Opinión

Cartas o artículos de opinión sobre temas de actualidad o de temática formativa

Autonomía e relixión

Autonomía de Deus e relixiosidade do home son dous conceptos dificilmente compatibles. Crer e ter fe non se identifican. Para crer abonda a cabeza. Para ter fe requírese o corazón. Crer é admitir as verdades reveladas por Deus. Fe é fiarse plenamente de Deus, que nos fala.

A diferenza está en que para crer abonda a cabeza e a graza. Para ter fe, requírese o corazón e a graza.

Relixiosidade significa relación do home con Deus. Pero Deus, pola súa autonomía conxénita, non depende de ningún outro elemento creado. A este respecto, hai que recoñecer que fe e relixiosidade non se identifican, pero compleméntanse. Todas as persoas somos seres racionais, e Deus tamén o é.   El quere comunicarse connosco, e o seu vocabulario son as súas obras e as súas palabras.

Segundo a Biblia, a fe é a fonte de toda a vida relixiosa. Relixión significa relación do home con Deus, e de Deus co mundo. Deus ten un designio de redentor sobre o mundo, e para levalo a feliz termo, establece diálogo co home, revelándonos o seu plan salvífico, e pedíndonos a nosa colaboración. Tal colaboración consiste en que nós aceptemos a súa invitación, renunciando a preguntarlle a Deus o “porqué” do seu proxecto, manténdonos en prudente silencio, xa que nos estamos movendo en espazos de fe. A fe non é claridade, pero é firmeza. A fe, máis que admitir o que se nos comunica, é fiarse de quen nos fala. Isto non significa que as verdades de fe sexan irracionais: superan o noso raciocinio, pero non son contrarias á nosa razón.

Falando de misterios, non podemos dar razón de porqué cremos. Seguimos sen comprender o misterio, pero estamos seguros de que nos mantemos na verdade porque bebemos na fonte do ben e da verdade. Pola súa banda, o Señor, que todo o fai ben, presenta cribles os misterios, confirmándoos coas súas obras.

Cando o home pisou terra por primeira vez, a planta do seu pé ocupou o espazo cero da creación, pero non deixaba de percibir diversos fenómenos na natureza, sen poder explicar a súa fenomenoloxía. Naquelas circunstancias algúns individuos creron descubrir o específico de tales fenómenos, e manifestaban o seu punto de vista aos seus contemporáneos. Con todo, pasado algún tempo, xurdían outros sabios que se crían con máis luces e desmentáan as teorías dos seus antepasados, e presentaban novas perspectivas para explicar os fenómenos que contemplaban os seus ollos.

Eses sabios non eran relixiosos, e non facían referencia algunha á transcendencia, polo cal as súas achegas pronto caeron por terra.

Providencialmente Deus suscitou a homes relixiosos, cuxos sentimentos sobrenaturais lles moveron a mirar ao ceo, e concluíron que nas alturas, tiña que haber un ser superior autor de tales prodixios, e falaron de Deus e das súas marabillas. Foron os homes de Deus do Antigo Testamento, que, como profetas, anunciaron un futuro Mesías, que poría moi clara a providencia do Señor, dicíndonos que se non cremos as súas palabras, aceptemos as súas obras, as cales confirman os seus ensinos.

En efecto, o Mesías é a Palabra de Deus, cuxa infalibilidade é incuestionable. Creámolo.

Indalecio Gómez Varela

Cóengo da Catedral

[Artículo en castellano]

Frear a desigualdade está nas túas mans

Estamos na semana grande de Mans Unidas, organización da Igrexa en España que loita contra a fame no mundo desde hai xa case 65 anos.

O lema da campaña deste ano, «frear a desigualdade está nas túas mans», convídanos, unha vez máis, a facernos responsables da situación e a pór todo o que está nas nosas mans para cooperar co desenvolvemento dos lugares máis empobrecidos e excluídos do planeta.

Este lema lévanos a pensar naquelas palabras de Xesucristo, «dádelles vós para comer», e noutros moitos milagres nos que liberaba das distintas escravitudes aos que se achegaban a El.

Non se trata de encher estas liñas con datos das persoas que pasan fame no mundo ou das que non teñen acceso á sanidade ou á educación. Sabemos dabondo que non todas as persoas teñen nin os mesmos medios nin as mesmas oportunidades. Aínda que estamos na era da información, agora non se fala destas cousas nin vemos imaxes na televisión de nenos esfameados nin co ventre inchado como hai anos. Pero que non se vexan non quere dicir que non existan.

