Bispo

Rolda de prensa sobre o Pacto Educativo Global e a lexislación educativa española

O secretario xeral da Conferencia Episcopal (CEE), Mons. Luis Argüello e o presidente da Comisión Episcopal para a Educación e cultura, Mons. Alfonso Carrasco, ofreceron o 23 de outubro unha rolda de prensa para informar sobre a recepción do Pacto Educativo Global nun contexto español de cambios lexislativos.

Mons. Luis Argüello presentou o Pacto Educativo Global que ofrece o Papa Francisco e sobre España afirmou que “hai unha base importante para o Pacto Educativo co artigo 27 da Constitución Española”.

O presidente da Comisión Episcopal para a Educación e cultura, Mons. Alfonso Carrasco, bispo de Lugo, presentou a proposta entregada ao Goberno. “Nós procuramos buscar un diálogo coas autoridades educativas para abrir camiños e ancorar ben todo o que significa a educación moral da persoa e a súa dimensión relixiosa. A idea é que todos os alumnos teñan unha área, un espazo para a dimensión persoal e de moralidade” subliñou Carrasco Rouco.

A proposta “é sinxela e pode permitir un diálogo. É o desexo de abrir camiños para saír dunha situación de dificultade e discusión perpetua sobre como situar unha materia de relixión católica. Ten que haber un ámbito referido á persoa na que pode haber varios itinerarios, pero un ten que ser o que respecta a educación católica”, comentou Mons. Alfonso Carrasco.

Para o presidente da Comisión Episcopal para a Educación e cultura “a proposta integra a dimensión educativa no seu conxunto. No fondo a idea principal, na que eu creo que podemos concordar todos, é que no ámbito educativo debe haber un espazo específico para o estudo da dimensión persoal que afecte á comprensión dos valores, da moralidade, das crenzas, ao desenvolvemento da persoa como tal. Excluír un ámbito referido aos valores morais sería un grave erro”.

“Queremos integrar un ámbito de educación, en primaria e secundaria, relativo a todo este mundo de valores persoais. Non ten sentido unha educación utilitarista pero que non educa á persoa” continuou o presidente da Comisión Episcopal para a Educación e cultura da CEE. Deste xeito, os bispos propuxeron “integrar un espazo obxectivo, un ámbito, igual que hai en Ciencias Naturais, en Primaria e Secundaria”, onde se expoñan os distintos “horizontes de crenzas”, no “respecto da conciencia dos nenos e da súa identidade, a súa cultura e tradición”.

Unha fe operativa na caridade, por Mons. Alfonso Carrasco

Estar unidos na mesma fe e como membros dunha familia máis grande ten unha dinámica propia: é caridade operativa. Agora, tras a experiencia feita e ante as expectativas que abre o novo curso, será particularmente necesario potenciar esta dimensión esencial da experiencia cristiá.

Sabemos ben, tras os difíciles días da pandemia, que non podemos fiarnos só de nós mesmos e da nosa boa vontade, que se nos esgotarían rapidamente as forzas e as respostas. Que a fonte inesgotable da caridade está na nosa participación no amor sen límites do Señor, na plenitude da súa entrega ao Pai e a todos os seus irmáns, na nosa comuñón eucarística con El.

Recuperar a vida das nosas parroquias, coidar nelas a experiencia de unidade –na fe e nos sacramentos– fará posible responder a este outro gran desafío do próximo curso: a caridade, o acento posto na fraternidade vivida, na compañía, na axuda mutua, consciente, querida.

A comunidade parroquial “é con frecuencia o primeiro lugar de encontro humano e persoal dos pobres co rostro da Igrexa” (Congregación para o Clero, Instrución “A conversión pastoral da comunidade parroquial ao servizo da misión evanxelizadora da Igrexa”, 33). Será tarefa irrenunciable este ano saír ao encontro das necesidades das nosas familias, ofrecéndolles soporte e axuda cando a crise, que xa asoma no horizonte, afecte o traballo e ao sustento. E ocuparnos de tantas outras situacións de persoas que, apremadas polo peso da vida, as circunstancias económicas ou outros problemas, esperarán atopar na familia dos discípulos do Señor un xesto de alento e unha man tendida.

Por iso, este curso terá prioridade para nós a existencia e o bo funcionamento das nosas Caritas parroquiais, así como da diocesana; ben sabendo que son só expresión de todo o tecido de cercanía, axuda e amor ao próximo que dá forma á vida das nosas comunidades. Neste mesmo sentido, será importante seguir apoiando o noso Comedor San Froilán –que, desde o inicio da crise, enfróntase a necesidades crecentes–, como sempre recoñeceu a fe sinxela do noso Pobo crente, que fai posible a súa subsistencia cotiá, xunto co labor constante e gratuíto das Fillas da Caridade, de responsables e colaboradores.

Tamén a iniciativa da que nace o Fondo diocesano Sempre Xuntos foi signo desta mesma caridade vivida de cerca nas parroquias, en particular polos presbíteros. Está destinado a ser apoio ás nosas Caritas, cando os seus recursos sexan insuficientes; pero é ao mesmo tempo testemuño da nosa unidade diocesana, que atopou esta forma de expresión ante os sufrimentos da pandemia, e pola que debemos dar grazas a Deus. Xa que a caridade é un xesto supremo da liberdade do corazón, nunca é debida nin pode ser obrigada, aseméllanos a Deus mesmo, que ama ao que dá con alegría (2Co 9,7).

Mons. Alfonso Carrasco

A celebración da Eucaristía dominical

Hai xa algúns meses que retomamos a celebración pública da Eucaristía e a actividade das parroquias; e, con data do 25 de xullo, foi levantada xa na nosa Provincia eclesiástica a dispensa da asistencia á Misa dominical, outorgada ao comezo do confinamento. Estamos lonxe, con todo, dunha situación normal. En todo caso, a partir do que vivimos, parece evidente que a urxencia pastoral de relanzar a vida de fe cristiá nas nosas comunidades e parroquias concrétase nunha primeira e decisiva tarefa: potenciar a participación activa na celebración da Eucaristía, tal e como viñemos facendo desde hai varios anos coa reordenación pastoral.

Os desafíos pastorais aos que nos enfrontabamos nas últimas décadas, cunha descomposición notable da estrutura parroquial tradicional, conducírannos xa á certeza de que é urxente reunir de novo aos nosos fieis cristiáns, procurando dar forma a comunidades que poidan ser unha referencia no lugar, nas que os fieis poidan vivir as dimensións fundamentais da experiencia cristiá: a celebración dos sacramentos, a educación na fe e a caridade.

As actuais circunstancias volveron a subliñar, en particular, o valor central da Eucaristía dominical. Privados da celebración pública da Santa Misa durante o confinamento, fixémonos quizais máis sensibles e conscientes do valor que esta ten para a nosa vida. E a constante celebración privada da Misa por parte dos nosos sacerdotes, xunto ás axudas telemáticas para permitir a proximidade a estas celebracións, testemúñano. A nosa aposta, conscientes de que a nosa situación pastoral non é a doutras rexións da Igrexa, segue sendo a de lembrar o valor, a posibilidade, a necesidade e a urxencia de favorecer a participación na Eucaristía. Na natureza da Igrexa non existe, ao final, alternativa posible á Misa dominical. Só a participación na Eucaristía, só a celebración do Misterio Pascual no Domingo fai a Igrexa.

A celebración do misterio eucarístico é “fonte e cume de toda a vida cristiá” e, polo tanto, o momento substancial da constitución da comunidade parroquial. Nela, a Igrexa faise consciente do significado do seu propio nome: convocación do Pobo de Deus que loa, suplica, intercede e agradece. Ao celebrar a Eucaristía, a comunidade cristiá acolle a presenza viva do Señor Crucificado e Resucitado, recibindo o anuncio de todo o seu misterio de salvación. (Congregación para o Clero, Instrución A conversión pastoral da comunidade parroquial ao servizo da misión evanxelizadora da Igrexa, 22)

Lembremos, ademais, que Lugo tivo sempre unha misión eucarística singular en Galicia, desde que moi ao principio do noso camiño cristián, os nosos antepasados colocaron no centro da Igrexa principal de Galicia naquel momento -a nosa Catedral- o signo por antonomasia da presenza de Cristo na realidade da nosa carne. Galicia recoñeceu a centralidade da Eucaristía para definir a fe cristiá desde moi antigo, e xerou unha tradición eucarística nas parroquias que pervive ata o presente. Este dato -que recibimos da tradición e celebramos cada ano de modo eminente nas festas do Corpus Christi e da Ofrenda de Galicia ao Santísimo- determina e orienta o noso camiño no presente e no futuro: a vida cristiá na nosa Diocese crecerá unicamente sobre esta identidade eucarística.

Mons. Alfonso Carrasco

A conversión pastoral da comunidade parroquial

O Señor Bispo Mons. Alfonso Carrasco, nas “Liñas de acción para o curso 2020-21”, comenta a estrutura das comunidades parroquiais.

Volver vivir a comunidade parroquial na riqueza das súas relacións, fundamentada na fe, é e será decisivo para afrontar os próximos meses e anos. A este respecto, pode ser útil a Instrucción publicada recentemente pola Congregación para o Clero: La conversión pastoral de la comunidad parroquial al servicio de la misión evangelizadora de la Iglesia. Insiste detalladamente na necesidade de relanzar a “conversión pastoral” das comunidades cristiás, de modo especial da parroquia, en orde a favorecer “unha reforma, mesmo estrutural, orientada a un estilo de comuñón e de colaboración, de encontro e de proximidade, de misericordia e de solicitude polo anuncio do Evanxeo”1. Trátase dun texto sobre o que será oportuno traballar nos próximos meses, por canto recolle en boa medida a preocupación que animou a nosa reordenación pastoral nos anos precedentes.

A Instrución reflexiona sobre a evolución da estrutura parroquial ata a actualidade, e defende que a parroquia está chamada a “acoller os desafíos do tempo presente, para adecuar o seu propio servizo ás esixencias dos fieis e dos cambios históricos”. A esta afirmación do seu valor perenne engade o documento, de modo converxente coa nosa práctica diocesana nos últimos tempos, a necesidade de repensar non só unha nova experiencia de parroquia, senón tamén, nela, o ministerio e a misión dos sacerdotes, que, xunto cos fieis laicos, teñen a tarefa de ser “sal e luz do mundo” ( cfr. Mt 5, 13-14), “lámpada sobre o candieiro” ( cfr. Mc 4, 21), mostrando o rostro dunha comunidade evanxelizadora, capaz dunha adecuada lectura dos signos dos tempos, que xera un testemuño coherente de vida evanxélica. A partir precisamente da consideración dos signos dos tempos, á escoita do Espírito é necesario tamén xerar novos signos: deixando de ser, como no pasado, o lugar primario de reunión e de sociabilidade, a parroquia está chamada a atopar outras modalidades de cercanía e de proximidade respecto ás formas habituais de vida. Esta tarefa non constitúe unha carga para soportar, senón un desafío para ser acollido con entusiasmo.

No horizonte está o desexo de promover comunidades cristiás concretas e vivas que sexan centros que impulsen cada vez máis o encontro con Cristo, que renoven as súas estruturas “tradicionais” en clave misioneira. De acordo coa advertencia, moitas veces expresada tamén polo Papa Francisco, da esterilidade e indiferenza que pode sobrevir á mera repetición de actividades sen incidencia na vida concreta das persoas (léase aquí entre liñas tamén o que poderiamos chamar unha mera “pastoral de conservación” do que hai, “do que sempre se fixo así”), a Congregación anima a retomar os ámbitos esenciais de toda comunidade cristiá: o anuncio da Palabra de Deus, a celebración dos sacramentos -en especial da Eucaristía- e o testemuño da caridade. Para iso, detalla cumpridamente as diversas formas nas cales se pode organizar a presenza da Igrexa no territorio, así como a diversidade de ministerios, servizos e formas de confiar a cura pastoral e a participación no exercicio dela, que involucran a todos os compoñentes do Pobo de Deus.

Será necesario, así, que na nosa Diocese continúe con determinación o noso traballo pola reordenación pastoral no próximo curso, insistindo en establecer progresivamente lugares de referencia nos cales, con toda a “plasticidade” necesaria e coa maior prudencia pastoral, garántase unha comunidade real que vive e celebra a fe en Xesucristo, que se reúne o domingo e realiza, con pleno sentido, o ser “a mesma Igrexa que vive entre as casas dos seus fillos e das súas fillas”. (San Juan Pablo II, Exhort. Ap. postsinodal Christifideles laici, 26)

A situación derivada da crise sanitaria, as esixencias hixiénicas e de aforo, así como a prudencia debida nas persoas pertencentes a grupos de risco –en todas as persoas de idade avanzada–, influirán no modo en que recuperaremos pouco a pouco o culto público ou os ámbitos de encontro e de formación. Pero a importancia grande de que se conserven formas e lugares de presenza eclesial próxima aos nosos fieis obríganos a dar prioridade aos nosos “centros” de referencia litúrxica e eclesial, tamén na organización das nosas tarefas pastorais, procurando así atender ao ben de todos, antes que ao particular dalgunhas persoas ou familias. Porque a presenza visible da comunidade cristiá entre as casas dos nosos fieis é indispensable, para poder afrontar os desafíos da vida, como están a poñer claramente de manifesto as actuais circunstancias.

Mons. Alfonso Carrasco

[Ver Líneas de acción para el Curso Pastoral 2020-21]

Defender o traballo decente. Carta pastoral de Mons. Alfonso Carrasco

O traballo é parte constitutiva da realización do ser humano: de cada persoa, que dá forma responsablemente á súa vida, ás súas relacións fundamentais cos demais; e de toda a sociedade, que é construída, subsiste e pode progresar co traballo.

Por iso, no traballo reflíctense todos os problemas persoais e as tensións que vive a sociedade. E tamén por iso urxe falar dun traballo “decente”, que respecte a dignidade humana -a xustiza necesaria nas relacións laborais-, e cumpra co seu fin de permitir desenvolver a vida persoal e familiar, de participar na común vida social, económica e política.

As actuais circunstancias, determinadas pola pandemia, inflúen inevitable e decisivamente tamén neste ámbito. Por unha banda, obrigan a loitar por algunhas das súas condicións elementais: manter o emprego e soster as empresas, por exemplo, coa axuda de diversos instrumentos sociais. Doutra banda, obrigan tamén a maior flexibilidade e capacidade de adaptación -por exemplo, no teletrabajo-, ás veces a esforzos extraordinarios ou mesmo a correr riscos para a propia saúde. Certamente, a iso correspondería tamén un xusto recoñecemento e retribución.

Pero aparecen igualmente moitas tensións na nosa sociedade e, en primeiro lugar, o crecemento do desemprego e as consecuencias da paralización económica. Pola súa importancia capital, hai que dar prioridade a todos os esforzos por salvagardar o traballo e de forma que sexa “decente”, a pesar de atoparnos nesta especial situación.

Ao mesmo tempo, as consecuencias da crise tamén espertan preocupación pola dignidade do traballo en ámbitos en que este se mantén. O mundo educativo pode servir como exemplo da urxencia de facer posible o cumprimento digno da súa responsabilidade polos traballadores, ante as esixencias da aplicación das normas sanitarias ou ante o incremento de horarios, cargas e tarefas.

Noutros ámbitos laborais, as presións poden ser grandes igualmente. Cabe pensar nas moitas cuestións de conciencia que poden aparecer no mundo sanitario ou no do coidado dos maiores nas residencias, nas que, ademais do risco para a propia saúde, os traballadores poden atoparse confrontados co desafío de non poder atender axeitadamente a persoas necesitadas, ou de verse obrigados a opcións ou actuacións ás que moralmente se faría obxección. Son condicións de traballo nas que a dignidade da persoa pode estar en cuestión. Dificultades semellantes, agudizadas pola crise, poden aparecer tamén noutros ámbitos laborais, por exemplo o dos medios de comunicación, onde os intereses e presións de centros de poder económicos e políticos poden erosionar as condicións dun traballo decente.

E, por suposto, dificultades semellantes e moitas máis atoparán, en particular, quen viñeron como emigrantes ou se refuxiaron entre nós. É urxente, nestes casos, garantir a dignidade das súas condicións de traballo, considerando ademais que están faltos da gran rede de apoio que significan a familia e as relacións máis próximas.

A defensa dun “traballo decente” é unha esixencia de conciencia e unha prioridade social nestas circunstancias. Non esquezamos, para iso, o significado enorme da familia: non só se sostén polo traballo, senón que, á súa vez, sostén aos traballadores, fai posible a súa resistencia nas dificultades, defende no desemprego, mantén vivas as razóns do propio esforzo. Urxe, pois, defender á familia nestas circunstancias de crises.

Defenderemos así tamén á sociedade, como lugar no que será posible traballar con toda dignidade. Coidemos esta nosa “casa común” social, ademais da natural. Non deixemos que a danen irresponsabilidade, mentiras ou inxustizas; salvagardemos o respecto mutuo, os espazos sociais e políticos de liberdade, as formas da convivencia en paz.

A esta defensa do ben común, no próximo do posto de traballo ou da propia familia, e no horizonte máis amplo da sociedade, chámanos a nosa conciencia, solicitada pola celebración desta Xornada mundial e máis aínda pola propia fe, que a mantén viva e esperta: non é posible amar ao próximo e non facerlle xustiza, dicir que se lle respecta e non facer caso das condicións en que ha de vivir parte tan esencial do seu ser persoa como é o traballo, ou desinteresarse da xusta ordenación da vida social coma se non tivese consecuencias para persoas e familias.

Pidamos ao Señor Xesús que nos bendiga, a nós e a toda a nosa sociedade, para que saibamos tomar as mellores decisións ante o desafío desta pandemia, tamén polas súas repercusións no mundo do traballo. E que nos axude a gardar viva a fe, a esperanza e a caridade nestes tempos de crises, vencendo os virus da alma, a inxustiza e a dureza de corazón, o egoísmo e o desprezo do pobre, de maneira que saibamos ver as necesidades os uns dos outros, non pechemos os ollos ante as esixencias de dignidade e de traballo do noso próximo.

+ Alfonso Carrasco Rouco

Bispo de Lugo

[Texto en castellano]

A %d blogueros les gusta esto: