Os datos que xustifican o título deste escrito son os nosos incorrectos comportamentos que, en linguaxe catequética, denomínanse pecado. Para analizar a natureza do pecado, hai que ter presentes os datos da psicoloxía, da moral e da relixión. A teoloxía espiritual non pode prescindir destes datos e menos discrepar deles. Os datos dannos a coñecer a natureza do pecado, pero non abondan, porque unicamente con datos fanse avaliacións, pero non se sacan conclusións.
O coñecemento da magnitude do volcán de Palma sérvenos para calcular a contía de perdas que se están producindo no arquipélago canario; pero para tomar decisións non é suficiente coñecer a situación: requírese sentirse afectado por ela. Se isto é así, non é suficiente con que eu coñeza o que é o pecado e as súas consecuencias. Mesmo non abonda con que eu me considere pecador. Os ladróns aprópianse do que non é seu, pero non se consideran malos cidadáns inxustos cos demais e non se arrepinten de ser ladróns.
É necesario que eu me considere pecador, para que tome a decisión de arrepentirme de selo. Só cando o Señor dá ao home o sentir o seu pecado, percibe ao mesmo tempo, o misterio de Deus e o de ser un home inxusto, e adopta unha actitude de conversión.
O primeiro que experimenta o home ante o pecado, é tristeza. Por natureza, os humanos somos narcisistas: crémonos perfectos, limpos de toda culpa; e cando percibimos na nosa vida algunha mancha e engurra, psicoloxicamente, vémonos apenados ante nós mesmos. A nosa idolatría caeu polo chan, e isto dóenos, e a nosa existencia empápase de tristeza.
O segundo que o home experimenta é a súa culpabilidade. Presumimos de ser perfectos e cando pola nosa debilidade conxénita, tomamos conciencia de que quebrantamos algunha norma de bo comportamento, sentimos amargura polo prestixio que perdemos, e xorde en nós o sentido do arrepentimento. Con todo, tal arrepentimento aínda non é cristián, xa que neste sentimento, aínda non aparece ningunha referencia ao Señor. É un arrepentimento por medo ao castigo, pero non hai conversión a Deus, senón á lei, que pode sancionar o noso incorrecto comportamento.
Todos estes son modelos sutís de amor propio, contemplándonos a nós mesmos. Aquí non existe ningún sentimento relixioso do pecado, nin referencia algunha a Deus.
En terceiro lugar o pecador sente pena ao decatarse de que co seu mal comportamento, ofendeu a Deus. Precisamente porque o seu pecado é unha ingratitude a Deus que o perdoa e ségueo amando, máis que angustia, experimenta pena e esperanza, e xorde no seu corazón a compunción liberadora e os seus efectos. Pola compunción Deus faise presente no corazón do home como misericordia amorosa, e isto devólvelle a paz porque o Señor perdóao e acólleo como fillo.
Indalecio Gómez
Cóengo da Catedral