Unha de cada once persoas no mundo sufriron desnutrición crónica en 2023: preto de 733 millóns de persoas segundo a Organización das Nacións Unidas para a Agricultura e a Alimentación (FAO).
Mans Unidas, na súa loita contra a fame e a pobreza no mundo, levou a cabo nos últimos cinco anos máis de 500 proxectos para frear a desnutrición no sur Global a través de diferentes proxectos, entre outros, de seguridade alimentaria e capacitación.
Con motivo da conmemoración, os días 16 e 17 de outubro, respectivamente, dos Días da Alimentación e da Erradicación da Pobreza, Mans Unidas denuncia un drama que non só é unha cuestión de carencia, senón o froito dunha inxustiza arraigada e aceptada que afecta as vidas de millóns de persoas no mundo. As consecuencias dos malos tratos ao planeta afectan en maior medida á poboación rural empobrecida.
Segundo Mans Unidas, o acaparamento de terras, a produción intensiva de biocombustibles, a cría industrial de gando, a perda e o desperdicio de alimentos, e a especulación co prezo dos alimentos, son algúns deses factores que teñen como resultado que case 733 millóns de persoas pasen fame no mundo; é dicir: unha de cada once persoas non ten suficientes alimentos para levar unha vida saudable e activa.
Fronte a súa apariencia sinxela, a igrexa parroquial de Vilar de Donas, en Palas de Rei, ofrece ao visitante unha rica variedade de matices. Este espazo permite observar como ningún outro como unha linguaxe cun marcado carácter internacional, a do románico, adquire un cálido acento propio nas terras lucenses. Un percorrido atento polo recinto permite descubrir unha reveladora inscrición na súa porta sur: 15 de outubro de 1224. No cumprimento do seu oitavo centenario queremos destacar aquí esta efeméride. Un tempo, ademais, que deu a luz a mentes tan preclaras coma a de san Tomé de Aquino e no que os studia composteláns estaban á vangarda no estudo das principais teorías científicas que comezan a emerxer neste momento.
En canto á fábrica de Vilar de Donas, esta ofrece un magnífico exemplo do tipo de intercambios culturais que se producen no seo do Camiño de Santiago. Trátase dun espazo cun pasado vinculado á orde santiaguista e os quefaceres propios da vida monástica, testemuña nos séculos recentes do laborioso e sosegado ritmo da súa comunidade parroquial.
Situado ao pé do Camiño Francés, este lugar terminou por converterse nun desvio recorrente para numerosos peregrinos e visitantes. Entre os seus elementos artísticos cabe destacar a singular efixie dun dos seus “artífices prácticos”, testemuña privilexiada deste tráfico de viaxeiros, o cal nos recibe acompañado das súas ferramentas de traballo e disposto a mostrar con orgullo a súa obra. Sen embargo, este pretende reivindicar unha particular adhesión cunha cadea de artistas vinculados ao Pórtico do Paraíso e que ten como referente último a xenial figura do Mestre Mateo. Deste xeito, por medio dunha sinxela asociación visual, o noso autor toma prestados algúns modelos de clara inspiración mateana, se ben un tanto esquemático. Só así pode explicarse a presenza do anxo que porta o cuarto lunar ou a dobre disposición de escenas presentes nos capiteis historiados.
O retrato do descoñecido artista constitúe un elemento de gran singularidade dentro do románico galego, ao tempo que forma parte dun dos numerosos atractivos que ofrece este espazo de Vilar de Donas. Entre os máis salientables cómpre destacar elementos de tanto valor artístico e patrimonial como as orixinais ferraxes da porta principal, as espléndidas pinturas góticas da cabeceira, o baldaquino e o frontal pétreo ou o magnífico retablo barroco dedicado ao Salvador, así como outras pezas de carácter funerario custodiadas no interior. En definitiva, unha xoia do noso patrimonio diocesano lucense que sempre é bo volver a visitar. Unha igrexa na honra de Cristo Salvador que pon de manifesto que a fe cristiá xerou e segue a xerar obras de gran beleza nas nosas parroquias.
Brais Cela Álvarez
Historiador da Arte
Con motivo da efeméride, o 15 de outubro de 2024, o Departamento de Patrimonio Cultural da Diocese organiza unha serie de actos no marco das Xornadas Europeas de Patrimonio
Portada do libro “San Froilán. Culto e Festa” (detalle)
Unha das diversas obras recompilatorias da vida e obra do noso santo patrón, chámase San Froilán, Culto e Festa. Este libro é tamén un catálogo da exposición do mesmo nome celebrada na cidade de Lugo entre os meses de setembro e decembro de 2006. Alí, recóllese unha relación das pezas da exposición e varios estudos referentes á vida do santo, a evolución do seu culto e, entre outros, á historia das festas de san Froilán.
Sempre é ben lembrar as vidas exemplares para aprender delas e imitar a tan significativos persoeiros. Entre os grandes santos que acuñaron histórica e espiritualmente a Igrexa lucense destaca, pola súa personalidade e carisma, san Froilán, Froilano ou Flaiano. Este santo atraía, co seu perfume de santidade e con centos de tentáculos, tanto coma o popular cefalópodo, a numerosos grupos de seguidores. Mozo estudoso e rezador na Escola e na Capela Maior da Catedral de Lugo, progresaba axeitadamente mentres madrugaba cada mañanciña, para facer con ilusión e mirada esperanzada, o camiño que separaba a Basílica do seu fogar natal no Regueiro dos Hortos.
Santo que se atrevía a buscar, descubriu, nas entrañas de espiritualidade cristiá, como se esvaece o desvarío e o engano cando se descobre que para ser feliz somente é necesario deixarse querer por Deus. O amor ao Creador levouno por novos camiños. Soubo admirarse ante as grandezas da nai natureza, da obra creada, dos paxariños e dos animais, e ata foi capaz de facer amizade cos lobos; algúns inimigos, ben tratados e perdoados, aínda que che coman o burro, poden chegar a converterse en fieis compañeiros da vida.
Polos camiños das montañas, en dirección a León, ía fundando e repoboando comunidades de vida e de fe, de fraternidade e de traballo compartido na pregaria e na interioridade de cada xornada.
A maxia da santidade fai milagres. Aclamado bispo de León é venerado en Lugo na S. I. Catedral, especialmente na sua capeliña de estilo neoclásico de Miguel Ferro Caaveiro. Pero tamén é honrado, desde 1891, nunha das históricas parroquias intramuralla do centro da cidade de Lugo.
Este santo profeta a quen Deus lle revelou ata o día e a hora da súa morte, segue vivo na memoria dos lucenses e intercede por nós, pola nosa cidade e Diocese: “Tantopudera a fe do boo Froilán,que sempre os patrios ecos nomearán” (Eduardo Pondal)
Chove en Lugo. San Froilán regou de novo os seus hortos. Sempre se debe volver a Lugo cando sosega o tempo nos solpores das festas que agradecen os prodixios do santo Froilán.
Un ano mais, e con motivo de celebrarse o 7 de outubro a Xornada Mundial polo Traballo Decente, poñemos diante de nós a realidade do traballo na procura de darlle voz a súa situación precarizada que ameaza a vida de milleiros de persoas no mundo e que ten como consecuencia a imposibilidade de ter un traballo decente digno e estable.
Hoxe en día, traballar non asegura unha vida digna nin unha experiencia laboral humanizadora. Iso é así porque o capital enseñórase sen escrúpulos condicionando o futuro de moita xente. Temos que seguir denunciando que o traballo non so é unha necesidade senón un dereito. O traballo é camiño humano de realización e non se pode converter nunha mercadoría nin nun engrenaxe que sosteña o egoísmo duns poucos.
A precariedade laboral e o desemprego fanse estruturais xerando situacións de gran vulnerabilidade en grandes sectores de poboación, agudizando o drama da emigración, o desarraigamento e o choque cultural. Esta realidade está a afectar de maneira especial ás mulleres porque teñen menos opcións de traballo ou peores condicións salariais. O seu traballo, moitas veces centrado no coidado da familia ou dos máis débiles, non é recoñecido nin regulado co que isto pode afectar á calidade das súas vidas e á súa dignidade.
Promover o traballo digno é colaborar a que outra economía sexa posible. Unha economía do ben común, solidaria, participativa, social e ética, que transforme as relacións sociais, ofreza posibilidades de vida e xustiza aos e ás máis débiles. Impulsar este tipo de economía é facer posible que o traballo non se reduza a ter un emprego co que conseguir recursos económicos, entendelo como unha realidade constitutiva do ser humano e evitar que alguén poida quedar fora do acceso aos recursos económicos, sociais e naturais porque non teña un emprego remunerado.
Nesta forma de concibir o traballo, dentro deste horizonte de xustiza e solidaridade que a economía do ben común promove, teñen un protagonismo especial as mulleres. E o teñen porque desde sempre demostraron unha gran capacidade de resistencia e de creatividade para contrarrestar todo aquilo que as convertía en vítimas, ou agudizaba a súa precariedade. A procura de alternativas de subsistencia nacidas da sororidade e acompañamento mutuo, as iniciativas creativas e audaces de emprendemento femenino percorren todo o planeta como voz profética e anuncio de esperanza. Coas súas propostas alternativas de emprego e empoderamento móstrannos a forza da dignidade e recórdannos que non basta desexar o cambio, hai que ser o cambio.
Unha das entidades que forma parte da iniciativa Igrexa polo traballo decente é Taller de Solidaridad que a través do proxecto “Enredadas polo cambio” trata de facer realidade estas premisas. Baixo o lema: “tecemos os fios, tecemos o cambio” promove o traballo digno e a igualdade de xénero a través de fomentar, impulsar e visibilizar o emprendemento feminino, liderando iniciativas en rede e potenciando espazos participativos. Por ti, por min andamos todas na procura do traballo decente.
Iniciamos xa un novo curso pastoral subidos á barca con Cristo! Sopra o vento. Braman as tormentas. Pésanos o sono. Pero nós, con El, abrimos a nova ruta do ano con ánimo e confianza. Sen medo ás furiosas ondas, impulsados co seu vento recio, facemos a travesía con El.
Sementar, e sementar ben, é a nosa misión. Sementar paz aos corazóns, proximidade ao sufrinte, ao descrido sementarlle a chamada ao coñecemento eucarístico, ao veciño a fidelidade da fe e así unilo a Cristo.
“A nosa vida espiritual vale o que vale a nosa piedade eucarística, a nosa vida eucarística” (Pablo Dominguez Prieto: Hasta la cumbre – Testimonio espiritual). Debemos telo claro. A vida espiritual é unha interacción entre obras e contemplación; no centro sempre Cristo, a quen contemplamos e seguimos. A vida cristiá nace e aliméntase da eucaristía. Ela é a onda forte que planifica o corazón.
Afacémonos con demasiada frecuencia até ás cousas santas. Pero miremos aos grandes místicos que celebramos neste mes, Teresa de Lisieux, Teresa de Ávila, Xoán Paulo ll… para quen a eucaristía, como encontro e misión, impregnaba a súa vida. Ser fundamentalmente contemplativo e activo debe xerar en cada un, como xerou neles, unha constante actitude de compromiso, gratitude e vitalidade.
Unámonos todos en común oración un curso máis. E comecemos sen desánimo. En esperanza e con esperanza. “A esperanza non decepciona”, estimúlanos o papa Francisco para o Xubileu do ano 2025.
Daniel García
Párroco de San Lourenzo de Albeiros e San Xosé das Gándaras