Non podemos autoenganarnos con iso de que «ollos que non ven, corazón que non sente», porque a realidade é a que é e denúncianos: a desigualdade converteuse na maior ameaza e o maior desafío mundial. Para moitas persoas, pensar en desigualdade e en fame é pensar nun reto imposible, un problema sen solución ante o que non se pode facer nada.

A obrigación, polo menos moral, de axudar aos demais é algo natural no ser humano. O normal é que as persoas nos axudemos na medida das nosas posibilidades. En principio non necesitariamos máis alicientes para facelo, abondaría unicamente co sentimento humanitario.

Pero os cristiáns temos unha motivación máis e maior, xa que Xesucristo veu poñer os medios para alcanzar unha nova orde para os homes: o Reino de Deus, que, como di un dos prefacios da Misa, é «un reino eterno e universal, o reino da verdade e da vida, o reino da santidade e a graza, o reino da xustiza, o amor e a paz».

Trátase dun Reino xa inaugurado, pero que chegará á súa plenitude até o fin dos tempos. Estamos aínda en camiño, mais queremos vivir xa desde agora e adiantar ao tempo presente as condicións dese Reino, que está chamado ser plenificado: que todo o mundo poida vivir en xustiza, amor e paz. Ou, dito doutro xeito, que todos, sen excepción, podamos ter os medios suficientes para levar unha vida digna no material e o espiritual.

Con todo, Deus, aínda que fai milagres, non fai maxia. As nosas mans están chamadas a ser as mans de Deus. Deus pensounos autónomos e deunos a capacidade de loitar coas nosas propias mans contra a fame, a desigualdade e as inxustizas.

Por humanidade, como colaborador do Creador, como anticipo do Reino de Deus, frear a desigualdade está nas túas mans. Colabora con Mans Unidas!

Miguel Angel Álvarez Pérez

Consiliario de Mans Unidas Lugo

[Artículo en castellano]

Santos padroeiros matrimonio?

San Cidre (labrador) e Santa María da Cabeza, Cacabelos

Na nosa sociedade e no Pobo de Deus apenas hai percepción ou conciencia de que haxa matrimonios santos. Mesmo un alumno de ESO cando escoitou que San Cidre estaba casado respondeu que os cregos non casan e incidía en que os casados non poden ser santos…

O mosteiro máis antigo da diocese de Lugo aínda habitado na actualidade ten a un matrimonio de santos como padroeiros. Cantos matrimonios da diocese o saben? Cantas persoas saberían como se chaman os membros dese matrimonio? Penso que son unha clara minoría os que o saben. Falo de San Xián e Santa Basilisa. Tamén é certo que non hai unha lápida ou un escrito que teñan unha breve explicación deste matrimonio ao que está encomendado o Mosteiro de Samos.

Que non se coñezan matrimonios cos dous membros canonizados tamén revela que a acción dos responsables da Pastoral Matrimonial na Igrexa española é bastante mellorable. Ten pouca explicación o feito de que sendo a maioría dos membros da Igrexa persoas casadas non haxa nos retablos dos templos imaxes conxuntas deses matrimonios. Ata parece que non se recoñece que o matrimonio é un dos sete sacramentos. Parece que se segue na liña daquel libro de espiritualidade da primeira metade do século XX que afirmaba: “O matrimonio é para a clase de tropa e non para o Estado Maior de Cristo”.

Voltamos a San Cidre que tanto se honrou na maioría das parroquias da diocese. Parece celebrarse coma se fose solteiro, e era casado con Santa María da Cabeza e tiveron descendencia. Por que non celebralos conxuntamente? Non se lles di no ritual matrimonial aos casados que son unha soa carne? Debemos ser conscientes de que na recepción do consentimento se lles di: “O que Deus xuntou, que non o separe o home”.

De igual maneira apenas aparecen xuntos María e Xosé como matrimonio que eran naquela aldea de Nazaré. Dende o 2013 a segunda pregaria eucarística menciona expresamente que a Virxe María e San Xosé son esposos.

Xa o pasado 21 de outubro de 2001 Xoán Paulo II por primeira vez beatifica conxuntamente a Luigi Beltrame Quattrocchi (1880-1951) e Maria Corsini (1884-1965), matrimonio de Roma. O Papa Francisco o 18 de outubro de 2015 tamén por primeira vez canonizou un matrimonio, o de Louis Martín e Marie-Zélie Guérin, os pais de Santa Teresita de Lisieux, que foran beatificados conxuntamente por Bieito XVI en 2008 en Lisieux.

