Frei Benito Jerónimo Feijoo e Montenegro foi un dos moradores ilustres do mosteiro benedictino de Samos, onde realizou o noviciado de 1676 a 1678. Feijoo expresaría en varios dos seus escritos o seu amor por Samos. E aquí quixeron corresponderlle cun recoñecemento que comezou a xestarse en 1935, sendo abade Mauro Gómez Pereira, que pensou nun monumento e promoveu unha subscrición popular. Para levar a cabo esta homenaxe foi nomeado un comité «pro-monumento», e entre os seus membros estaban Ramón Otero Pedrayo, Xosé Filgueira Valverde. Tras o parón causado pola Guerra Civil, renováronse as accións do comité.
A obra foi tallada por Francisco Asorey, e o proxecto converteuse en realidade o 24 de agosto 1947, coa inauguración da estatua.
En Samos organizáronse grandes festexos populares, e no mosteiro celebrouse unha misa pontifical, presidida polo bispo de Lugo, Rafael Balanzá, con sermón laudatorio do prelado mindoniense Fernando Quiroga Palacios. A continuación o mesmo bispo diocesano procedeu á bendición do monumento, ante o cal o abade de Samos pronunciou un discurso ao que contestou o ministro de Industria, Juan Antonio Suances.
Horta e xardín, do claustro nos plantíos
de legumes, de hortensias e de rosas,
os Padres Reverendos – falas suaves,
ademáns repousados e tranquilos
e pasadas leviáns e silenciosas-
pasean de vagar, lentos e graves,
en conversas unxidas de dozura,
de casos de moral e teoloxía,
dun erro sustantivo na lectura
dun antigo diploma,
das misións nunha terra en lonxanía
e os decretos da Orden e de Roma,
mentres no pedestal, inmóbil, erguido,
sorrí bondadoso e escoita compracido
o noso Padre Feixoo, o Mestre aceso
pola verdade, alleo ao prexuízo,
que aquí xogou novicio
e vestiu a cogulla de profeso;
o gran galego de visión certeira
e pluma sabia, crítica e recoita,
que aquí atopou repouso na canseira
do longo enseño e da esforzada loita.
O evocador xardín do claustro antigo
ten o dulzor do encontro cun amigo
dos breves anos da sinxela infancia.
RAMÓN CABANILLAS ENRÍQUEZ. “Samos”
