Fálase pouco de fe nestes tempos de zozobra a non ser para afirmar que ao final venceremos nestas circunstancias que estes días nos toca vivir. Con todo, o pobo de Deus segue afirmando que, “se Deus quere”, gañaremos e que o final será feliz.
En calquera caso, a fe é o mellor paraugas no medio das tormentas. «Non teñades medo» (Mc 6, 45; Lc 12, 1), dixo Xesús aos seus discípulos no medio da tempestade no lago de Galilea. Se é importante unha vacina para o virus, tamén é boa unha para o medo, para o pánico e a desesperación. Son tempos estes para espertar a nosa conciencia sobre a fraxilidade do noso ser e estar no mundo; sobre o valor da saúde máis aló da economía e o diñeiro e sobre a necesidade do coidado esencial e incondicional para protexernos e protexer aos máis débiles e fráxiles. Son tempos para a prudencia, a calma, a serenidade, a paz interior. Son tempos coresmais, de deserto, para pensar e rezar, para dialogar e escoitar, para a quietude e a paz interior.
Fai case cinco anos, con motivo da publicación da encíclica Laudato si’ do Papa Francisco escribía que a actual crise ecolóxica afunde as súas raíces en formas culturais de relacionarnos coa divindade, desprezándoa; connosco mesmos, autoadorándonos; cos demais, marxinándoos e coa natureza, explotándoa incondicionalmente. Os valores da Laudato si’, por desgraza non sempre practicados, poderían axudar a un cambio de mentalidade e a novas praxes nas nosas relacións. Valores que atopamos na tradición cristiá e no humanismo pero que poden e deben ser compartidos por moitas tradicións éticas e relixiosas.
Fronte á mal chamada cultura do «benestar», pensar nas xeracións futuras con xenerosidade transmitíndolles o amor ao próximo, regra de ouro das grandes tradicións relixiosas, así como as virtudes cardinais e os mellores valores tradicionais sempre permanentes (a verdade, o ben e a beleza).
Fronte aos individualismos, debemos apostar por un crecemento responsable e universalizable vivindo a nosa existencia como un don, como un obsequio de Deus do que temos que coidar, especialmente a vida dos máis vulnerables. O que gratis recibimos dámolo gratis. Os demais, a natureza, non son cousas ou obxectos que podemos manipular ao noso antollo; debemos aprender a apreciar as ricas dimensións da felicidade que non poden reducirse ao ter ou posuír, vivindo na sobriedade fronte á ebriedade, na austeridade fronte ao malgaste insaciable e voraz. Deixémonos guiar polo principio da precaución que permite a protección dos máis débiles que dispoñen de poucos medios para defenderse e unamos na nosa existencia as cuestións sanitarias, sociais e ecolóxicas xa que non hai crises separadas (sanitaria, ambiental e social) senón unha única e complexa crise interrelacionada e integral. Desde a opción de fe nun Deus que salva e acompáñanos no noso devir, recuperemos nas nosas vidas a sacralidade da existencia, dos demais e da natureza fronte ás visións antropocéntricas. Fronte ao consumismo tecnoeconómico que tende a entristecernos polo que non posuímos, fixar no valor dos pequenos xestos cotiáns e das boas accións que producen froitos máis aló da evidencia. Finalmente, valoremos o descanso e a dimensión celebrativa da vida que é distinto do non facer nada.
E fronte ao activismo baleiro procuremos a contemplación reflexiva que xera alegría e chea de gozo a existencia humana.
Mario Vázquez Carballo
Vigairo Xeral da Diocese de Lugo