A pastoral das dioceses e das delegacións de pastoral familiar-matrimonial teñen que poñer máis de manifesto a existencia de matrimonios santos (Xoaquín e Ana, Priscila e Aquila…) e promover que haxa máis imaxes conxuntas deles, como San Cidre e Santa María da Cabeza están no templo parroquial de Cacabelos. O matrimonio é camiño de santificación como testemuñan tantos matrimonios xa canonizados e outros que o poderían estar. Isto debe ser máis difundido na opinión pública.

O camiño de santificación do matrimonio non debe apartarse da vida laical como afirma o Compendio da Doutrina Social da Igrexa no nº 220: “O sacramento do matrimonio asume a realidade humana do amor conxugal con todas as implicacións e capacita e compromete aos esposos e aos pais cristiáns a vivir a súa vocación de laicos, e, por conseguinte, a buscar o Reino de Deus xestionando os asuntos temporais e ordenándoos segundo Deus”. Para esta acción secular sobre os asuntos temporais precisan dunha formación adecuada.

No proceso de beatificación conxunta na Igrexa hai, ao menos, dous matrimonios españois: O dos valencianos Manuel Casesnoves e Adela Soldevila, pais do primeiro alcalde socialista de Xátiva, e o dos madrileños Tomás Álvira e Francisca Domínguez.

Así que esa praxe de celebrar coma se fosen célibes aos que son casados convén que esmoreza. Non parece moi adecuado separar na vida cristiá o que Deus xuntou en matrimonio.

Antón Negro

Delegado episcopal de Cáritas

A miña memoria persoal de Benedito XVI

Nos observatorios e centros de interpretación dos que teño a sorte de poder gozar na cidade e a diocese de Lugo, quero deixar constancia do meu persoal testemuño sobre Benedito XVI, antes de que transcorra demasiado tempo, tras o seu falecemento no amencer do 31 de decembro.

Chamoume a atención, (e escribín sobre iso en Lvcensia, nº 34), a súa sinxela carta de presentación en abril de 2005 desde a loxia central da Basílica de San Pedro, cando saudaba e bendicía por primeira vez ao orbe católico e comunicaba ao mundo a noticia da súa elección como sucesor de Pedro: Queridos irmáns e irmás, os señores cardeais elixíronme a min, un simple e humilde traballador na viña do Señor. Deixaba sentir o peso da responsabilidade que asumía xa que lle correspondeu calzarse as sandalias de pescador e porse as botas de viticultor. As metáforas sinxelas aluden a unha personalidade que marcaría o seu pontificado: humildade e espiritualidade, serenidade e luz; a súa claridade intelectual e a preocupación dunha intelixencia sobresaínte por situar a Cristo no corazón do mundo e no centro da vida cristiá.

Dous meses antes de ser elixido Papa tiven o privilexio de conversar tranquilamente con el polos corredores da Congregación para a Doutrina da Fe. Quería aclarar algunhas cuestións conflitivas da miña tese de doutoramento relativas á controversia epistemolóxica coa Teoloxía da Liberación, e máis concretamente, sobre as súas cartas con Leonardo Boff. Ao futuro Papa preocupábanlle cuestións relacionadas directamente cos fundamentos da verdade e dos criterios teolóxicos que afectaban á hermenéutica bíblica, ao racionalismo e a unha relectura esencialmente política e reductora da Escritura. Recordo o seu entrañable sorriso, a súa altura intelectual e a súa proximidade e sinxeleza humana. Coa mesma sinxeleza e claridade, o 13 de febreiro de 2013, nunha linguaxe transparente, comunicaba unha convicción madurada na súa interioridade, examinada ante Deus na súa conciencia e asumida con gran liberdade: ingravescente aetate, faltábanlle forzas para seguir remando na barca da Igrexa e cultivando na viña do Señor. Pero a pesar de todo, aí están os froitos: abundante pesca e saborosos viños en forma de horizontes culturais e eclesiais que levaron a fe ao espazo público, desenmascararon os grandes paradoxos da modernidade que nos queren facer crer que apartar a Deus do mundo contribúe á liberación do ser humano e reconstruíron diques profundos coa ditadura do relativismo.

Descanse en paz o Papa sabio, gran teólogo e excelente mestre de Homilética.

José Mario Vázquez Carballo

Vicario Xeral e Deán

[Artículo en castellano]

Se lles dás 400 euros!!!

Hai uns días falando do proxecto de convidar a mozos a formarse e realizar actividades en grupo, unha das persoas presentes comentou: “Se lles dás 400 €, tes os que queiras!”. A afirmación non é unha ocorrencia momentánea, senón que ten detrás un contexto social, cultural, económico, político e de opinión pública, o que os anglófilos chaman background. Por iso quedoume fixada na mente como unha expresión do intre no que vivimos.

A miña resposta inmediata, que podería parecer que non era pensada, foi así de clara: “Non quero mozos que se vendan tan baratos!!!”.

A frase que dá título ao artigo ten a súa orixe na medida política gobernamental de dar 400 € aos mozos que cumpren 18 anos para que os invistan en produtos culturais dun amplo espectro, incluídos videoxogos, música, concertos… algúns tamén engaden que o viño é cultura… Calquera observador das políticas gobernamentais sabe que esa medida económica é para conseguir o voto dos mozos nas seguintes eleccións e tamén o de persoas próximas a eles. Non nego que o partido de goberno poida ter razóns nese proxecto, nin que a medida sexa eficaz para conseguir o seu obxectivo, aínda que teño as miñas dúbidas.

Como cidadán chámame a atención que lles poñan aos mozos un prezo tan baixo, aproximadamente un terzo do salario mínimo mensual, e que pensen que é abondo para conseguir o seu voto. Por outra banda nalgúns casos até entendería que algúns mozos se vendesen por ese prezo, o que certamente expresaría circunstancias moi difíciles nas que se atopan ou un concepto pouco elevado de si mesmos.

Na vida real toda persoa debe ter claro que a quen se venda por 400 € non o poderá ter por amigo verdadeiro. Con quen así se venda non se pode facer o camiño da vida para afrontar conxuntamente as dificultades que vivir carrexa, nin facer un proxecto de vida matrimonial serio, pois como alguén lle suba a oferta en 50 € vaino a traizoar.

Todos escoitamos a frase de “Roma non paga a traidores”. A sentenza vén de que os romanos sabían que quen traizoaba ao seu pobo por unha cantidade de diñeiro, tamén os traizoaría a eles. Tamén se entende facilmente a aquel xefe dos cántabros que, ante a recompensa ofrecida polos romanos a quen o entregase, presentouse el a cobrala.

Venderse, mesmo venderse barato, non é unha novidade na historia, pois é coñecida a afirmación de “vender a primoxenitura por un prato de lentellas”, aínda que moitos non saiban de onde vén o dito. Así que miremos no libro da Xénese a historia de Esaú e Xacob, polo menos o capítulo 25 versículos 29 a 34.

Non todos se venden, pois a principios do século XX un capataz andaluz nas eleccións achégase aos xornaleiros que estaban na praza agardando a ser contratados. O capataz no canto de contratalos dálles a papeleta co voto aos candidatos do cacique e unhas moedas. Entón un xornaleiro tirou as moedas aos pés do capataz e díxolle: “Na miña fame mando eu!”. Este xornaleiro tiña un alto concepto da súa dignidade e liberdade.

Tamén na época de Franco produciuse un delito de corrupción en varias provincias, polo que o ministro tivo que nomear un xuíz con competencias en todo o territorio nacional. O xuíz dixo ao ministro que o pensase ben pois o investigaría até o final. O ministro afirmou que iso é o que quería. Cando avanza a investigación aparecen persoas importantes implicadas. Entón o ministro pediu ao xuíz que limitase a investigación, pero este respondeulle: “Din que todos os homes teñen un prezo, o meu está por encima da miña cabeza, xa que estou na etapa final da miña vida e só penso en render contas ante Deus e ese é o meu prezo, xa non é deste mundo”.

Nos comezos do Evanxeo (Lc. 4,1-13) atopamos como o Maligno quérelle pór prezo a Xesús mostrándolle os reinos e dicíndolle: “Dareiche todo o poder e a gloria destes reinos… Se me adoras, todo será teu”. Xesús non aceptou ese prezo para o noso ben e de toda a humanidade.

A sociedade necesita o testemuño de persoas que non se vendan, que non traizoen aos seres humanos. Cada un de nós tamén necesitamos esas persoas ao noso carón. Pero, eu estou disposto a ser esa persoa que non se vende nin traizoa?

Antón Negro

Delegado Episcopal de Cáritas

[Artículo en castellano]

A %d blogueros les gusta esto: