprecio que as xentes teñen de Deus e da súa Igrexa. Polas obras valóranse as persoas e as institucións. Elas son os espellos nos que se reflicten os quilates valorativos das mesmas. Non sexamos cristais opacos que impidan ver a inmensa achega benéfica que Deus e a Igrexa fan á humanidade.

Que brillen as nosas obras ante os homes para que vendo o noso exemplar comportamento, dean gloria a Deus que está nos ceos, e se alegre o corazón dos cristiáns que cremos nel.

Indalecio Gómez Varela

Cóengo da Catedral

[Artículo en castellano]

A espiritualidade cristiá

A espiritualidade é un proceso que, segundo Von Balthasar, protagonízase en tres etapas: A autoestima da propia persoa como valor creado; a actividade do individuo para realizarse como persoa; a pasividade do crente, para deixarse realizar baixo a acción do Espírito Santo.

Nas dúas primeiras etapas, subxace un puro humanismo valorándose o home como home e créndose capaz de realizarse como persoa, aínda que sen poder conseguilo plenamente.

A misión do cristián non se limita a crerse un súper valor con capacidade para configurar unha sociedade conforme aos seus criterios terreos. A nosa vocación é a de construír un mundo segundo o plan de Deus. Para iso necesitamos un referente, e tal referente é Xesucristo, que nos di: “Aprendede de min que son manso e humilde de corazón”. Xesucristo é home e é Fillo de Deus simultaneamente. Como home, faise o noso modelo para que sexamos auténticas persoas, e como Fillo de Deus, dános o exemplo para que aceptemos a vontade do Pai e encarnémola na nosa vida cotiá. Xesús vive un proceso de obediencia ao Pai. A súa obediencia ao Pai é o nuclear da súa condición de fillo. O ser fillo é o fundamento da súa espiritualidade e o modelo do noso comportamento.

A afiliación de Xesús é un proceso, con catro momentos fundamentais: A Encarnación; o seu Bautismo; a proclamación do Reino, e a súa Resurrección.

Nos tres primeiros momentos deste proceso, a actitude de Xesús foi pasiva: foi concibido por obra e graza do Espírito Santo; cando o bautizou Xoán no Xordán, abríronse os ceos, e o Espírito descendeu sobre El en forma de pomba, e, movido polo mesmo Espírito, convocou aos Apóstolos para proclamar o seu Reino.

Tras a resurrección, a postura de Xesús faise activa. Funda a Igrexa, na que actúa dinámicamente para levar a feliz termo a súa misión salvadora, en cumprimento da vontade do Pai. Isto ten que ser motivo de inmensa gratitude para nós. Despois da nosa desobediencia, o amor de Deus vestiuse hábito de misericordia na persoa de Xesucristo. Dieus non ten outra posibilidade de amarnos que a de ser misericordioso. O home pode deixar de ser fillo de Deus, pero Deus non pode deixar de ser o noso Pai, e a porta pola que bole o seu amor cara a nós, é o corazón do seu Fillo. Cristo é a porta santa, a porta xubilar de todos os anos Santos. Entremos por esta porta neste ano xubilar, e atoparémonos con Xesús, “canon” da nosa espiritualidade, na súa dobre vertente de obediencia ao Pai e de entrega aos homes; e cheos de xúbilo, como peregrinos, vaiamos pregoando por todas partes, que todos somos amados intensamente por Deus.

Isto cústanos crelo, xa que o noso amor resultoulle moi caro ao Señor, e no noso haber, non temos fondos para corresponder, pero Xesús dinos: “Vide e bebede todos del porque o amor do meu corazón é gratuíto para todos”; tratade de amarvos uns a outros, como vos amo eu, e con isto, xa me considero ben pago.

Indalecio Gómez Varela

Cóengo da Catedral de Lugo

[Artículo en castellano] 

Estreando nova vida

Estrear é usar algo por primeira vez. A estrea leva consigo certo encanto, algunha presunción e tamén algunha responsabilidade para evitar que a peza estreada non se deteriore.

De todo o que posuímos as persoas, a máis importante é a vida. A vida pode considerarse baixo distintos aspectos: vida social, vida familiar, vida laboral, e vida relixiosa.

Socialmente contempladas, as persoas non somos illas bañadas por distintas augas, senón seres humanos chamados a relacionarnos uns con outros. As relacións vívense a distintos niveis: nivel de respecto mutuo; nivel de convivencia veciñal; nivel de convivencia amical, e de colaboración…

Os niveis de relacións de convivencia rexuvenecen a vida das persoas, e a convivencia social enriquécese, cando os veciños teñen unha convivencia cordial.

A vida familiar intégrana os pais cos seus fillos, e estes cos seus irmáns. O amor conxugal, enriquecido con agarimo paterno e a fraternidade dos irmáns, fai do fogar unha familia na que abundan os detalles de delicadeza mutua, e estes comportamentos son os mellores ingredientes, para que a vida de familia sexa fonte de felicidade e de bo vivir.

A responsabilidade laboral de todos os que conviven baixo o mesmo teito, garante a abundancia de pan para os comensais que comparten a mesma mesa, e garante tamén a conciencia de que o home é un ser para os demais e de que a súa misión é facer felices aos que viven ao seu carón.

A dimensión relixiosa eleva ás persoas a unha nova categoría. Xa non son simplemente as motivacións terreas as que regulan os comportamentos dos homes: as nosas relacións están motivadas agora pola afiliación divina, que nos converte en irmáns, iguais en dignidade, chamados a cumprir a vontade de Deus, que desexa que procuremos o benestar dos demais.

A nosa misión é cumprir a vontade de Deus, que se encarna en nós para dar e para recibir. O amor é o primeiro valor que recibimos de Deus, o cal se fai o noso receptor en cada un dos nosos semellantes. Cada persoa é «un ti de Deus», que estende a súa man esperando a nosa ofrenda filial. Isto esixe a dádiva dun mesmo, porque «iso é amar: darse uno mesmo; dar alegría e felicidade».

A enfermidade que padece o noso mundo non é a falta de pans, é a falta de amor. O corazón é a zona máis deprimida da sociedade actual, dicía a M. Teresa de Calcuta. Fabricamos máquinas xigantescas de produción, pero fáltalles o aceite do amor fraterno. O corazón que palpita no noso peito é estéril: non consegue que a rega da fraternidade vitalice o noso mundo.

É urxente un transplante de corazón, para poder estrear unha sociedade plenamente feliz, como o espera o Señor. Este é o noso labor ao regresar das nosas peregrinacións: estrear unha vida nova e mellor.

Indalecio Gómez Varela

Cóengo da Catedral

[Artículo en castellano]

A %d blogueros les gusta esto: